Σάββατο 16 Μαρτίου 2024

Νεανική βία και παραβατικότητα.

  Από τότε που αφυπηρέτησα, μου είναι δύσκολο να ασχολούμαι με τα θέματα της Παιδείας. Ίσως να φταίει η πίεση που ως διευθυντής δέχτηκα, για να ανταποκριθώ στην ολοένα αυξανόμενη γραφειοκρατία, πολλές φορές εις βάρος της παιδαγωγικής διάστασης του ρόλου μου. Ίσως πάλι να φταίει η απογοήτευση, αισθανόμενος την απαξίωση που βιώνει ολοένα και πιο έντονα η δημόσια εκπαίδευση και ο Έλληνας εκπαιδευτικός.

  Το θέματα όμως της αυξανόμενης νεανικής βίας και παραβατικότητας, τα οποία προβάλλονται τελευταία από τα ΜΜΕ (1500 υποθέσεις μόνο τα τρία τελευταία χρόνια, καταγεγραμμένες από την αστυνομία), δεν με αφήνουν ασυγκίνητο. 

  Ειδικά όταν βλέπουμε, ότι αφορούν πια και παιδιά της προεφηβικής ηλικίας. Για τον απλό λόγο ότι όλο αυτό, για έναν που βίωσε για τριάντα πέντε χρόνια την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα, το είχα προβλέψει, το συζήταγα με τους συναδέλφους μου, γνώριζα τι συνέβαινε διότι το ζούσα στην καθημερινότητά μου.

  Τι ζούσα, γνώριζα και προέβλεπα;

  Ζούσα ένα δημόσιο σχολείο, όπου ο κάθε πικραμένος γονιός, έβρισκε ασφαλές καταφύγιο για να ξεσπάσει την όποια οργή του, ξέροντας ότι αυτό ήταν ανίκανο να αντιδράσει απέναντι του με οποιονδήποτε νομικό τρόπο. Πολλές φορές η οργή έφτανε ως την ύβρη ή τη χειροδικία, (ευτυχώς όχι σε εμένα αλλά πολλοί συνάδελφοι μου την έχουν νιώσει στο πετσί τους, ως και απαγωγή διευθυντή είχαμε). Κι αυτά γίνονταν κατά κανόνα μπροστά στα μάτια των έκπληκτων μαθητών, οι οποίοι εύκολα ελάμβαναν το μήνυμα ότι "κουμάντο" εδώ κάνει ο γονιός κι όχι ο εκπαιδευτικός, το σχολείο, το κράτος.

  Γνώριζα από τα μέσα ένα απαξιωμένο δημόσιο σχολείο, στο οποίο  οι ποινές ουσιαστικά έχουν εξαφανιστεί, δίνοντας το μήνυμα στον μαθητή, ότι μπορεί να συμπεριφέρεται σε αυτό όπως νομίζει ή όπως διδάσκεται από το σπίτι του, εφόσον δεν θα υποστεί καμία πραγματική τιμωρία.

  Ζούσα καθημερινά τα παιδιά που μεγάλωναν, χωρίς να τους ορίζεται κανενός είδους όριο στη συμπεριφορά τους, μαθητές που αγνοούσαν και αγνοούν στοιχειώδεις κανόνες ευγένειας. Ζούσα ένα σχολείο, όπου η βασική παιδαγωγική αρχή, που συνδέει την ανάρμοστη συμπεριφορά ή την καταδικαστέα πράξη με την ανάλογη τιμωρία, να είναι απούσα. 

  Προέβλεπα ότι αυτό δεν θα έμενε στο σχολείο διότι μακροπρόθεσμα δημιουργεί στους μαθητές την πλαστή εντύπωση, ότι έτσι θα γίνονται τα πράγματα και στην ευρύτερη κοινωνία, που σιγά σιγά εντάσσονται όσο μεγαλώνουν. Δηλαδή ότι θα τους επιτρέπεται να τραμπουκίζουν ελεύθερα, να είναι αγενή, να κάνουν ότι θέλουν, να λειτουργούν με κανόνες συμμορίας, εφόσον κανένας δεν θα επιβάλει τα όρια ή την αρμόζουσα τιμωρία. Δυστυχώς όμως γι΄ αυτούς τους "απροετοίμαστους πολίτες", βλέπουμε τον τελευταίο καιρό την αστυνομία να αντιδρά, οι εισαγγελείς να αυστηροποιούν την κρίση τους, να συλλαμβάνονται και οι γονείς τους, διότι η κατάσταση έχει ξεφύγει. Δράση και αντίδραση. Και τότε όλοι πέφτουν από τα σύννεφα! Παιδιά και γονείς κάθε κοινωνικής διαστρωμάτωσης! 

  Είναι γνωστή η ρήση: Όπου κλείνει ένα σχολείο ανοίγει μια φυλακή. Στο σήμερα θα την παράφραζα ως εξής: Όπου το σχολείο δεν επιτελεί τον ρόλο του, ακολουθούν οι διωκτικές και εισαγγελικές αρχές. Το σημερινό σχολείο είναι ένα αυστηρά γνωσιοκεντρικό σχολείο (ελέω Πανελληνίων), όπου το κομμάτι της αγωγής, του έχει αυθαίρετα αφαιρεθεί, είτε με την ανοχή της πολιτείας είτε με τη θέληση των γονέων είτε εξαιτίας της απογοήτευσης των εκπαιδευτικών.

  Ένα απαξιωμένο δημόσιο σχολείο, που υπολείπεται σε υλικοτεχνική υποδομή, με κτίρια ακαλαίσθητα και ασυντήρητα στο μεγαλύτερο τους μέρος και με εκπαιδευτικούς που χάνονται σε έναν κυκεώνα γραφειοκρατικών διαδικασιών. Κι επειδή υπάρχουν ενστάσεις σε αυτό, ας συγκρίνει κάποιος ένα δικό μας σχολείο με ένα οποιοδήποτε της Δυτικής Ευρώπης.

  Έχουμε λοιπόν ένα απαξιωμένο δημόσιο Ελληνικό σχολείο, που παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των περισσότερων εκπαιδευτικών του, δεν μπορεί να υπερβεί τους παραπάνω σκοπέλους. Κι όσο δεν δίνει το σήμα το αρμόδιο υπουργείο προς τους εκπαιδευτικούς, να πάρουν και πάλι στα χέρια τους την όποια εξουσία τους αρμόζει για να υπηρετήσουν όχι μόνο τους μαθητές αλλά και την κοινωνία, τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει, τόσο πιο συχνά θα γίνονται τα φαινόμενα της νεανικής παραβατικότητας και τόσο πιο έντονη θα είναι η επέμβαση της αστυνομίας και των δικαστικών αρχών.

  Κι όσοι μιλάνε για μια κακή συγκυρία ως απόρροια της οικονομικής κρίσης ή του εγκλεισμού λόγω κόβιντ, (έπαιξαν κι αυτά το ρόλο τους) να ξέρουν ότι αυτή η εικόνα στα σχολεία μας ξεκίνησε πολύ πιο μπροστά και τώρα απλώς θερίζουμε τους καρπούς της.

  Λένε ότι η αγωγή των παιδιών είναι υπόθεση της οικογένειας. Θα το δεχόμουν, αν οι γονείς αντιλαμβάνονταν την ευθύνη τους ή αν άφηναν κατά μέρος τους εγωισμούς τους και τις προσωπικές τους ιδεοληψίες. Πάντα εξαιρέσεις υπάρχουν, αλλά η μεγάλη μερίδα των μαθητών χρειάζεται όρια τα οποία μόνο το σχολείο μένει για να θέσει. Κι όσοι από εμάς εντρυφήσαμε στην παιδαγωγική επιστήμη, ξέρουμε ότι τα σαφή όρια χαρίζουν στα παιδιά ηρεμία, δίχως την αγωνία του απρόβλεπτου. Δημιουργούν παιδιά κοινωνικά, με ενσυναίσθηση, έτοιμα για τις προκλήσεις της ζωής. Μακάρι οι οικογένειες να το αντιλαμβάνονταν αυτό. 

  Ας αφήσουμε λοιπόν το σχολείο να επιτελέσει και τους δύο ρόλους του, οι οποίοι αποτελούν και συνταγματικές επιταγές, την καλλιέργεια της γνώσης μαζί με την ευρύτερη αγωγή, που πρέπει να λαμβάνει ένας ελεύθερος και ικανός πολίτης. Διότι και οι μαθητές, πολίτες είναι.

  ΥΓ: Υπάρχουν και πολλές άλλες παράμετροι, δεν τις αναπτύσσω όμως, μένω σε αυτά τα λίγα και βασικά. Όπως υπάρχουν και πολλές οικογένειες, που αντιστέκονται, αλλά με πολύ μεγάλη δυσκολία, μιας και είναι σχεδόν αδύνατον να διαφοροποιηθούν τα παιδιά τους από την ομάδα της τάξης, που λειτουργεί όπως ανέφερα παραπάνω.

Παρασκευή 8 Μαρτίου 2024

Μικρό αφιέρωμα στην αραβική ποίηση

Αυτό που κυρίως ενώνει τις Αραβικές φυλές, που κατοικούν σε μια
τεράστια έκταση από την Αραβική χερσόνησο, την ανατολική Μεσόγειο ως τη Σαχάρα και την βόρεια Αφρική, είναι η κοινή τους γλώσσα. Από κει και πέρα υπάρχει η κοινή ιστορία με μία περίοδο θαυμαστής προόδου σε κάθε τομέα (8ος - 14ος αιώνα μ.Χ), η θύμηση της κυριαρχίας τους στη Μεσόγειο, τα κοινά πολιτισμικά στοιχεία τους, αλλά και το Ισλάμ το οποίο καλύπτει περίπου το 97% του πληθυσμού τους.

Στη σημερινή μου εγγραφή θα περιοριστώ στην ποίηση των Αράβων, αξιόλογη και σημαντική, η οποία όμως δεν μας είναι γνωστή. Σίγουρα δεν έχω βρει τα σπουδαιότερα ποιήματα, καθότι οι μεταφράσεις τους δεν είναι και τόσο διαδεδομένες, αλλά και πάλι πιστεύω ότι η προσπάθεια αξίζει.

Το παλαιότερα γνωστά αραβικά ποιήματα που έχει διασωθεί, από την προ - ισλαμική περίοδο, είναι τα Mu'allaqat al-Hinzab, γνωστά και ως "Οι Κρεμασμένες Ποιήσεις". Αυτή η συλλογή των επτά ή δέκα ποιημάτων, αντίστοιχων ποιητών, του 6ου μ.Χ. αιώνα, γράφονταν και κρεμιούνταν σε υφαντά στον τοίχο του Κάαμπα στη Μέκκα, του ιερότερου σημείου των Αράβων από την αρχαιότητα ακόμη, έτσι ώστε να εκτίθενται προς τέρψη όλης της ευρύτερης φυλής.

  • Ένας από τους ποιητές της συλλογής αυτής ήταν ο Imru' al-Qais:

Μια μαυρισμένη μελωδία, σαν σημάδι φαίνεται.
Στο δίκαιο της πλευράς. 
Ή σαν σκούρη απόγονο του Κέδαρ που κατασκηνώνει εκεί. 
Πολλές φορές στην κοιλάδα 
έχει αντηχήσει το τρίξιμο της φωτιάς ανάμεσα στους θάμνους,
που άναψε η χειροπέδα του σκότους στα μαλλιά της
και όταν μιλά, οι καμηλιέρηδες σταματούν και ακούν.
Δες το βήμα της.
Στην απαλότητα του ανέμου κουνά τα λεπτά κλαδιά.
Πάνω από αυτήν!
Γλυκά φώναζε απευθυνόμενη σε μένα,
γευματίζοντας το ποτό των μελισσοστόμων της λέξεων.
Ο προσερχόμενος σου, εσύ που ιππεύεις το καμήλι.

  • Ο ποιητής Abū Nuwās (... - 814), θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Άραβες ποιητές. Το όνομά του σημαίνει «Φορέας του Μπροστινού Κόκκου», ένα παρατσούκλι που περιγράφει ένα ασυνήθιστο χτένισμα που πιθανώς συνδέεται με τον εξωφρενικό τρόπο ζωής του. 

Το ποίημά του, Άλογο (όλοι μας έχουμε ακούσει για τα περίφημα αραβικά άλογα), περιγράφει έναν νεαρό επιβήτορα, τον Colt, εκπληκτικής, μυθικής θα λέγαμε δύναμης. 

Ακτίνες φώτισαν τον ουρανό
Μαύρη νύχτα χτύπησε το στρατόπεδο-
Απόδειξη ότι ήταν μέρα.
Έβγαλα το Colt - έναν επιβήτορα ωμής δύναμης και γενεαλογίας.
Η ενέργεια της φωτιάς κατευθύνθηκε
μέσα από τις σφιχτές, τεντωμένες αρθρώσεις του με σχοινί.
Στάλθηκε στη γη με νυχτερινά σύννεφα καθοδηγούμενα
από ένα ανερχόμενο αστέρι.
Πλημμύρισαν τα δώρα τους.
Ευλογημένο από σύννεφα μαύρα με βροχή
Σε συνεχείς βροχοπτώσεις.
Έπινε από τη γενναιοδωρία τους. Τα άκρα δυνάμωσαν.



  • Ο Abu al-Ala al-Ma'arri (973-1057) ήταν ένας από τους
μεγαλύτερους ποιητές της αραβικής παράδοσης. Το στυλ του
χαρακτηρίζεται από τη μελαγχολία, την αντίθεση προς τη θρησκεία
και την κοινωνία, καθώς και την εστίασή του στα ηθικά και
φιλοσοφικά ζητήματα.

Η ασθένεια εισβάλει στα άκρα μου, οι μέρες μου τελειώνουν.
Αλλά ο θάνατος ποτέ δεν έχει συνοδευτεί με την αναζήτηση του.
Δεν θα ήθελα να γευτώ την ανάσα του.
Ούτε θα την απέφευγα, αν φιλοξένησε τον θάνατο.
Η ζωή και ο θάνατος, δύο μόνο δώρα για δανεισμό.
Δεν θέλω ούτε να πουλήσω, ούτε να δανειστώ.

Εδώ θα πραγματοποιήσω ένα άλμα χιλίων χρόνων, για να δούμε κάποια αποσπάσματα από τη σύγχρονη αραβική ποιητική δημιουργία. Εξελίχθηκε πολιτιστικά και γλωσσικά με την πάροδο του χρόνου, και συνεχίζει να εξερευνά νέες μορφές και θέματα, αντανακλώντας τις αλλαγές στην κοινωνία και τον πολιτισμό.

  • Ξεκινώ με την Ιρακινή ποιήτρια Nazik al-Mala'ika (1923-2007) η οποία πέρα από το σπάσιμο της κλασικής αραβικής ποιητικής φόρμας, καταπιάνεται με φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα. Όπως στο ποίημα της:

Σε ένα κορίτσι που κοιμάται στον δρόμο

Στην Καράντα τη νύχτα, άνεμος και βροχή πριν την αυγή,
όταν το σκοτάδι είναι μια στέγη ή μια κουρτίνα που δεν τραβιέται ποτέ,
όταν η νύχτα είναι στο αποκορύφωμά της και το σκοτάδι είναι γεμάτο βροχή,
και η υγρή σιωπή κυλά σαν άγριος τυφώνας,
ο θρήνος του ανέμου γεμίζει τον έρημο δρόμο,
οι στοές στενάζουν από τον πόνο και τα λυχνάρια κλαίνε απαλά.
Ένας φρουρός συνοφρυώνεται καθώς περνάει με τρεμάμενα βήματα,
ο κεραυνός δείχνει το λεπτό του πλαίσιο, αλλά οι σκιές αναχαιτίζονται.

Παρασυρμένη από τις πλημμύρες, σκισμένη από το κρύο,
η νύχτα τρέμει από σκοτάδι, ρίγη όταν κυλά η βροντή.
Σε μια στροφή του δρόμου, το κατώφλι μιας πόρτας
σε ένα σπίτι που κανείς δεν μένει πια,
ο κεραυνός αναβοσβήνει και δείχνει, ξαπλωμένη εκεί, κοιμισμένη βαθιά
μια νεαρή κοπέλα, δέρμα ακατέργαστο από το μαστίγιο του ανέμου του χειμώνα.

Στην αθωότητα των ματιών της, στο χλωμό των μάγουλων της,
τη λεπτότητα του σκελετού της, μιλάνε τα έντεκα χρόνια της.
Κοιμάται εκεί, στο παγωμένο μάρμαρο της γης,
ενώ γύρω της ο άνεμος του Νοεμβρίου ουρλιάζει,
μικροσκοπικά χέρια σφιχτά σφιχτά από την κούραση και τον φόβο,
το βρεγμένο πεζοδρόμιο το μαξιλάρι της, η κουβέρτα της ο αέρας.

Δεν μπορεί να κοιμηθεί από τον πυρετό, τις βροντές, τη φλόγα
που ανάβει η αϋπνία βαθιά μέσα στο μικρό της κάδρο.
Διψάει για ύπνο, αλλά ο ύπνος δεν πιάνει ποτέ.
Τι πρέπει να ξεχάσει πρώτα—πυρετό, πείνα ή κρύο;
Διπλασιασμένος από την αϋπνία, ο πόνος ακόμα ροκανίζει και
αναζωπυρώνεται στον πυρετό με τα ανελέητα νύχια.
Με τις διαβολικές κραυγές τους, αυτές οι σκληρές εικόνες εμπνέουν
φαντάσματα που σπεύδουν να τροφοδοτήσουν τη φωτιά του πυρετού,
και καλύπτει τα μάτια της, αλλά τα χέρια της δεν μπορούν να κρύψουν
ότι το σκοτάδι δεν ξέρει και ο πυρετός δεν μπορεί να νιώσει.
Το μικρό κορίτσι συνεχίζει να τρέμει μέχρι να δείξει ο ήλιος,
«μέχρι να σβήσει ο τυφώνας, και ακόμα κανείς δεν ξέρει.
Πέρασε κάθε μέρα της παιδικής της ηλικίας με δακρυσμένο
σώμα σπασμένο από την έλλειψη στέγης, την πείνα και τον φόβο,
για έντεκα πολλά χρόνια, η θλίψη δεν έληξε ποτέ
όλη της τη ζωή ήταν πεινασμένη, διψασμένη και κουρασμένη.

Σε ποιον να διαμαρτυρηθεί; Οι κραυγές της δεν ακούγονται,
γιατί η ανθρωπότητα είναι πλέον μια λέξη χωρίς νόημα,
και οι άνθρωποι είναι μια μάσκα, τεχνητή και ψεύτικη, η
γλυκιά, απαλή εξωτερική τους εμφάνιση κρύβει φλεγόμενο μίσος,
και όπου το έλεος κάποτε ευδοκιμούσε στην κοινωνία μας
τώρα είναι απλώς μια λέξη στο λεξικό.
Όσοι κοιμούνται στο δρόμο θα παραμείνουν δυσαρεστημένοι,
κανείς δεν λυπάται τον πυρετό τους ούτε καταπραΰνει τους θρήνους τους-
είναι άγρια ​​αδικία, χωρίς αντάλλαγμα -
τι φάρσα που αποκαλούμε αυτόν, τον παγκόσμιο πολιτισμό!



  • Ο Muhammad Al-Maghut (1934-2006), ήταν Σύριος ποιητής, ένας από τους πρωτοπόρους του αραβικού πεζού ποιήματος:

Τατουάζ

Τώρα
Την τρίτη ώρα του εικοστού αιώνα
Εκεί που τίποτα δεν χωρίζει τα πτώματα
από τα παπούτσια των πεζών
εκτός από άσφαλτο
Θα ξαπλώσω στη μέση του δρόμου
σαν βεδουίνος σεΐχης
και δεν θα σηκωθώ
μέχρι όλα τα κάγκελα των φυλακών και τα αρχεία των υπόπτων του κόσμου
μαζευτούν και τοποθετηθούν μπροστά μου
για να μπορώ να τα μασάω
σαν καμήλα στον ανοιχτό δρόμο.
Μέχρι όλα τα ρόπαλα της αστυνομίας και των διαδηλωτών
αποδράσουν από τις λαβές
και πάνε πίσω (για άλλη μια φορά)
εκκολαπτόμενα κλαδιά στα δάση τους.
Στο σκοτάδι γελάω
κλαίω
γράφω
Δεν ξεχωρίζω πια το στυλό μου από τα δάχτυλά μου
Κάθε φορά που κάποιος χτυπά ή κινείται μια κουρτίνα
Κρύβω τα χαρτιά μου
σαν ιερόδουλη σε αστυνομική επιδρομή.
Από ποιον κληρονόμησα αυτόν τον φόβο
και αυτό το αίμα
φοβάσαι σαν λεοπάρδαλη του βουνού;
Μόλις δω επίσημο χαρτί στο κατώφλι
ή ένα καπέλο από την πόρτα
τα κόκαλα και τα δάκρυά μου τρέμουν
το αίμα μου τρέχει προς όλες τις κατευθύνσεις
σαν αιώνια περιπολία προγονικής αστυνομίας
το κυνηγάει από τη μια φλέβα στην άλλη.
Ω! αγαπητέ
Μάταια προσπαθώ να ανακτήσω το κουράγιο και τη δύναμή μου
Η τραγωδία δεν είναι εδώ
στο μαστίγιο, στο γραφείο ή στις σειρήνες
Είναι εκεί
Στην κούνια. . .
Στη μήτρα
Σίγουρα δεν ήμουν δεμένος στη μήτρα με ομφάλιο λώρο

Ήταν μια θηλιά δήμιου

  • Ο Σύριος, Ali Ahmad Said Esber  ( 1930 - .....), γνωστός με το ψευδώνυμο Άδωνις, ίσως είναι σήμερα ο πιο αναγνωρίσιμος Άραβας ποιητής, αν και ζει στην Γαλλία. Παρακάτω ένα μικρό απόσπασμα από την ποίησή του.

Κάθε μέρα, το σώμα του εραστή
διαλύεται στον αέρα,
μετατρέπεται σε άρωμα,
γυρίζει, επικαλείται όλα τα αρώματα
που μαζεύονται στο στρώμα του,
καλύπτει τα όνειρά του,
εξατμίζεται σαν λιβάνι,
επιστρέφει σαν λιβάνι.
Τα πρώτα του ποιήματα είναι πόνος
ενός παιδιού χαμένου στη δίνη των γεφυρών,
χωρίς να ξέρει να κρατιέται στο νερό
ούτε να το περάσει.

  •   Και κλείνω το σίγουρα ατελές αφιέρωμά μου, με τον πρόσφατα σκοτωμένο από τους βομβαρδισμούς στη Γάζα, Παλαιστίνιο ποιητή Refaat  AlareerΤο τελευταίο ποίημα του που ανάρτησε στο Χ την 1η Νοεμβρίου 2023:
ΑΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΩ

Αν πρέπει να πεθάνω
θα πρέπει να ζήσεις εσύ
να πεις την ιστορία μου
να πουλήσεις τα πράγματα μου
για να αγοράσεις ένα κομμάτι πανί
και κάμποσο σπάγκο,
(να τον φτιάξεις άσπρο με μακριά ουρά)
έτσι ώστε ένα παιδί, κάπου στη Γάζα
σαν θα κοιτάει τον ουρανό κατάματα
προσμένοντας τον πατέρα που έφυγε μες τη φωτιά—
και δεν αποχαιρέτησε κανέναν
ούτε και την ίδια του τη σάρκα,
ούτε τον ίδιο του τον εαυτό –
βλέπει τον χαρταετό, τον χαρταετό μου που έφτιαξες,
να πετάει επάνω ψηλά
και σκέφτεται προς στιγμήν πως είναι ένας άγγελος εκεί
που φέρνει πίσω την αγάπη
Αν πρέπει να πεθάνω
Ας φέρει αυτό ελπίδα
Ας γίνει μια ιστορία
Μετάφραση: Χρήστος Τσιάμης



Τρίτη 27 Φεβρουαρίου 2024

Πολιτική ορθότητα και τέχνη

   Σύμφωνα με την Wikipedia, ως πολιτική ορθότητα αναφέρεται η αποφυγή εκφράσεων ή ενεργειών που πιστεύεται ότι αποκλείουν, περιθωριοποιούν ή προσβάλλουν ομάδες ανθρώπων που μειονεκτούν κοινωνικά ή γίνονται διακρίσεις εις βάρος τους.   

   Αν μείνουμε στον παραπάνω ορισμό, όλα θα ήταν καλώς καμωμένα, σίγουρα κάποιες μειονοτικές ομάδες παύουν να υφίστανται τη χλεύη και την κοινωνική αδικία, γινόμαστε πιο ανεκτικοί, πιο ανθρώπινοι. Και σίγουρα λίγοι θα είχαν αντίρρηση να ακολουθήσουν όσα πρεσβεύει το κίνημα αυτό. Γιατί πρόκειται πια για ένα κίνημα, το οποίο ξεκίνησε από τον Δυτικό κόσμο, με μπροστάρηδες ανθρώπους με αριστερή ιδεολογία κατά βάση και σιγά σιγά επιβάλλει τις "βουλές" του σε όλους μας. Προσωπικά ενστερνίζομαι πολλά από αυτά, κυρίως όσα έχουν σχέση με τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε και τις παρεκτροπές της. Γλυκαίνω τον λόγο μου, για να το πω πιο λαϊκά. Δεν θα πω Πού@@@@. αλλά ομοφυλόφιλος ή μέλος της ΛΑΟΤΚΙ κοινότητας κι αν βρίσκομαι μπροστά του ή αναφέρομαι σε αυτόν, χρησιμοποιώ απλώς το όνομά του. 

  Δεν θα πω ανάπηρος αλλά άτομο με ειδικές ανάγκες. Στο τέλος τέλος είναι θέμα ευγένειας, κι όποιος είναι εκ φύσεως ευγενής, φροντίζει να μην προσβάλλει κανέναν συνάνθρωπό του. Κατ΄ επέκταση είναι θέμα ανατροφής. Παραμένουν όμως ζητήματα, όπως για παράδειγμα, πως θα χαρακτηρίσεις ένα άνθρωπο με κομμένο χέρι, σε ένα λογοτεχνικό κείμενο; Παλιά τον λέγαμε κουλός, κουλοχέρης, κουτσοχέρι όλα υβριστικά σήμερα. Ίσως κατέληγα στο μονόχειρας, σίγουρα ακούγεται πιο εξευγενισμένο, σίγουρα όμως χωρίς την ένταση των πρότερων χαρακτηρισμών.

tsarli_and_the_chocolate_factory
Από την ταινία:
Ο Τσάρλι και το εργοστάσιο σοκολάτας

  Αυτό που με προβληματίζει, ενίοτε με εξοργίζει, είναι όταν οι βουλές της πολιτικής ορθότητας επιβάλλουν τη λογική τους στα έργα τέχνης κάθε μορφής, ιδιαίτερα σε αυτά του παρελθόντος αλλά και σε σύγχρονα. 

  Θα αναφέρω κάποια παραδείγματα: 

  Στην Αγγλία, ο εκδοτικός οίκος Κρίστι, επανεκδίδει τα μυθιστορήματα της Αγκάθα Κρίστι, διορθώνοντας ρατσιστικές αναφορές αλλά και σχόλια που αφορούν το χρώμα του δέρματος, τη σωματική διάπλαση των χαρακτήρων, τη μυρωδιά τους(!) Η ένστασή μου είναι ότι η γλώσσα της Αγκάθα Κρίστι εκφράζει πέρα από τα πιστεύω της ίδιας, τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής που έζησε και δημιούργησε. Κατά την άποψή μου η γλώσσα αυτή αλλά και η μνήμη της εποχής, οφείλει να παραμείνει ζωντανή κι όχι καταχωνιασμένη σε κάποιες απρόσιτες βιβλιοθήκες. Τα έργα τέχνης, ακόμη και τα λογοτεχνικά έργα, τα βλέπουμε ή τα διαβάζουμε, έχοντας πάντα στην άκρη του μυαλού μας, την εποχή που δημιουργήθηκαν και τις αποδεκτές συνθήκες της  εποχής εκείνης. Αν τα "προσαρμόζουμε στο σήμερα" άρον άρον, τότε κάποιοι επιδιώκουν να σβήσουν κομμάτια της ιστορικής μας μνήμης. 

  Στις καινούριες εκδόσεις του γνωστού μυθιστορήματος του Ρόαλντ Νταν, Ο Τσάρλι και το εργοστάσιο σοκολάτας, αφαιρέθηκε η λέξη χοντρός και αντικαταστάθηκε με το τεράστιος. Προσωπικά θεωρώ ότι πέρα από το γελοίο του πράγματος, άλλο υποδηλώνει η λέξη χοντρός και άλλο η λέξη τεράστιος.

  Όπως και οι ταινίες του Τζέιμς Μποντ, όπου στις ΗΠΑ όταν προβάλλονται, στις επίμαχες σκηνές (Π.χ. όταν ο πράκτορας 007, καθηλώνει την όμορφη πρωταγωνίστρια με την γοητεία του) μπαίνει ειδικό σήμα προειδοποίησης για περιεχόμενο, που ενδέχεται να ενεργοποιήσει τραύματα σε άτομα με μετατραυματικό στρες ή άλλες αγχώδεις διαταραχές (!). 

J.W. Waterhouse: O Ύλας και οι Νύμφες 
  Κι αν το παραπάνω παράδειγμα φαίνεται αποδεκτό, πρόσφατα από τη Πινακοθήκη του Μάνσεστερ στην Αγγλία, αφαιρέθηκε ο πίνακας  του J.W. WaterhouseO Ύλας και οι Νύμφες (1896), διότι ο Ύλας, ένας από τους Αργοναύτες, όταν αποβιβάστηκαν στην Τροία ψάχνοντας για νερό, αυτός βρήκε μια λίμνη στην οποία κατοικούσαν όμορφες νεαρές Νύμφες. Έλα όμως που ο πίνακας είναι άκρως ερωτικός και οι Νύμφες μάλλον έφηβες, κάτι που αντίκειται στις νόρμες της πολιτικής ορθότητας. Τελικά μετά από έντονες διαμαρτυρίες φιλότεχνων επανήλθε στη θέση του.

   Και φτάνω σε ένα κατά την άποψη μου και ως εκπαιδευτικού, ακραίου
David_Florence
Ο Δαυίδ του Μικαλάντζελο, Φλωρεντία
παραδείγματος.
 Πρόσφατα σε σχολείο των Ηνωμένων Πολιτειών, διευθύντρια σχολείου έδειξε στους μαθητές εικόνα με το περίφημο γλυπτό του Μικαλάντζελο, τον Δαυίδ, που κοσμεί την πλατεία Della Singoria της Φλωρεντίας. Ένα από τα πιο εμβληματικά έργα όλης της παγκόσμιας γλυπτικής. Κατόπιν έντονων και διχαστικών διαμαρτυριών των γονιών με πρόσχημα την γύμνια του ανθρώπινου σώματος που αναγκάστηκαν να δουν οι μικροί μαθητές, η διευθύντρια εξαναγκάστηκε σε παραίτηση. Όλοι αυτοί αγνοούν, σκόπιμα άραγε;, την βασική παιδαγωγική αρχή, ότι στα έργα τέχνης δεν μας ντροπιάζει το γυμνό αλλά θαυμάζουμε την τελειότητα του ανθρώπινου σώματος και τον καλλιτέχνη που το απέδωσε. Και φυσικά τα έργα τέχνης, με τον κατάλληλο παιδαγωγικό τρόπο, μπορούν να διδαχθούν σε όλες τις ηλικίες.

   Και κλείνω με ένα δικό μας, το οποίο μόλις πριν λίγες μέρες αντιλήφθηκα. Κάποιος Άκης Γαβριηλίδης, ζητεί την απόσυρση ποιημάτων του Γιάννη Ρίτσου, διότι προάγουν, λέει, τον Ρατσισμό και την Ξενοφοβία: Για όποιον ενδιαφέρεται, μπορεί να διαβάσει το άρθρο εδώ

  Τα παραδείγματα είναι πολλά, θα αναφέρω ακόμα ένα δικό μας ως ερώτημα: Για πόσο νομίζετε ότι θα παίζονται ακόμα δίχως περιορισμούς ή παρεμβάσεις οι ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, όπου βρίθουν από ρατσιστικά σχόλια κάθε είδους. Θα δεχθούμε ότι έτσι ήταν η εποχή τότε ή θα τις κρύψουμε διότι προσβάλλουν τα ήθη του σήμερα;

  Προσωπικά αντιτίθεμαι σθεναρά σε κάθε μορφή λογοκρισίας, φανερής ή συγκαλυμμένης, σε οποιαδήποτε μορφή τέχνης, με οποιαδήποτε δικαιολογία. Η τέχνη για να επιτελέσει το σκοπό της οφείλει να είναι απολύτως ελεύθερη. Οι καλλιτέχνες, που υπηρετούν οποιαδήποτε μορφή της, δεν  μπορούν να δημιουργήσουν εάν λογοκρίνονται ή αν θα πρέπει να λειτουργούν βάση συγκεκριμένων οδηγιών ή ακόμη κι αν αυτολογοκρίνονται. Τώρα αν αρέσει ή όχι το όποιο έργο, αυτό είναι θέμα του αποδέκτη του, της διαχρονικότητας του και τόσα άλλα, που σίγουρα δεν είναι το ζητούμενο σε αυτήν την εγγραφή μου. 
 
  Σημαντικό θεωρώ το ζήτημα των έργων παλαιότερων εποχών. Δεν μπορούν να κριθούν με τα κοινωνικά κριτήρια του σήμερα όταν δημιουργήθηκαν σε ιστορικό χρόνο διαφορετικό από τον σημερινό, στον οποίο εξέφραζαν μια διαφορετική κοινωνική πραγματικότητα.

  Κλείνω λέγοντας ότι σίγουρα είμαστε σε μια εποχή, που όλα αναθεωρούνται. Ιστορικά το φαινόμενο είναι συνηθισμένο. Αυτό που με ενοχλεί είναι, όταν στο όνομα αυτής της αναθεώρησης κάνουμε βήματα προς τα πίσω. Το πέρασμα του ανθρώπου από τον πλανήτη αυτόν, αν θα αφήσει κάτι πίσω του, είναι τα πολιτισμικά αγαθά που δημιούργησε. Ας τα αφήσουμε λοιπόν, έτσι ακριβώς όπως μας τα παρέδωσαν οι δημιουργοί τους, κι ο κάθε ένας που τα απολαμβάνει, έχει τη λογική και τη γνώση να τα τοποθετήσει στο ανάλογο, δικό του πλαίσιο απόλαυσης και μάθησης.


Σάββατο 17 Φεβρουαρίου 2024

Νίκος Καββαδίας - μικρό αφιέρωμα

  Ο πρώτος ποιητής που με συνεπήρε αληθινά με την πένα του, ήταν ο Νίκος Καββαδίας, την ίδια εποχή που έγινε γνωστός εξαιτίας της μελοποίησης των ποιημάτων του από τον Θάνο Μικρούτσικο το 1979, στο πασίγνωστο έργο του, Ο Σταυρός του Νότου. 

Nikos_Kavadias
  Θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου, που στη βιβλιοθήκη του χωριού μου τότε, βρήκα την κοινή έκδοση των δύο ποιητικών του συλλογών Μαραμπού και Πούσι. Τόσο είχα ενθουσιαστεί, που έπιασα ένα καθαρό τετράδιο κι αντέγραψα πολλά από τα ποιήματα αυτά σε αυτό.

  Για ποιον λόγο ενθουσιάστηκα τόσο για τα ποιήματά του; Τότε δεν μπόρεσα να το αξιολογήσω. Απλώς μου άρεσαν! Με το χρόνο, διαβάζοντάς τα και πάλι αλλά κυρίως ακούγοντάς τα σε πολλές διαφορετικές εκτελέσεις - είναι αξιοσημείωτο το πως αντέχουν στον χρόνο - πιστεύω ότι έχω ξεκλειδώσει πολλά από μυστικά των ποιημάτων αυτών, τα οποία με ταξίδεψαν σε άγνωστους για μένα τόπους, σκληρούς μα και μεθυστικούς, σε μέρη όπου συχνάζουν πόρνες και κάθε είδους τύποι. Ποιήματα που με έκαναν να νιώσω τις πολλαπλές διαθέσεις της θάλασσας και την αλμύρα στην κουπαστή του πλοίου, από τη σκοπιά ενός ναυτικού.

Nikos_Kavadias
   Πρώτα πρώτα τα ποιήματα αυτά μιλάνε για τις γυναίκες, αγαπημένες,
πληγωμένες, μυστήριες, ικανές τόσο για το καλό όσο και για το κακό. Για ματαιωμένους έρωτες. Για τη θάλασσα, την ατελείωτη πλανεύτρα θάλασσα, άλλοτε γαλήνια να σου δίνει τη δυνατότητα να αγναντεύεις τις άγνωστες στεριές κι άλλοτε άγρια, τρομακτική, θανατηφόρα. Για τη ζωή του ναυτικού, που σαν άλλος Οδυσσέας περιπλανιέται σε όλα τα πλάτη και μήκη της Γης, ζώντας απίστευτες καταστάσεις με τους συντρόφους του (Το επάγγελμά του ήταν ασυρματιστής του Εμπορικού Ναυτικού). Ακόμα και η γλώσσα του, στην οποία μπλέκουν τα ελληνικά με ναυτικούς όρους και ονομασίες ξένων τόπων, όπως τους λένε οι ναυτικοί. Τι παραπάνω νομίζετε ότι χρειάζεται ένας έφηβος, για να αγαπήσει του στίχους του Νίκου Καββαδία;

  Στη σημερινή μου εγγραφή θα μείνω στο έργο του Μαραμπού*,  και θα προσπαθήσω να κάνω και πάλι, εκείνο το εφηβικό ταξίδι, με την ωριμότητα των χρόνων που με βαραίνουν, αναπόφευκτο αυτό το τελευταίο.

  Στο πρώτο ομότιτλο ποίημα της συλλογής αυτής που εξέδωσε το 1933, προσπαθεί να διαλύσει την κακή εικόνα που έχουν γι΄ αυτόν οι συνάδελφοι του. Κι αφηγείται διαμέσου των στίχων του την λυπητερή, καλύτερα θα έλεγα, την αποκαρδιωτική, μοναδική ερωτική ιστορία του. Ποιος μπορεί να μείνει αλώβητος από ένα τέτοιο παιχνίδι της μοίρας;


Μαραμπού

Λένε γιὰ μένα οἱ ναυτικοὶ ποὺ ἐζήσαμε μαζὶ
πὼς εἶμαι κακοτράχαλο τομάρι διεστραμμένο,
πὼς τὶς γυναῖκες μ᾿ ἕνα τρόπον ὕπουλο μισῶ
κι ὅτι μ᾿ αὐτὲς νὰ κοιμηθῶ ποτέ μου δὲν πηγαίνω.

Ἀκόμα, λένε πὼς τραβῶ χασίσι καὶ κοκό,
πὼς κάποιο πάθος μὲ κρατεῖ φριχτὸ καὶ σιχαμένο,
κι ὁλόκληρο ἔχω τὸ κορμὶ μὲ ζωγραφιὲς αἰσχρές,
σιχαμερὰ παράξενες, βαθιὰ στιγματισμένο.

Ἀκόμα, λένε πράματα φριχτὰ πάρα πολύ,
ποὺ εἶν᾿ ὅμως ψέματα χοντρὰ καὶ κατασκευασμένα,
κι αὐτὸ ποὺ ἐστοίχισε σὲ μὲ πληγὲς θανατερὲς
κανεὶς δὲν τό ῾μαθε, γιατὶ δὲν τό ῾πα σὲ κανένα.

Μ᾿ ἀπόψε, τώρα ποὺ ἔπεσεν ἡ τροπικὴ βραδιά,
καὶ φεύγουν πρὸς τὰ δυτικὰ τῶν Μαραμποὺ τὰ σμήνη,
κάτι μὲ σπρώχνει ἐπίμονα νὰ γράψω στὸ χαρτί,
ἐκεῖνο, ποὺ παντοτινὴ κρυφὴ πληγή μου ἐγίνη.

Ἤμουνα τότε δόκιμος σ᾿ ἕνα λαμπρὸ ποστάλ
καὶ ταξιδεύαμε Αἴγυπτο γραμμὴ Νότιο Γαλλία.
Τότε τὴ γνώρισα -σὰν ἄνθος ἐμοίαζε ἀλπικὸ-
καὶ μία στενὴ μᾶς ἔδεσεν ἀδελφικὴ φιλία.

Ἀριστοκρατική, λεπτὴ καὶ μελαγχολική,
κόρη ἑνὸς πλούσιου Αἰγύπτιου ὁπού ῾χε αὐτοκτονήσει,
ταξίδευε τὴ λύπη της σὲ χῶρες μακρινές,
μήπως ἐκεῖ γινότανε νὰ τήνε λησμονήσει.

Πάντα σχεδὸν τῆς Μπασκιρτσὲφ κρατοῦσε τὸ Ζουρνάλ,
καὶ τὴν Ἁγία της Ἄβιλας παράφορα ἀγαποῦσε,
συχνὰ στίχους ἀπάγγελνε θλιμμένους γαλλικούς,
κι ὧρες πολλὲς πρὸς τὴ γαλάζιαν ἔκταση ἐκοιτοῦσε.

Κι ἐγώ, ποὺ μόνον ἑταιρῶν ἐγνώριζα κορμιά,
κι εἶχα μίαν ἄβουλη ψυχὴ δαρμένη ἀπ᾿ τὰ πελάη,
μπροστά της ἐξανάβρισκα τὴν παιδικὴ χαρὰ
καί, σὰν προφήτη, ἐκστατικὸς τὴν ἄκουα νὰ μιλάει.

Ἕνα μικρὸ τῆς πέρασα σταυρὸν ἀπ᾿ τὸ λαιμὸ
κι ἐκείνη ἕνα μοῦ χάρισε μεγάλο πορτοφόλι
κι ἤμουν ὁ πιὸ δυστυχισμένος ἄνθρωπος τῆς γῆς,
ὅταν ἐφθάσαμε σ᾿ αὐτὴν ποὺ θά ῾φευγε, τὴν πόλη.

Τὴν ἐσκεφτόμουνα πολλὲς φορὲς στὰ φορτηγά,
ὡς ἕνα παραστάτη μου κι ἄγγελο φύλακά μου,
καὶ μία φωτογραφία της στὴν πλώρη ἦταν γιὰ μὲ
ὄαση, ποὺ ἕνας συναντᾶ μὲς στὴν καρδιὰ τῆς Ἄμμου.

Νομίζω πὼς θὲ νά ῾πρεπε νὰ σταματήσω ἐδῶ.
Τρέμει τὸ χέρι μου, ὁ θερμὸς ἀγέρας μὲ φλογίζει.
Κάτι ἄνθη ἐξαίσια τροπικὰ τοῦ ποταμοῦ βρωμοῦν,
κι ἕνα βλακῶδες Μαραμποὺ παράμερα γρυλίζει.

Θὰ προχωρήσω!... Μία βραδιὰ σὲ πόρτο ξενικὸ
εἶχα μεθύσει τρομερὰ μὲ οὐίσκυ, τζὶν καὶ μπύρα,
καὶ κατὰ τὰ μεσάνυχτα, τρικλίζοντας βαριά,
τὸ δρόμο πρὸς τὰ βρωμερά, χαμένα σπίτια ἐπῆρα.

Αἰσχρὲς γυναῖκες τράβαγαν ἐκεῖ τους ναυτικούς,
κάποια μ᾿ ἅρπαξ᾿ ἀπότομα, γελώντας, τὸ καπέλο
(παλιὰ συνήθεια γαλλικὴ τοῦ δρόμου τῶν πορνῶν)
κι ἐγὼ τὴν ἀκολούθησα σχεδὸν χωρὶς νὰ θέλω.

Μία κάμαρα στενή, μικρή, σὰν ὅλες βρωμερή,
οἱ ἀσβέστες ἀπ᾿ τοὺς τοίχους της ἐπέφτανε κομμάτια,
κι αὐτὴ ράκος ἀνθρώπινο ποὺ ἐμίλαγε βραχνά,
μὲ σκοτεινά, παράξενα, δαιμονισμένα μάτια.

Τῆς εἶπα κι ἔσβησε τὸ φῶς. Ἐπέσαμε μαζί.
Τὰ δάχτυλά μου καθαρὰ μέτρααν τὰ κόκαλά της.
Βρωμοῦσε ἀψέντι. Ἐξύπνησα, ὡς λένε οἱ ποιητές,
«μόλις ἐσκόρπιζεν ἡ αὐγὴ τὰ ροδοπέταλά της».

Ὅταν τὴν εἶδα καὶ στὸ φῶς τ᾿ ἀχνὸ τὸ πρωινό,
μοῦ φάνηκε λυπητερή, μὰ κολασμένη τόσο,
ποὺ μ᾿ ἕνα δέος ἀλλόκοτο, σὰ νά ῾χα φοβηθεῖ,
τὸ πορτοφόλι μου ἔβγαλα γοργὰ νὰ τὴν πληρώσω.

Δώδεκα φράγκα γαλλικά... Μὰ ἔβγαλε μία φωνή,
κι εἶδα μία ἐμένα νὰ κοιτᾶ μὲ μάτι ἀγριεμένο,
καὶ μία τὸ πορτοφόλι μου... Μ᾿ ἀπόμεινα κι ἐγὼ
ἕνα σταυρὸν ἀπάνω της σὰν εἶδα κρεμασμένο.

Ξεχνώντας τὸ καπέλο μου βγῆκα σὰν τὸν τρελό,
σὰν τὸν τρελὸ ποὺ ἀδιάκοπα τρικλίζει καὶ χαζεύει,
φέρνοντας μέσα στὸ αἷμα μου μία ἀρρώστια τρομερή,
ποὺ ἀκόμα βασανιστικὰ τὸ σῶμα μου παιδεύει.

Λένε γιὰ μένα οἱ ναυτικοὶ ποὺ ἐκάμαμε μαζὶ
πὼς χρόνια τώρα μὲ γυναίκα ἐγὼ δὲν ἔχω πέσει,
πῶς εἶμαι παλιοτόμαρο καὶ πὼς τραβάω κοκό.
Μ᾿ ἂν ἤξεραν οἱ δύστυχοι, θὰ μ᾿ εἶχαν συχωρέσει...

Τὸ χέρι τρέμει... Ὁ πυρετός... Ξεχάστηκα πολύ,
ἀσάλευτο ἕνα Μαραμποὺ στὴν ὄχθη νὰ κοιτάζω.
Κι ἔτσι καθὼς ἐπίμονα κι ἐκεῖνο μὲ κοιτᾶ,
νομίζω πὼς στὴ μοναξιὰ καὶ στὴ βλακεία τοῦ μοιάζω ...

Το μαραμπού είναι εξωτικό πουλί, συγγενικό με τον πελαργό, που ζει στη Αφρική και την Ασία. Έχει άσπρο γκρίζο φτέρωμα, με γυμνό ροζ λαιμό και κεφάλι.

  Το επόμενο ποίημα είναι το πασίγνωστο Το Μαχαίρι, το οποίο όλοι μας πιστεύω ότι κάποια στιγμή σιγοτραγουδήσαμε, παρά την ένταση και τη σκληρή ιστορία, που αφηγείται. Ένα μαχαίρι αγορασμένο από κάποιον γέρο έμπορο στο Αλγέρι, το οποίο το ζώνουν αλλόκοτοι θρύλοι και τώρα πια αυτό που απομένει, είναι εναντίον τίνος θα στραφεί... Το παρουσιάζω σε εκτέλεση του Βασίλη Παπακωνσταντίνου:


  Συνεχίζω με το ποίημα Mal Du Depart (Νοσταλγία της αναχώρησης), γνωστό ως "Θα μείνω πάντα ιδανικός και ανάξιος εραστής" Σε αυτό νιώθουμε τις ενοχές, που αισθάνεται κάποιος νέος άνθρωπος, ο οποίος εγκαταλείπει την οικογένεια του και τις ευκολίες της στεριανής δουλειάς, για να πραγματοποιήσει το όνειρό του να κάνει μακρινά ταξίδια στους γαλάζιους πόντους (θάλασσες). Συγχρόνως όμως αισθανόμαστε και την απόφασή του ποιητή, να μην υποταχτεί στη μοίρα των πολλών ανθρώπων. 

Mal Du Depart

Στὴν ἀδερφή μου Ζένια

Θὰ μείνω πάντα ἰδανικὸς κι ἀνάξιος ἐραστὴς
τῶν μακρυσμένων ταξιδιῶν καὶ τῶν γαλάζιων πόντων,
καὶ θὰ πεθάνω μία βραδιά, σὰν ὅλες τὶς βραδιές,
χωρὶς νὰ σχίσω τὴ θολὴ γραμμὴ τῶν ὁριζόντων.

Γιὰ τὸ Μαδράς, τὴ Σιγγαπούρ, τ᾿ Ἀλγέρι καὶ τὸ Σφὰξ
θ᾿ ἀναχωροῦν σὰν πάντοτε περήφανα τὰ πλοῖα,
κι ἐγώ, σκυφτὸς σ᾿ ἕνα γραφεῖο μὲ χάρτες ναυτικούς,
θὰ κάνω ἀθροίσεις σὲ χοντρὰ λογιστικὰ βιβλία.

Θὰ πάψω πιὰ γιὰ μακρινὰ ταξίδια νὰ μιλῶ
οἱ φίλοι θὰ νομίζουνε πὼς τά ῾χω πιὰ ξεχάσει,
κι ἡ μάνα μου, χαρούμενη, θὰ λέει σ᾿ ὅποιον ρωτᾶ
«Ἦταν μία λόξα νεανική, μὰ τώρα ἔχει περάσει...»

Μὰ ὁ ἑαυτός μου μία βραδιὰν ἐμπρός μου θὰ ὑψωθεῖ
καὶ λόγο, ὡς ἕνας δικαστὴς στυγνός, θὰ μοῦ ζητήσει,
κι αὐτὸ τὸ ἀνάξιο χέρι μου ποὺ τρέμει θὰ ὁπλιστεῖ,
θὰ σημαδέψει, κι ἄφοβα τὸ φταίχτη θὰ χτυπήσει.

Κι ἐγώ, ποὺ τόσο ἐπόθησα μία μέρα νὰ ταφῶ
σὲ κάποια θάλασσα βαθιὰ στὶς μακρινὲς Ἰνδίες,
θά ῾χω ἕνα θάνατο κοινὸ καὶ θλιβερὸ πολὺ
καὶ μιὰ κηδεία σὰν τῶν πολλῶν ἀνθρώπων τὶς κηδεῖες.

  Το παρακάτω ολιγόλεπτο βίντεο, είναι το μοναδικό που υπάρχει, το οποίο παρουσιάζει τον Νίκο Καββαδία. Συνέντευξη του  στο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου το 1965, το οποίο επιχρωματίστηκε αργότερα. Στην αρχή και το τέλος , ο ίδιος ο ποιητής, απαγγέλει το ποίημα αυτό.



  Και κλείνω αυτό το αφιέρωμά, με ένα ακόμη αγαπημένο μου, μελοποιημένο ποίημα του Καββαδία, Ένας νέγρος θερμαστής από το Τζιμπουτί. Ένα ποίημα που δείχνει την αγάπη του ποιητή προς τους συναδέλφους του, ανεξαρτήτου χρώματος ή φυλής, από τους οποίους πάντα είχε κάτι να μάθει. Κι ο συγκεκριμένος, ο Γουίλλη, ο μαύρος θερμαστής, με το τεράστιο σώμα και την αθώα καρδιά, κάποια νυχτιά, στο μπαρ Ρετζίνα, στη Μαρσίλια (Μασσαλία), του έσωσε τη ζωή χάνοντας τη δική του.
  Το ακούμε από τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, σε μια ηχογράφηση του 1983-84, όπου στο πιάνο βρίσκεται ο  Θάνος Μικρούτσικος.


  Βιογραφικά στοιχεία για τον ποιητή στον σύνδεσμο εδώ

Νεανική βία και παραβατικότητα.

   Από τότε που αφυπηρέτησα, μου είναι δύσκολο να ασχολούμαι με τα θέματα της Παιδείας. Ίσως να φταίει η πίεση που ως διευθυντής δέχτηκα, γ...