Πρόσφατα μας απασχόλησαν, όλους μας πιστεύω, δύο ειδήσεις της επικαιρότητας.
Η πρώτη ήταν η αρπαγή της δεκάχρονης μαθήτριας στη Θεσσαλονίκη.
Μια υπόθεση ακατανόητη για την διαστροφή του ανθρώπου, με πολλά ερωτηματικά για τον ρόλο της ίδιας της οικογένειας της. Το παιδί επιστρέφει στο σπίτι του και το απαγάγει γνωστή τους, φίλη... για λόγους που αδυνατώ ακόμα να κατανοήσω. Σε λίγες ημέρες απελευθερώνεται το παιδί, ζαλισμένο υπό την επήρεια ναρκωτικών (!) και προσπαθεί να επιστρέψει στο σπίτι του. Η αστυνομία γρήγορα βρίσκει τα ίχνη της απαγωγέα, ο εισαγγελέας διατάζει την απομάκρυνση της δεκάχρονης και του μικρού της αδελφού από το οικογενειακό της περιβάλλον. Δεν αναφέρω περισσότερα! Αυτά που γράφτηκαν είναι υπέρ του δέοντος σοκαριστικά για τον μέσο πολίτη.
Το δεύτερο παράδειγμα είναι η μικρή μαθήτρια στη Ρόδο, που λιποθύμησε μπροστά στον φούρνο από πείνα, περιμένοντας την μητέρα του να βγει.
Ξενοδοχοϋπάλληλος η μητέρα, άνεργη, όπως χιλιάδες στον κλάδο τους φέτος. Κι όλοι πάλι πέφτουμε από τα σύννεφα, σαν να μην κατανοούμε τι σημαίνει η διάλυση της τουριστικής βιομηχανίας στην χώρα μας για φέτος. Για τους χιλιάδες επιχειρηματίες και εργαζόμενους του κλάδου. Με παρέμβαση του πρωθυπουργού, η μητέρα βρίσκει μια δουλειά, αλλά η μητέρα αυτή, λέτε να είναι η μόνη που τέτοιου είδους προβλήματα, ειδικά φέτος;;;
Πάντα με απασχολούσε το ερώτημα κατά πόσο το σχολείο έχει ρόλο σε όλα αυτά που διαδραματίζονται καθημερινά γύρω μας σε σχέση με μικρά παιδιά, σχολικής ηλικίας.
Κάποτε όταν μελετούσα τα εγχειρίδια της παιδαγωγικής σχολής που φοιτούσα, διάβαζα ότι ο δάσκαλος οφείλει να γνωρίζει καλά τον μαθητή του, τις συνθήκες στις οποίες ζει, τα προβλήματα της οικογένειας του. Όχι για να τα λύσει αλλά για να έχει μια καλύτερη γνώση των ιδιαίτερων καταστάσεων που βιώνει ο μαθητής του και να μπορεί να παρεμβαίνει υποστηρικτικά. Επίσης τα ίδια εγχειρίδια έλεγαν ότι πρέπει να υπάρχει άριστη συνεργασία μεταξύ του σχολείου και της οικογένειας. Σίγουρα αυτές οι προϋποθέσεις που έθετε τότε η παιδαγωγική επιστήμη, ισχύουν και σήμερα. Από την εμπειρία μου γνωρίζω πλέον τον θετικό ρόλο που μπορεί να έχει η συνεργασία του εκπαιδευτικού με την οικογένεια του κάθε μαθητή ή μαθήτριας του.
Δυστυχώς, από τα πρώτα χρόνια στην τάξη, ανακάλυψα στην πράξη, ότι τα πράγματα δεν είναι πάντα έτσι. Νομικά ο ρόλος μας περιορίζεται μέσα στον χώρο του σχολείου. Θυμάμαι στα πρώτα χρόνια μου ως αναπληρωτής δάσκαλος, σε μια παρατήρηση σε πολύ γνωστό μου πρόσωπο, για την συμπεριφορά του παιδιού τους εκτός σχολείου, η απάντηση ήταν: "και τι σε ενδιαφέρει εσένα δάσκαλε, τι κάνει το παιδί μου όταν δεν είναι στο σχολείο; ..." απλά και ξάστερα, μου απαγόρευσε κάθε ανάμειξη. Υπήρχαν όμως κι εκείνοι οι γονείς, που τόλμαγαν με αγωνία να με συμβουλευτούν για τα παιδιά τους κι εγώ με τις λίγες γνώσεις που μας είχε δώσει η δίχρονη Παιδαγωγική σχολή που μας έκανε δασκάλους, προσπαθούσα να τους βοηθήσω. Με το πέρασμα του χρόνου κι αυτοί οι λίγοι γονείς έπαψαν να υπάρχουν, κανένας δεν συμβουλεύεται πια τον δάσκαλο, οι γονείς ξέρουν καλύτερα από εμάς. Και πάλι ο νόμος έτσι ορίζει, αυτοί έχουν τη ευθύνη της ανατροφής των παιδιών τους. Μέχρι που στις μέρες μας αμφισβητείτε ακόμα και ο ρόλος του ίδιου του σχολείου, μιας κι όλο και πιο συχνά αισθανόμαστε οι εκπαιδευτικού του Δημοτικού Σχολείου, ότι σε αυτό "παρκάρουν" απλά, οι γονείς τα παιδιά τους για να τα πάρουν το μεσημέρι. Κι από εκεί να τα τρέξουν σε φροντιστήρια, σε αθλητικές και άλλες δραστηριότητες, μέχρι που το βράδυ τα παιδιά εξουθενωμένα να πέσουν για ύπνο. Πού χρόνος για διάβασμα; ... και κάπου εκεί χάνεται και η παιδικότητα τους.... :(
Το σχολείο όμως είναι κρατικός θεσμός, που ως στόχο του έχει να διαμορφώνει πολίτες, με όλο το βάρος που έχει η λέξη αυτή. Και να διαμορφώσεις έναν πολίτη, δεν είναι μόνο να του μάθεις πέντε δέκα γράμματα. Ψιλά γράμματα θα μου πεις και μεγάλη συζήτηση, που σήμερα ως φαίνεται δεν ενδιαφέρει κανέναν!
Θα αναφέρω κάποια άλλα παραδείγματα για προβληματισμό. Βλέπεις ένα παιδί επιθετικό στο σχολείο, καλείς τον γονιό, του αναφέρεις το πρόβλημα και με τον τρόπο του σου λέει τσατισμένος ότι όλα είναι καλά, δεν συμβαίνει τίποτα και φεύγει από το σχολείο ικανοποιημένος, διότι την "βγήκε" στους δασκάλους του παιδιού τους. Κι εκεί τελειώνει η συνεργασία με το σπίτι.
Κάποιο άλλο παιδί έχει χάσει το χαμόγελο του, δεν είναι πρόσχαρο όπως στο παρελθόν, φοβάσαι ακόμα και να διερευνήσεις τι συμβαίνει, φοβούμενος την αντίδραση του γονιού, διότι δεν σε καλύπτει η πολιτεία, η προϊσταμένη αρχή, στις όποιες τυχόν αρνητικές διαθέσεις του γονιού. Δεν είναι συνεργάσιμη η οικογένεια τις περισσότερες φορές.
Για τελευταίο αφήνω την περίφημη φράση, που όλο και πιο συχνά ακούμε, από τα χείλη των γονιών των μαθητών του Δημοτικού: " Μα δεν με ακούει, δάσκαλε... Τι να τον κάνω, δάσκαλε; "
...............................................................................................................................
Είχα την χαρά σε όλη μου την καριέρα να υπηρετώ σε επαρχιακά σχολεία, με ντόπιους συναδέλφους. Σε αυτά τα σχολεία, όσο κι αν κλείνονται οι οικογένειες στο καβούκι τους, μπορείς να γνωρίζεις τι συμβαίνει στον περίγυρο σου. Κάποιες φορές παρεμβαίνεις κιόλας, δίχως να πάρει είδηση κανένας κι έτσι πρέπει να γίνεται. Για σκεφτείτε όμως τον εκπαιδευτικό στην απρόσωπη πόλη, στα σχολεία των τριακοσίων και άνω μαθητών, πόση γνώση μπορεί να έχει για τις ιδιαίτερες συνθήκες που ζουν οι μαθητές του. Και ναι, κάποια γίνονται ορατά εύκολα στο σχολείο κι οφείλομαι να τα αντιμετωπίζουμε αλλά κάποια άλλα δεν γίνονται ποτέ αντιληπτά. Για κάποια βρίσκεται πεδίο συνεννόησης με τους γονείς για τα περισσότερα όμως, αυτό καθίσταται αδύνατο.
Θα μπορούσε για παράδειγμα ο διευθυντής του σχολείου, να διερευνήσει επίσημα, από τα σημάδια που λαμβάνει στο σχολείο, την κατάσταση κάποιου μαθητή; Να παρέμβει νομικά; Η απάντηση είναι όχι, εκτός κι αν διαπιστώσει εμφανή σημάδια κακοποίησης, τότε ναι, ειδοποιεί τον εισαγγελέα ανηλίκων.
Κι αν δεν μπορεί το σχολείο, υπάρχει κάποιος άλλος υπεύθυνος; π.χ. οι υποστελεχωμένες κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων; Ως κοινωνία μας απασχολεί η εξάλειψη τέτοιων φαινομένων ή ξεχνάμε πολύ εύκολα, ως συνήθως; Τελικά ο αποτροπιασμός μας, μέχρι που φτάνει;
Κλείνω λέγοντας αυτό που όλοι μας βιώνουμε. Το σχολείο φρόντισαν κάποιοι να το απαξιώσουν συστηματικά. Για τους γονείς δεν έχει τον παρεμβατικό ρόλο που είχε στο παρελθόν, για τους μαθητές συνήθως είναι ανούσιο, για την πολιτεία ένα πεδίο ανώφελων πειραματισμών και απορρόφησης κονδυλίων από τα περίφημα ΕΣΠΑ.
Κι εκεί οι εκπαιδευτικοί, στην μοναξιά τους, να αντιμετωπίζουν μια ολάκερη κοινωνία, που θεωρεί το σχολείο ως ένα αναγκαίο πάρεργο. Δυστυχώς!!!!
ΥΓ: Πάντα υπάρχουν και οι γονείς που μαθαίνουν στα παιδιά τους τον αναγκαίο σεβασμό στον θεσμό του σχολείου. Δυστυχώς, όλο και γίνονται λιγότεροι...
.
