Στα παπούτσια των άλλων της Μαρίας Κανελλάκη

  Αγαπητοί μου, με τα πρώτα κρύα εδώ στη Μακεδονία, ενεργοποιείται  και πάλι το ιστολόγιο μου. Χαίρομαι που βλέπω ξανά τους διαδικτυακούς μου συνοδοιπόρους, χαίρομαι που θα βρεθώ και πάλι ανάμεσά σας.

Ξεκινώ τις εγγραφές μου για φέτος, με μία βιβλιοπαρουσίαση μιας σειράς διηγημάτων της Μαρίας, τα οποία απόλαυσα μέσα στο καλοκαίρι.

  Με την Μαρία Κανελλάκη, κατά καιρούς συνομιλούμε διαμέσου των ιστολογίων μας. Πάντα θαύμαζα τον τρόπο γραφής της, που συνδυάζει την απλότητα με την ανάδυση των ουσιαστικών ζητημάτων, που μας απασχολούν καθημερινά. Αυτά που ένα ευαίσθητο άτομο, ικανό να αφουγκραστεί όσα μικρά ή μεγάλα συμβαίνουν γύρω μας, με την πένα του μας τα μεταφέρει με αμεσότητα, αλλά και με ευθύτητα, προβληματίζοντάς μας για τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε.

  Η Μαρία είναι μία συγγραφέας, την οποία πάντα ήθελα να διαβάσω, έτσι ζήτησα και έλαβα τη συλλογή διηγημάτων της με τίτλο: Στα παπούτσια των άλλων. Τα θέματα της επίκαιρα όπως η προσφυγιά και η ξενοφοβία. Η ακροδεξιά και ο υποκριτικός της λόγος, αλλά και η σταδιακή νομιμοποίηση όσων πρεσβεύει.  Κοινωνικά με έμφαση στις αντιφάσεις που διαρκώς αναφύονται στον κόσμο που ζούμε, την αδικία που κυριαρχεί, τα γυναικεία ζητήματα σε κάθε τους διάσταση, τα γηρατειά και η αναγκαία τρυφερότητα η οποία τα απαλύνει, την καθημερινότητα της συζυγικής ζωής, τη μοναξιά. Την ενδιαφέρει η χρήση της ελληνικής γλώσσας και την ενοχλούν οι νεολογισμοί και όλες οι ξένες προσθήκες σε αυτήν.

 Το χιούμορ δεν λείπει, χάρισμα που η Μαρία Κανελλάκη μπορεί αβίαστα να μας μεταφέρει. Ενίοτε ο λόγος της γίνεται πικρός, αλίμονο πώς μπορεί να γίνει διαφορετικά στη σημερινή εποχή. Άλλοτε γίνεται τρυφερός, τόσο όσο θα ήθελε να είναι ο κόσμος μας.

  Δύσκολο να ξεχωρίσω κάποιο από τα διηγήματα. Λόγω εποχής, φέτος τα κρύα πιάσανε νωρίς, θα διάλεγα το Τραυμαπλαστ για τον χειμώνα. Για τις "καταπραϋντικές στιγμές που θα τις ανασύρεις, όταν θα βρεθείς στη μεγάλη ανάγκη." Τις όμορφες αναμνήσεις όλων όσων έζησες στον δικό σου Αύγουστο. Τρυφερό, μελαγχολικό, μα με ζεστασιά, που γέμισε την ψυχή μου.

 Σαράντα τέσσερα διηγήματα τα οποία διάβασα μέσα στο καλοκαίρι αβίαστα, άλλοτε προβληματιζόμενος, άλλοτε μειδιώντας και άλλοτε συμφωνώντας απόλυτα μαζί της, μα κυρίως πετυχαίνοντας να με χωρέσει μέσα στα παπούτσια των άλλων, των δίπλα σε εμάς, έστω κι αν αυτά τα παπούτσια ήταν στενά, φθαρμένα ή και τρύπια ακόμα.

Η Παλαιστίνη και το Ισραήλ

  Το μπλοκ μου θα σιγήσει για το καλοκαίρι. Έτσι είχα πει. Πόσο όμως μπορεί να μένει η γραφή σου αποκλεισμένη όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με όλα αυτά, που καθημερινά βλέπουμε, ακούμε για το δράμα που εκτυλίσσεται στη Λωρίδα της Γάζας αλλά και στη Δυτική όχθη. Πόσο μπορείς να μένεις σιωπηλός όταν μπροστά σου εκτυλίσσεται ένα οργανωμένο σχέδιο εξευτελισμού κάθε έννοιας δικαίου έναντι ενός Λαού, των Παλαιστινίων. Το οποίο δεν περιορίζεται μόνο στις μάχες εντός της Λωρίδας της Γάζας με τα αθώα θύματα (παράπλευρες απώλειες έχουμε μάθει να λέμε), ή στην επισιτιστική κρίση, ή στην διάλυση κάθε δομής που μας κάνει ανθρώπους, αλλά επεκτείνεται σε ένα σχέδιο το οποίο έχει ως στόχο τη διάλυση κάθε δυνατότητας να μπορέσουν οι Παλαιστίνιοι στο μέλλον να διεκδικήσουν το δικό τους, ανεξάρτητο κράτος.

   
  Κι όσο κι αν η Χαμάς σήμερα φέρει τις δικές της, απόλυτα καταδικαστέες ευθύνες, αυτό δεν δικαιολογεί όλο αυτό που γίνεται εκεί κάτω από τους Ισραηλίτες, υπό την υψηλή προστασία των ΗΠΑ αλλά και την ανοχή των υπολοίπων κυβερνήσεων, Ευρωπαϊκών και Αραβικών. Σαν να θέλουν όλοι μαζί, να εξαλείψουν την όποια δυνατότητα των Παλαιστινίων να ζήσουν μια μέρα ελεύθεροι στη δική τους χώρα.

  Δεν ενστερνίζομαι το σύνθημα "από τη θάλασσα ως το ποτάμι", αλλά ούτε και δέχομαι την πολιτική των εποικισμών που συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό στη Δυτική Όχθη. Δεν δέχομαι τη συνεχόμενη αστυνομοκρατία που καθιστά αβίωτη τη ζωή Παλαιστινίων, όχι σήμερα, αλλά εδώ και δεκαετίες. Δεν μπορώ να δεχθώ τον αποκλεισμό της Γάζας από τον έξω κόσμο. Όσο καταδικάζω τη βία που ασκούν διαχρονικά οι Ισραηλίτες ενάντια στους Παλαιστίνιους άλλο τόσο καταδικάζω και τις τρομοκρατικές ενέργειες των Παλαιστινίων (κάθε εποχής).

  Ο τίτλος της εγγραφής μου θα ήταν η ιδανική κατάσταση για τους δύο Λαούς. Δύο κράτη δίπλα δίπλα που να συμβιώνουν αρμονικά. Σήμερα όμως το ζητούμενο είναι η Ειρήνη και αυτή έχει χαθεί, φοβάμαι οριστικά σε αυτή τη μεριά της Γης, με ευθύνη όλων εκείνων των ακραίων που θεωρούν ότι είναι δυνατή η επιβολή ενός Λαού έναντι ενός άλλου. Ίσως ο Γολιάθ σήμερα κερδίζει τη μάχη, αλλά η ιστορία διδάσκει ότι ο Δαυίδ δεν είχε πει ακόμη την τελευταία του λέξη. Και ο χρόνος συνήθως είναι αμείλικτος έναντι των αλαζόνων της ιστορίας.

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι...

  Τελειώνοντας και τη φετινή μου σεζόν για το ιστολόγιο μου, συνεχίζω με το αφιέρωμά μου στο καλοκαίρι.  Αυτό που έρχεται και με αγωνία, αυτό που άλλος με περισσότερες κι άλλος με λιγότερες προσδοκίες, περιμένει. Είναι η εποχή της χαλάρωσης σε κάθε επίπεδο (εξαιρώ αυτούς που εργάζονται στην τουριστική μας βιομηχανία), είναι η εποχή που τα όνειρα θα ταξιδέψουν ελεύθερα προς κάθε κατεύθυνση. Θα φορτίσουμε τις μπαταρίες μας ώστε, καλά να είμαστε όλοι, και τον επόμενο χειμώνα να είμαστε μαζί.

  Αυτό δεν σημαίνει blogo - φίλοι μου ότι θα χάσω κάθε επαφή μαζί σας. Θα φροντίσω να σας διαβάζω, θα απαντώ στις εγγραφές σας όσο πιο συχνά μπορώ, θα συμμετάσχω ακόμα και στις όποιες διαδικτυακές προκλήσεις σας και φυσικά, το fb μου θα είναι πάντα ενεργό.

   Δεν θα χαθούμε και δίνω νέο ραντεβού για το επερχόμενο φθινόπωρο....

Είμαι αυτή η ροή της άμμου που γλιστράει – Σάμιουελ Μπέκετ

Είμαι αυτή η ροή της άμμου που γλιστράει

ανάμεσα στο βότσαλο και στον αμμόλοφο

η καλοκαιρινή βροχή πέφτει πάνω στη ζωή μου

πάνω σ' εμένα η ζωή μου που μου ξεφεύγει με

καταδιώκει

και θα σβήσει τη μέρα που άρχισε

αγαπημένη στιγμή σε βλέπω

μέσα σ' αυτό το παραπέτασμα της ομίχλης που χάνεται

όπου δε θα 'χω παρά να πατήσω σ' αυτά τα μακριά

κινούμενα κατώφλια

και θα ζήσω

όσο ν' ανοιγοκλείσει μια πόρτα

Pablo Picasso: Δυο γυναίκες τρέχουν στην παραλία

Το καλοκαίρι  Στίχοι/Μουσική/τραγούδι: Μαρίζα Ρίζου

Ο Τίτος Πατρίκιος αφηγείται το ποίημα του: Άλλο ένα καλοκαίρι

Λουκάς Γεραλής: Παιδί που τρώει καρπούζι

Καλοκαίρι Μουσική/στίχοι/τραγούδι: Διονύσης Σαββόπουλος

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι του Οδυσσέα Ελύτη

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι

τ’ άγριο μαλλί σου στην τρικυμία

το ραντεβού μας η ώρα μία

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι

τα μαύρα μάτια σου το μαντίλι

την εκκλησούλα με το καντήλι

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι

κι εμάς τους δύο χέρι με χέρι

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι

με τα μισόλογα τα σβησμένα

τα καραβόπανα τα σχισμένα

Μες στις αφρόσκονες και τα φύκια

όλα τα πήρε τα πήγε πέρα

τους όρκους που έτρεμαν στον αέρα

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι

κι εμάς τους δύο χέρι με χέρι.

Henri Matisse:   Απόλαυση της ζωής

 Το καλοκαίρι Στίχοι/Μουσική/Τραγούδι: Αρλέτα

ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΦΙΛΟΙ ΜΟΥ!!!

...σώμα του καλοκαιριού, γλυκό καμένο...

   Κι ενώ πλησιάζει πλέον το καλοκαίρι -  όλοι μας για κάποιον λόγο το περιμένουμε, αν και ξέρουμε ότι ποτέ δεν θα προλάβουμε να φάμε όσα παγωτά λαχταρά η ψυχή μας - θα αποχαιρετήσω τον χειμώνα που πέρασε με ένα μικρό αφιέρωμα σε αυτό, με την κρυφή ελπίδα ότι θα είναι ένα από εκείνα τα οποία στο μέλλον, θα αναπολώ με ένα γλυκό μειδίαμα. 

  Ποίηση, τραγούδι και ζωγραφική από σπουδαίους καλλιτέχνες, συνταξιδιώτες μου... 

Σώμα του καλοκαιριού - Οδυσσέας Ελύτης

Ω σώμα του καλοκαιρού γυμνό καμένο

Φαγωμένο από το λάδι κι από το αλάτι

Σώμα του βράχου και ρίγος της καρδιάς

Μεγάλο ανέμισμα της κόμης λυγαριάς

Άχνα βασιλικού πάνω από το σγουρό εφηβαίο

Γεμάτο αστράκια και πευκοβελόνες

Σώμα βαθύ πλεούμενο της μέρας!

Νικόλαος Λύτρας  Το ψάθινο καπέλο

Το ωραίο καλοκαίρι, στίχοι Αργύρης Χιόνης, Μουσική και τραγούδι Αδελφοί Κατσιμίχα (συμμετοχή Πασχάλης)

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα - Κώστας Καρυωτάκης

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα είδα το βράδυ αυτό. 

Κάποια χρυσή, λεπτότατη

 στους δρόμους ευωδιά. 

Και στην καρδιά αιφνίδια καλοσύνη. 

Στα χέρια το παλτό, στ' ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνη. Ηλεκτρισμένη από φιλήματα θα 'λεγες την ατμόσφαιρα. 

Η σκέψις, τα ποιήματα, βάρος περιττό.

Έχω κάτι σπασμένα φτερά. Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε το καλοκαίρι αυτό. Για ποιαν ανέλπιστη χαρά, για ποιες αγάπες, για ποιο ταξίδι ονειρευτό.

Edward Hopper, Second Story Sunlight, 1960

Για ένα καλοκαίρι, στίχοι - μουσική: Φοίβος Δεληβοριάς, τραγούδι: Νεφέλη Φασούλη

Το καλοκαίρι – Κωστής Παλαμάς

Απ' το κανάλι οι πάσσαρες με τ' απλωτά πανιά

γυρίζουν πρίμα,

μας φέρνουν τα ζακυθιανά λουλούδια τ' ακριβά,

το πέρασμά τους γλύκανε κ' εσένα, πικρό κύμα!

Και πιο καλοπιθύμητα και πιο φανταχτερά

κι από τα κρίνα,

πάσσαρες γοργοσάλευτες, με τ' άσπρα σας φτερά,

μας φέρνετε τ' αγόρια μας απ' τη μεγάλη Αθήνα.

Κι ανοίχτε, λιακωτά, χλωρά, φουντώστε, πασκαλιές,

του πόθου τη σκόλη˙

και σείστε τα μαντήλια σας ανάερα, λιγερές˙

παραμονεύουν οι έρωτες˙ ετοιμαστήτε, μώλοι,

το καλοκαίρι μύρισε˙ προσμένουν οι αμμουδιές

και τα πρυάρια,

πριν έμπης, άθεη χειμωνιά, να γίνουν εκκλησιές˙

οι ερωτεμένοι λειτουργοί και τα φιλιά τροπάρια.

Παύλος Σάμιος - Και με της θάλασσας την αύρα

Το καλοκαίρι πέρασε σαν ρίγος  στίχοι: Ναπολέων Λαπαθιώτης, μουσική: Γιώργος Κοστογιώργης, τραγούδι: Αργύρης Μπακιρτζής

ν δέσμη από τριαντάφυλλα - Κώστας Καρυωτάκης Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα είδα το βράδυ αυτό. Κάποια χρυσή, λεπτότατη στους δρόμους ευωδιά. Και στην καρδιά αιφνίδια καλοσύνη. Στα χέρια το παλτό, στ' ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνη. Ηλεκτρισμένη από φιλήματα θα 'λεγες την ατμόσφαιρα. Η σκέψις, τα ποιήματα, βάρος περιττό. Έχω κάτι σπασμένα φτερά. Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε το καλοκαίρι αυτό. Για ποιαν ανέλπιστη χαρά, για ποιες αγάπες, για ποιο ταξίδι ονειρευτό. [Πηγή: www.doctv.gr]

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα - Κώστας Καρυωτάκης Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα είδα το βράδυ αυτό. Κάποια χρυσή, λεπτότατη στους δρόμους ευωδιά. Και στην καρδιά αιφνίδια καλοσύνη. Στα χέρια το παλτό, στ' ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνη. Ηλεκτρισμένη από φιλήματα θα 'λεγες την ατμόσφαιρα. Η σκέψις, τα ποιήματα, βάρος περιττό. Έχω κάτι σπασμένα φτερά. Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε το καλοκαίρι αυτό. Για ποιαν ανέλπιστη χαρά, για ποιες αγάπες, για ποιο ταξίδι ονειρευτό. [Πηγή: Kalwww.doctv.gr]

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα - Κώστας Καρυωτάκης Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα είδα το βράδυ αυτό. Κάποια χρυσή, λεπτότατη στους δρόμους ευωδιά. Και στην καρδιά αιφνίδια καλοσύνη. Στα χέρια το παλτό, στ' ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνη. Ηλεκτρισμένη από φιλήματα θα 'λεγες την ατμόσφαιρα. Η σκέψις, τα ποιήματα, βάρος περιττό. Έχω κάτι σπασμένα φτερά. Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε το καλοκαίρι αυτό. Για ποιαν ανέλπιστη χαρά, για ποιες αγάπες, για ποιο ταξίδι ονειρευτό. [Πηγή: www.doctv.gr]

Ο ειδυλλιακός, αγγελικά πλασμένος κόσμος μας

 

  Η λυτρωτική άνοιξη για μία ακόμη φορά, έκανε την εμφάνισή της στον μικρό μας τόπο. Τα κρύα είχαν υποχωρήσει για τα καλά και οι περιπατητές των κακοτράχαλων βουνών και λαγκαδιών έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους. Εραστές της φύσης όπου οι αισθήσεις τους μπορούσαν να απολαμβάνουν τις εικόνες της οργιώδους βλάστησης, του καθάριου ουρανού, της άστατης θάλασσας,

Η εικόνα είναι δημιουργία της τεχνητής νοημοσύνης

τα πετροβολητά από τα αγριοκάτσικα και το κρώξιμο των όρνεων, το βέλασμα των γύρω κοπαδιών και τα σφυρίγματα των τσοπάνηδων, τις μυρωδιές της αγριολούλουδων που μόνο οι μέλισσες είχαν το προνόμιο να τρυγούν.

Μεταξύ αυτών κι ένα ζευγάρι, νέοι άνθρωποι, με καταγωγή από το νησί, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί σε αυτό εδώ και μια πενταετία. Με τα πόδια τους είχαν οργώσει το νησί, προς κάθε κατεύθυνση, σε κάθε υψόμετρό του. Δύσκολα έβρισκες άλλους, που να γνώριζαν τόσο ολοκληρωμένα τη γεωμορφολογία του νησιού, τη χλωρίδα και την πανίδα του, τα απομεινάρια όσων δημιούργησαν οι μακρινοί μας πρόγονοι, αυτά που κανέναν δεν συγκινούν, διότι βλέπεις, αν δεν ασπρίζει κάπου το μάρμαρο, κανείς δεν τους δίνει σημασία. Θαρρείς και ο πολιτισμός δημιουργήθηκε μόνο γύρω από τις κολώνες κάθε ρυθμού και όχι στους πετρόκτιστους, ερειπωμένους από χρόνια οικισμούς των προγόνων μας.

Εκείνη τη χρονιά εγκαινιάζοντας την περιηγητική τους σεζόν, θα πήγαιναν προς το εκκλησάκι της Αγίας Πολυξένης, κάτω από τον Βούναρο, κοντά στην Ασπροκέφαλο, η οποία ακόμη κρατούσε το χιόνι στην κορφή της. Γνώριζαν ότι στα πλαίσια της αγροτικής οδοποιίας, πρόσφατα είχε γίνει μια διάνοιξη εκεί. Οι έντονες βροχές που προηγήθηκαν σίγουρα θα είχαν ξεπλύνει τη πληγή της γης και σε αυτές τις περιπτώσεις, αν ήταν τυχεροί, ίσως να ανακάλυπταν και κανένα αρχαίο νόμισμα, το οποίο μόνο το έμπειρο μάτι τους μπορούσε να διακρίνει.

Μα εκείνην την ημέρα, αυτό που τους έκανε να παγώσουν όταν έφτασαν εκεί, λίγες εκατοντάδες μόνο μέτρα από το σημείο που άφησαν το αυτοκίνητό τους, ήταν μια τρύπα στην τομή που έκανε η βαριά μπουλντόζα στον λόφο, από την οποία ξεχύνονταν ασπρισμένα κόκαλα, ισχία, χοντροί μηροί, φάλαγγες των χεριών, κυρτά του θώρακα και κρανία.

Οι δύο τους οπισθοχώρησαν για λίγο, κοίταξαν ο ένας τον άλλο με την αγωνία εκείνου που βρίσκεται μπροστά σε μία μη αναμενόμενη κατάσταση, για λίγο μόνο, και στη συνέχεια αποφασιστικά προχώρησαν προς τα εκεί. Διστακτικά στη αρχή έπιασαν τα οστά στα χέρια τους θέλοντας να βεβαιωθούν ότι πράγματι ήταν ανθρώπινα, κοίταξαν με τον φακό του κινητού τους μέσα στην τρύπα και συγκλονίστηκαν αντιλαμβανόμενοι ότι τα κρανία ήταν πολύ περισσότερα από αυτά που μπορούσαν να μετρήσουν και το κυριότερο κάθε μεγέθους. Ακόμα και μωρών. Η ανακάλυψη τους δεν μπορούσε να μείνει κρυφή, ήξεραν πολύ καλά περί τίνος επρόκειτο. Μπροστά τους είχαν έναν ομαδικό τάφο, άγνωστης εποχής, καμία προφορική ιστορία σχετική δεν τους ήταν γνωστή, ποτέ δεν είχαν διαβάσει κάπου για ένα τέτοιο γεγονός στο νησί τους. Από την άλλη καταλάβαιναν ότι τέτοιου είδους εγκλήματα, αν δεν οφείλονται στους κακούς της Ιστορίας, τότε σίγουρα καταχωνιάζονται στα κατάβαθα της ανθρώπινης λήθης.

Αμέσως ειδοποίησαν τις αστυνομικές αρχές του τόπου τους, αυτές κατέφθασαν ασμένως, έκαναν μία πρώτη αυτοψία του χώρου και των ευρημάτων, ειδοποίησαν τον εισαγγελέα της περιοχής, αυτός έδωσε εντολή να φυλαχτεί επί εικοσιτετραώρου ο χώρος μέχρι να φτάσει εκεί με το επόμενο αεροπλάνο της γραμμής. Η περιοχή ορίστηκε με κόκκινη κορδέλα, ένα περιπολικό φύλαγε τον χώρο συνεχώς, απαγορεύτηκε η διέλευση του οποιουδήποτε, μέχρι την επομένη που καταφθάνει ο εισαγγελέας. Βλέπει κι αυτός τα ευρήματα, το θέαμα τον αφήνει έκπληκτο, υπάρχουν εμφανή σημάδια που υποδηλώνουν ότι οι δύστυχοι αυτοί άνθρωποι δολοφονήθηκαν αγρίως, δίνει εντολή για παραπέρα έρευνα. Κάποια από τα οστά μεταφέρονται στην ιατροδικαστική υπηρεσία της περιοχής, ο χώρος συνεχίζει να φυλάσσεται, ο κόσμος αγωνιά, συγχρόνως ακούγεται και η κάθε απίθανη θεωρία περί του μακάβριου ευρήματος, αλλά επί της ουσίας κανένας δεν έχει να συνεισφέρει κάτι σοβαρό. Εκτός, ίσως, από εκείνους που δεν άνοιγαν το στόμα τους να πουν το παραμικρό, που επιδεικτικά το κρατούσαν κλειστό, που φαινομενικά αδιαφορούσαν για το θέμα.

Η ιατροδικαστική υπηρεσία αποφαίνεται ότι τα υπό διερεύνηση οστά ανήκουν σε εποχή που αποκλείουν το οποιοδήποτε έννομο ενδιαφέρον της πολιτείας για αυτά, είναι εκτός της δικαιοδοσίας των δικαστικών αρχών, χρονολογούνται στις αρχές του 19ου αιώνα. Αναρμόδια δηλώνει και η εφορεία Αρχαιοτήτων μιας που πέρα από τα οστά, κανένα άλλο εύρημα δεν υπάρχει για να υποστηρίξει την όποια έρευνά της. Ούτε υπολείμματα ρούχων, ούτε εργαλεία, ούτε όπλα, ούτε αντικείμενα καθημερινής χρήσης... τίποτε. Λες κι αυτοί που τους δολοφόνησαν, να ήθελαν να εξαφανίσουν κάθε ίχνος τους. Ο εισαγγελέας δίνει εντολή ο χώρος να μπαζωθεί, να κλείσει η υπόθεση και να αποδοθεί ο νεοδιανοιχτείς δρόμος στην ελεύθερη πρόσβαση των κατοίκων.

Το νεαρό ζευγάρι που η τύχη το έφερε, να είναι οι πρώτοι που αντίκρισαν το θέαμα των κατάλευκων οστών, που ανήκαν σε κάποιους άμοιρους ή φταίχτες, ποιος ξέρει, το φυσούν και δεν κρυώνει. Είναι σίγουροι ότι ο μικρός τους τόπος κρύβει κάποιο αποτρόπαιο μυστικό, όχι πολύ μακρινό για να έχει διαγραφεί ολότελα από τη μνήμη των ανθρώπων. Είναι σίγουροι ότι κάποιοι γνωρίζουν, ένα τέτοιου είδους ειδεχθές έγκλημα, τόσων ανθρώπων κάθε ηλικίας, δεν γίνεται να μην έχει αφήσει ίχνη πίσω του, απλώς όσοι τυγχάνουν να ξέρουν την όποια αλήθεια, δεν είναι έτοιμοι να μιλήσουν ακόμα, αρνούνται να χαλάσουν την ειδυλλιακή εικόνα, που για τόσα χρόνια έχουν κτίσει τόσο μεθοδικά για τον τόπο τους.

Η ιστορία αυτή θα μπορούσε να έχει συνέχεια. Οι δύο φίλοι, πιθανόν με τη συνδρομή κάποιων πιο εξειδικευμένων συνεργατών, να ψάξουν από μόνοι τους την αλήθεια. Να αναζητήσουν κάποια χαμένη καταγραφή, να ζητήσουν πληροφορίες σε ξένες βιβλιοθήκες, να πιέσουν ώστε αυτοί που πιθανόν γνωρίζουν την αλήθεια, ν' ανοίξουν επιτέλους ο στόμα τους. Θα μπορούσε επίσης κάποιος φιλόδοξος συγγραφέας, του οποίου η φαντασία οργιάζει, να πλάσει μια ιστορία, όπου ο ήρωας της μετά από επίπονες αναζητήσεις σε βιβλιοθήκες, κρύπτες και μοναστήρια, δύσκολες οικογενειακές καταστάσεις, μπορεί να μπερδέψει στην πλοκή και σε καμιά γκομενοδουλειά, σίγουρα θα εντείνει την αγωνία με δολοπλοκίες των κρατούντων και θέτοντας τη ζωή του ήρωα σε κίνδυνο, τελικά να αποκαλύψει την αλήθεια, η οποία σίγουρα δεν θα άρεσε.

Δεν θα άρεσε σε εκείνους, που με νύχια και δόντια, δεν θέλουν να χαλάσουν την εικόνα του ειδυλλιακού, αγγελικά πλασμένου τόπου στον οποίο ζούνε.

Το αηδόνι της KRISTIN HANNAH

   Ως λάτρης της ιστορικής λογοτεχνίας, το προηγούμενο καλοκαίρι διάλεξα για να διαβάσω, το πολυσέλιδο, ιστορικό μυθιστόρημα Το Αηδόνι της Kristin Hannah. Αναφέρεται στην ηρωική ιστορία δύο αδερφάδων, πολύ διαφορετικών μεταξύ τους, της Βιαν και της Ιζαμπέλ, κατά τη διάρκεια της Κατοχής της Γαλλίας στον το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

  Αν και έχει αποσπάσει πολύ καλές κριτικές, αν και η συγγραφέας επιλέγει να δώσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στις γυναίκες έναντι των αντρών, όπως έχουμε συνηθίσει για την περίοδο αυτή, αν και η πλοκή του έχει ενδιαφέρον, εμένα δεν κατόρθωσε να με συγκινήσει.

  Το μυθιστόρημα πραγματεύεται την αντίδραση των δύο αδερφάδων, όταν η Γαλλία κατακτιέται από από τους Ναζί. Αντιδράσεις εκ διαμέτρου αντίθετες, μιας και η Ιζαμπέλ είναι από χαρακτήρα πολύ πιο ατίθαση και παρορμητική, μια αληθινή επαναστάτρια, ενώ η Βιάν είναι συντηρητική, πολύ πιο μετρημένη και η οποία το μόνο που επιδιώκει, είναι η επιβίωση αυτής, του άντρα και της κόρης της. Εξαιτίας του αντίθετου χαρακτήρα τους, η σχέση τους πάντα οδηγούνταν στα άκρα, συχνά χωρίζουν οι δρόμοι τους, αλλά πάντα, με κάποιον τρόπο, ξανασμίγουν.

  Αν κάτι μου κίνησε το ενδιαφέρον σε αυτό το μυθιστόρημα, ήταν ένα ερώτημα το οποίο με τριγύριζε συνεχώς, καθώς το διάβαζα. Ποια από τις δύο τελικά είναι πιο "ήρωας" από την άλλη; Σε κάποιους το ερώτημα αυτό θα είχε απαντηθεί πολύ εύκολα, από την αρχή, δίχως δεύτερες σκέψεις, αλλά από εμένα όχι.

  Η Ιζαμπέλ οποία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της Αντίστασης, κινδυνεύει καθημερινά να συλληφθεί με κάθε τραγικό επακόλουθο ή ακόμη και να χάσει τη ζωή της σε κάποια αποστολή, ή η Βιάν οποία είναι αναγκασμένη να υπομένει την κάθε απαίτηση του δυνάστη που εγκαταστάθηκε στο σπίτι της, να διατηρεί χαμηλό προφίλ, να σκύβει το κεφάλι της για να μην διασταυρωθεί η ματιά της με αυτήν του εχθρού, να στήνεται υπομονετικά στην ουρά για ένα κομμάτι ψωμί και λίγου λίπους, μόνο και μόνο  για να μην θέσει σε κίνδυνο όχι μόνο τη δική της ζωή αλλά και του παιδιού της; Κι αν η σύγκρουση των συναισθημάτων μου διατηρούνταν μόνο σε αυτό το επίπεδο, αν η συγγραφέας φρόντιζε να τονίσει περισσότερο τη διάσταση αυτή, θα ήμουν απολύτως ικανοποιημένος. Αντί αυτού, η Kristin Hannah προσθέτει στη Βιάν περαιτέρω κλασσική ηρωική δράση, η οποία δυστυχώς έχει ως αποτέλεσμα, η πλοκή του μυθιστορήματος να καταπέσει στο επίπεδο ενός κειμένου, το οποίο θα μπορούσε άνετα να γίνει ένα σχετικό τηλεοπτικό σήριαλ, καλού σίγουρα, αποστερούμενο όμως από το όποιο "βάθος" οφείλει να έχει η καλή λογοτεχνία.

  Ένας άλλος λόγος που δεν με ικανοποίησε το παρόν μυθιστόρημα, είναι ο εξής. Όταν έχεις διαβάσει μαρτυρίες, ακόμα και σε μυθιστορηματική μορφή, ανθρώπων που έζησαν εκείνα τα τραγικά γεγονότα από πρώτο χέρι και διαπιστώνεις με πόση δυσκολία, με πόσο πόνο ανακαλούν τα γεγονότα στα οποία οι ίδιοι πρωταγωνίστησαν, είτε ως αντιστασιακοί είτε ως κρατούμενοι στα εξοντωτικά στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί, ξενίζεσαι με την ευκολία που κάποιος τρίτος (στην περίπτωσή μας η συγγραφέας) αναφέρεται στην περίοδο εκείνη. Και περισσότερο σε ξενίζει η ευκολία με την οποία βάζει την ταμπέλα της ηρωίδας στις πρωταγωνίστριες της, όταν οι περισσότεροι αγωνιστές τις περιόδου εκείνης την αρνούνται πεισματικά. Προς επίρρωση των παραπάνω θα πρότεινα να διαβάσει κάποιος του μυθιστόρημα Γραφή ή ζωή του Χόρχε Σεμπρουν .  

  Τέλος, μου φάνηκε ακατανόητη η επιλογή της, να εξαφανίσει στο τέλος του μυθιστορήματος, τον άντρα της Βιαν, ο οποίος επέζησε από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, κατόρθωσε να γυρίσει στο σπίτι του, προσπαθεί να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα της οικογένειας του, και ξαφνικά χάνεται, δίχως καμία αιτιολόγηση από το προσκήνιο. Έναν άντρα τον οποίο αγαπούσε, αγωνίστηκε με κάθε τίμημα να τον βοηθήσει στην αιχμαλωσία του, ξαφνικά γίνεται σκιά, ως που χάνεται δίχως περεταίρω σχολιασμό.

  Κλείνοντας θα έλεγα ότι τα γεγονότα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, όπως και κάθε πολέμου, είναι από μόνο τους τόσο δύσκολα και αποκαλυπτικά, τόσο απάνθρωπα και τόσο ακατανόητα, που όποιος νεότερος θέλει να ασχοληθεί μαζί τους λογοτεχνικά, καλό θα ήταν να αφήσει κατά μέρους κάθε φτιαχτή ηρωική διάσταση των ηρώων του και να επικεντρωθεί περισσότερο στην τραγική καθημερινότητά τους, στην κάθε μέρα επιβίωσης που μετρούσαν και στην αναζήτηση της πολυπόθητης ειρήνης. 

  Ο πόλεμος τίποτε το ηρωικό δεν έχει, εκτός κι αν μιλάμε για το Χόλυγουντ και τους μύθους που φροντίζει να κτίζει.

Ο Γιάννης Φέρτης απαγγέλει...

  Ο Γιάννη Φέρτης (21 Απριλίου 1938 - 14 Απριλίου 2024), υπήρξε ένας από τους πιο αγαπητούς ηθοποιούς της γενιάς του. Υπηρέτησε όλα τα είδη της υποκριτικής τέχνης με απόλυτη επιτυχία, θέατρο, κινηματογράφο, τηλεόραση, τραγούδι, διαφήμιση, αφήγηση. 

  Στην εγγραφή μου αυτή θα σταθώ στον αγαπημένο ηθοποιό ως αφηγητή.  Η φωνή του, απολύτως δίκαια, χαρακτηρίστηκε ως βελούδινη, κάνοντάς τον περιζήτητο σε κάθε δραστηριότητα, όπου χρειαζόταν κάποιος να ερεθίσει το αυτί και την καρδιά αυτού που είχε απέναντί του.

  Μία από τις αξέχαστες ερμηνείες του πολυτάλαντου  ηθοποιού είναι η συμμετοχή του στον δίσκο Μικρά Ασία (1972, συνθέτης: Απόστολος Καλδάρας, στιχουργός: Πυθαγόρας Παπασταματίου, ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας και Χάρις Αλεξίου). Ο δίσκος αυτός έκανε τεράστια επιτυχία, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους της ελληνικής δισκογραφίας και κυκλοφόρησε με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 50 χρόνων από την Μικρασιατική καταστροφή. Ο Φέρτης συμμετέχει ως αφηγητής για ελάχιστα δευτερόλεπτα (22''), στο τραγούδι: Τι να θυμηθώ, Τι να ξεχάσω. Χρόνος που όμως είναι αρκετός  να σε υποβάλλει στη βάσανο της μνήμης των τραγικών γεγονότων της Μικρασιατικής Καταστροφής.

  Μία ακόμη αφήγηση του Γιάννη Φέρτη που έγραψε ιστορία, ήταν η συμμετοχή του στον δίσκο του Μίκη Θεοδωράκη, Άξιον Εστί (στίχοι: Οδυσσέα Ελύτη) και Πνευματικό εμβατήριο (στίχοι: Άγγελος Σικελιανός) με τους Γιάννη Κότσιρα, Ανδρέα Κουλουμπή και Ιωάννα Φόρτη. 

  Στο παρακάτω απόσπασμα από την Μεγάλη Έξοδο του Ελύτη, όπου η φωνή του που αναδύεται από τα βάθη της ψυχής, επιβλητική,  στιγματισμένη από τον πόνο αλλά και την περηφάνια, μας περιγράφει όλη την τραγικότητα των γεγονότων της πρώτης οργανωμένης κίνησης διαμαρτυρίας ενάντια των Κατακτητών Γερμανών, ανήμερα της 25ης Μαρτίου του 1942 στο κέντρο των Αθηνών.

Αξίζει να καταγράψω τους παραπάνω στίχους:

Τις ημέρες εκείνες έκαναν σύναξη μυστική τα παιδιά και λάβανε την απόφαση, επειδή τα κακά μαντάτα πλήθαιναν στην πρωτεύουσα, να βγουν έξω σε πλατείες με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: μια παλάμη τόπο κάτω από τ’ ανοιχτό πουκάμισο, με τις μαύρες τρίχες και το σταυρουδάκι του ήλιου. Όπου είχε κράτος η Άνοιξη.

Και επειδή σίμωνε η μέρα που το Γένος είχε συνήθειο να γιορτάζει τον άλλο Σηκωμό, τη μέρα πάλι εκείνη ορίσανε για την Έξοδο. Και νωρίς εβγήκανε καταμπροστά στον ήλιο, με πάνου ως κάτου απλωμένη την αφοβία σα σημαία, οι νέοι με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες.

Και ακολουθούσανε άντρες πολλοί, και γυναίκες, και λαβωμένοι με τον επίδεσμο και τα δεκανίκια. Όπου έβλεπες άξαφνα στην όψη τους τόσες χαρακιές, που ‘λεγες είχανε περάσει μέρες πολλές μέσα σε λίγην ώρα. Τέτοιας λογής αποκοτιά, ωστόσο, μαθαίνοντας οι Άλλοι, σφόδρα ταράχτηκαν.

Και τρεις φορές με το μάτι αναμετρώντας το έχει τους, λάβανε την απόφαση να βγουν έξω σε δρόμους και σε πλατείες, με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: μια πήχη φωτιά κάτω απ’ τα σίδερα, με τις μαύρες κάννες και τα δόντια του ήλιου. Όπου μήτε κλώνος μήτε ανθός, δάκρυο ποτέ δεν έβγαλαν. Και χτυπούσανε όπου να ‘ναι, σφαλώντας τα βλέφαρα με απόγνωση. Και η Άνοιξη ολοένα τους κυρίευε.

Σαν να μην ήτανε άλλος δρόμος πάνω σ’ ολάκερη τη γη, για να περάσει η Άνοιξη παρά μονάχα αυτός, και να τον είχαν πάρει αμίλητοι, κοιτάζοντας πολύ μακριά, περ’ απ’ την άκρη της απελπισιάς, τη Γαλήνη που έμελλαν να γίνουν, οι νέοι με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες, και οι άντρες, και οι γυναίκες, και οι λαβωμένοι με τον επίδεσμο και τα δεκανίκια.

Και περάσανε μέρες πολλές μέσα σε λίγην ώρα.

Και θερίσανε πλήθος τα θηρία, και άλλους εμάζωξαν.

Και την άλλη μέρα εστήσανε στον τοίχο τριάντα.

   Κλείνω το αφιέρωμα αυτό, με το Τραγούδι του παλιού καιρού, σε στίχους του Νίκου Γκάτσου και μουσική  του Ηλία Ανδριόπουλου. Τραγουδά ο Μανώλης Μητσιάς και απαγγέλει ο αγαπητός σε όλους μας, Γιάννης Φέρτης.