Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα παράδοση. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα παράδοση. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2023

Τρία «σύγχρονα» παραδοσιακά τραγούδια μας...

  Όταν το 2012 ο εθνομουσικολόγος Λάμπρος Λιάβας, παρουσίασε για πρώτη φορά την εκπομπή του, το Αλάτι της Γης, στην ΕΡΤ, είχα γράψει εδώ στο ιστολόγιο μου: 

  "Το προτέρημα της είναι, ότι δεν αναστυλώνει την παράδοση από το παρελθόν για να μας την προσφέρει ως σωστή πρόταση, αλλά δέχεται ότι η παράδοση είναι ζωντανή, βίωμα αληθινό, ... Μία παράδοση η οποία συνεχίζεται, αφαιρεί τμήματα της, εμπλουτίζεται με νέα, ακολουθεί τον αργό δρόμο της εξέλιξης όπως κάθε ζωντανός οργανισμός. 

Η παράδοση των Ελλήνων δεν είναι μουσειακό είδος αλλά κατάσταση δρώσα, ζωντανή, καθημερινή!"   δες εδώ

    Τα τελευταία χρόνια πολλοί καλλιτέχνες μας, κυρίως νέοι, όχι μόνο ανακαλύπτουν την παραδοσιακή μας μουσική, αλλά βρίσκουν το θάρρος, να επέμβουν σε αυτήν, με επιτυχία ομολογώ, προσπαθώντας να την φέρουν πιο κοντά στο σήμερα. 


  Κι όσοι γνωρίζουν τα σχετικά με το θέμα, το εγχείρημά τους δεν είναι εύκολο, μιας και ακόμη είναι ισχυρή η άποψη εκείνων που υποστηρίζουν, ότι δεν πρέπει, δεν δικαιούμαστε, να επεμβαίνουμε σε όσα μας παρέδωσαν οι πρόγονοι μας αλλά οφείλουμε να τα διατηρήσουμε και να τα παραδώσουμε, όπως τα παραλάβαμε στους επόμενους από εμάς. 

  Αυτός βέβαια είναι ένας μύθος, διότι όπως είναι γνωστό, ότι δεν εξελίσσεται, μένει στάσιμο και στο τέλος πεθαίνει. Άντε το πολύ πολύ να διατηρηθεί σαν μουσειακό είδος. Και η παραδοσιακή μας μουσική εξελίσσεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η κρητική μουσική, όπου πριν κάμποσες δεκαετίες βασικό όργανο ήταν το βιολί και το μαντολίνο, ενώ σήμερα κυριαρχεί η λύρα και το λαούτο.

 Σήμερα θα σας παρουσιάσω τρία παραδείγματα παραδοσιακών τραγουδιών, επιτυχημένων κατά την άποψη μου, για τα οποία μπορώ να έχω λόγο, μιας και γνωρίζω τους τόπους "καταγωγής" των τραγουδιών. Τρία διασκευασμένα παραδοσιακά τραγούδια της πατρίδας μας, με στίχο που ακόμα μπορεί να συνομιλεί με το σήμερα. 

  Πρώτο είναι, η Μηλιά, παραδοσιακό τραγούδι της Καρπάθου σε διασκευή και εκτέλεση Μάρθας Φριτζήλα. Ένα τραγούδι που φτάνει πίσω στον χρόνο, ως το Ύστερο Βυζάντιο. Παρουσιάζει την αντίθεση ενός νέου που νυχτοπερπατά πιθανόν για κάποια ερωτοδουλειά από την μια μεριά και από την άλλη, ενός άλλου νέου, αρχοντόπουλου και του Ρήγα* εγγόνι, το οποίο βρίσκεται θαμμένο, στον δρόμο του. Ζωή και θάνατος, το αιώνιο φιλοσοφικό ερώτημα, μας βασανίζει στο τραγούδι αυτό:

*Βασιλιά


  Δεύτερο στη σειρά η Καρότσα, παραδοσιακό της Αλιστράτης Σερρών σε διασκευή και εκτέλεση του Δραμινού συγκροτήματος Pagan. Ένα τραγούδι που μας πάει πίσω, σε σκοτεινές εποχές, τότε που απήγαγαν από τα σπίτια τους τις νέες κοπέλες, για να τις πουλήσουν στα σκλαβοπάζαρα. Ένα τραγούδι που με τραγικό τρόπο είναι επίκαιρο ακόμη και σήμερα όπου το εμπόριο της γυναικείας σάρκας ανθεί.


  Και τρίτο στη σειρά ο Αφούσης, παραδοσιακό της Κάσου, σε διασκευή και εκτέλεση του συγκροτήματος Γκιντίκι. Ο Αφούσης πρέπει να ήταν υπαρκτό πρόσωπο, που έζησε στα μέσα του 19ου αιώνα. Σαλεμένος από κάποιο τραγικό γεγονός στην οικογένεια αλλά πληγωμένος κι από έναν ανεκπλήρωτο έρωτα, ζούσε στο νησί χωρίς να πειράζει κανέναν. Ίσα ίσα που ήταν πολύ αγαπητός σε όλον τον κόσμο και στα γλέντια πάντα κάτεχε μια καλή θέση, διότι έλεγε ιστορίες ή μύθους και έφτιαχνε στίχους οι οποίοι προκαλούσαν την ευθυμία σε όλη την παρέα.





Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2021

Παραδοσιακό Καρπάθου σε υπέροχη διασκευή


   Μία από τις καλές εκπομπές της ΕΡΤ, είναι το Μουσικό κουτί με τον Νίκο Πορτοκάλογλου και την Ρένα Μόρφη.

  Μία δίωρη μουσική εκπομπή, με φοβερή ζωντάνια και η οποία μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε καταξιωμένους Έλληνες καλλιτέχνες δίπλα δίπλα με νεότερους αλλά εξίσου ταλαντούχους. Κι οπωσδήποτε δεν πρέπει να αγνοήσω την φοβερή μουσική ομάδα που τους πλαισιώνει της οποίας την μουσική διεύθυνση έχει ο Γιάννης Δίσκος.

  Στην τελευταία τους εκπομπή καλεσμένοι τους ήταν η Μάρθα Φριντζήλα και η Μαρία Παπαγεωργίου. Η πρώτη γνωστή ως ηθοποιός, σκηνοθέτης και ερμηνεύτρια που δεν φοβάται να πειραματιστεί για το καινούριο και η δεύτερη μια νέα χαρισματική καλλιτέχνιδα.  Τραγούδησαν  πολλά και διαφορετικά τραγούδια, αλλά σε αυτήν μου την εγγραφή, θα σταθώ σε ένα παραδοσιακό της Καρπάθου, την Μηλιά.  


 Το τραγούδι αυτό, η Μάρθα Φριντζήλα το διασκεύασε και τραγούδησε η ίδια πριν από αρκετά χρόνια, αλλά η από κοινού του εκτέλεση με την Παπαγεωργίου, το απογείωσε.  Ξεκινά με ένα δίφωνο Ηπείρου, συνεχίζει με το γνωστό από την παράδοση τραγούδι της Καρπάθου, σταθερά ανεβάζει τέμπο και  μετατρέπεται σε ένα διονυσιακό πανηγύρι αγάπης και έρωτα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πορτοκάλογλου δάκρυσε, λέγοντας: "Αυτά συμβαίνουν, όταν τα τραγούδια έρχονται από την βαθιά σπηλιά του χρόνου". Πραγματικά υπέροχο!

 Η διασκευή αυτή αποτελεί ένα θαυμάσιο παράδειγμα, που μας επιβεβαιώνει την δύναμη των θησαυρών της παράδοσής μας, οι οποίοι στα χέρια άξιων δημιουργών, μπορούν να σπάσουν τα στενά τοπικά όρια με τα οποία συνήθως τα συνδέουμε και να ακουμπήσουν σε ένα πολύ μεγαλύτερο ακροατήριο.

Για όσους θέλουν και τους στίχους πρόχειρους για να παρακολουθήσουν πιο εύκολα το τραγούδι, τους παραθέτω παρακάτω, αφού έχω διαχωρίσει τα τσακίσματά του:

Μέσα στου Νέκρου το μάτι
δέντρα βλέπω και πουλιά        ( εισαγωγή )

Μηλιά μου μες τον εγκρεμό          αϊντες καλέ
Τα μήλα φορτωμένη
Αχ τα μήλα σου λυμπάτε η Παναγιά
Τα μήλα σου λιμπίζομαι  
Τα μήλα σου λιμπίζομαι                αϊντες καλέ
Μα το γκρεμό φοβούμαι
Κι αν τον φοβάσαι,                          μα την Παναγιά
Κι αν τον φοβάσαι τον γκρεμό,
κι αν τον φοβάσαι τον γκρεμό      αϊντες καλέ
Έλα το μονοπάτι
Το μονοπάτι                                       μα την Παναγιά
Το μονοπάτι μ ήβγαλε 
το μονοπάτι μ ήβγαλε                     αϊντες καλέ
σε ένα ερημοκλήσι
Απου δε βρίσκεται                            μα την Παναγιά
Απου δε βρίσκεται ο παπάς
απου δε βρίσκεται ο παπάς            αϊντες καλέ
για να το λειτουργήσει
Κι ένα μνήμα                                      μα τη Παναγιά
Κι ένα μνήμα παράμνημα
κι ένα μνήμα παράμνημα                αϊντες καλέ
ξεχωριστό από τα άλλα
Δεν το `δα και το                               μα τη Παναγιά
Δεν το `δα και το πάτησα
Δεν το `δα και το πάτησα                αϊντες καλέ
απάνω στο κεφάλι
Ποιος είναι απού με                          μα την Παναγιά
Ποιος είναι απού με πάτησε
Ποιος είναι απού με πάτησε           αϊντες καλέ
Απάνω στο κεφαλι
Απού μουνα                                         μα τη Παναγιά
Απού μουνα να αρχοντόπουλο        αϊντες καλέ
Μεγάλου ρήγα εγγόνι


Κάρπαθος

Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2012

ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΤΗΣ ΓΗΣ.....η λαϊκή παράδοση και προβολή της!!!


31 Ιαν 2012

lampros_liavas
Είχα την χαρά, τις δύο προηγούμενες Κυριακές, να παρακολουθήσω  την εκπομπή της ΕΤ1, "το αλάτι της γης".  

Μια εκπομπή που ασχολείται κύρια με τη παραδοσιακή μας μουσική και χορό. Υπεύθυνος της ο εθνομουσικολόγος Λάμπρος Λιάβας, ένας καταξιωμένος καθηγητής, από τους καλύτερους στο είδους τους!

Εκπομπή στο στούντιο - κάτι μου θυμίζει από την εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου - προσεγμένη όπως συνηθίζει η ΕΡΤ, επαρκούς χρόνου και αρίστης ποιότητας!
 Το προτέρημα της είναι, ότι δεν αναστυλώνει την παράδοση από το παρελθόν να μας την προσφέρει ως σωστή πρόταση, αλλά δέχεται ότι η παράδοση είναι ζωντανή, βίωμα αληθινό, τουλάχιστον σε μία μερίδα των Ελλήνων, κύρια της επαρχίας ( Δηλαδή όλων μας, πλην αυτών των μεγάλων αστικών κέντρων ). Μία παράδοση η οποία συνεχίζεται, αφαιρεί τμήματα της από το παρελθόν, εμπλουτίζεται από νέα, ακολουθεί τον αργό δρόμο της εξέλιξης όπως κάθε ζωντανός οργανισμός. Η παράδοση των Ελλήνων δεν είναι μουσειακό είδος αλλά κατάσταση δρώσα, ζωντανή, καθημερινή!
Τα πολυφωνικά τραγούδια της Ηπείρου, οι χοροί των Ποντίων όπου η μουσική διαπερνά όλο το κορμί τους, η χάρη των νησιώτικων χορών, η λεβεντιά της Κρήτης, της Ρούμελης και της Μάνης, είναι ζώσες καταστάσεις, όχι κυρίαρχες στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό αλλά σίγουρα παρούσες!
Για όλα τα παραπάνω χαίρομαι για αυτήν την εκπομπή της ΕΡΤ! Εξάλλου αυτός είναι ο σκοπός της ΕΡΤΝα δίνει χώρο σε πράγματα τα οποία δεν χωρούν στα εμπορικά ιδιωτικά κανάλια! Κι όμως, αυτήν την εκπομπή βρέθηκαν δημοσιογραφικοί κονδυλοφόροι να την κριτικάρουν αρνητικά, ότι έχει μεγάλο κόστος, ότι άδικα αντικατέστησε παλιά, μα πολύ παλιά αντίστοιχη εκπομπή.
Δεν εξυπηρετούν λοιπόν συμφέροντα αυτοί οι δημοσιογράφοι;

Νάρκισσος, ο μυθικός ωραιοπαθής!

    « Αυτός που ερωτεύεται τον εαυτό του δεν θα έχει αντίπαλους ».  -Βενιαμίν Φραγκλίνος Ο Νάρκισσος είναι ένας ιδιαίτερος χαρακτήρας της...