Μισιρλού

  Ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια είναι το Μισιρλού. Η πρώτη φορά που το άκουσα, ήταν από την Γλυκερία, κάπου στη δεκαετία του 90. Την ίδια εποχή άκουσα και την απίστευτη  διασκευή του στην ταινία του Κουέντιν Ταραντίνο, Pulp Fiction ( 1994). Αργότερα ψάχνοντας, έμαθα πολλά περισσότερα για την μακριά διαδρομή αυτού του τραγουδιού, τις παρεξηγήσεις που υπάρχουν σχετικά με την καταγωγή του, τις πάμπολλες διαφορετικές εκτελέσεις του, τα οποία θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας. 

  Μισιρλού σημαίνει Αιγύπτια. Είναι γνωστό για τους παλαιούς το Μισίρι,  όπως λένε στα Αραβικά την Αίγυπτο.

  Το τραγούδι μιλάει λοιπόν για μια νεαρή Αιγύπτια, με την οποία είναι κεραυνοβολημένος κάποιος νεαρός, πιθανότατα ξένος:  

Μισιρλού μου, η γλυκιά σου ματιά φλόγα μ’ έχει ανάψει μες στην καρδιά αχ, γιαχαμπίμπι, αχ, γιαλελέλι, αχ τα δυο σου χείλη στάζουνε μέλι, αμάν αμάν Μισιρλού τρέλα θα μ’ έρθει, δεν υποφέρω πια αχ, θα σε κλέψω μέσα στην Αραπιά αμάν Μισιρλού μαυρομάτα Μισιρλού μου, τρελή τη ζωή μου αλλάζω μ’ ένα φιλί αχ, γιαχαμπίμπι, μ’ ένα φιλάκι, αχ απ’ το δικό σου το στοματάκι, αμάν αμάν Μισιρλού τρέλα θα μ’ έρθει, δεν υποφέρω πια αχ, θα σε κλέψω μέσα απ’ την Αραπιά αμάν Μισιρλού

  Το τραγούδι πρώτη φορά ηχογραφήθηκε στην Αμερική το 1927, στα στούντιο της Columbia, σε μουσική του Νίκου Ρουμπάνη και εκτέλεση του Τέτου Δημητριάδη. Ο Νίκος Ρουμπάνης καθώς είχε θητεύσει ως αρχιμουσικός στην  Αίγυπτο, πιθανότατα το έγραψε εκεί. Σίγουρα όμως παιζόταν και παλαιότερα απλώς αυτή είναι η επίσημη πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού, την οποία μπορείτε να ακούσετε παρακάτω:

  Το 1941 ο Ρουμπάνης τη διασκευάζει σε μια πιο οριεντάλ και τζαζ εκδοχή, πολύ πιο κοντά στην εκδοχή, που όλοι γνωρίζουμε ως σήμερα: 

  Το τραγούδι το διεκδικούν και άλλοι λαοί, Άραβες, Πέρσες, Τούρκοι και Εβραίοι. Επίσημα όμως μετράει η πρώτη καταγεγραμμένη εκτέλεση του κι αυτή είναι ελληνική. Άποψη μου είναι σήμερα το τραγούδι ανήκει στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά κι αυτό θα γίνει εμφανές παρακάτω στην εγγραφή μου. Αξίζει όμως να ανεβάσω μια αραβική εκτέλεση του τραγουδιού, από τον Λίβανο, του 1948:

  Παραδόξως στην ελληνική δισκογραφία, ως πρώτη εκτέλεση αναφέρεται αυτή της Σοφίας Βέμπω, το 1947. Σημαντική καλλιτέχνης μας, για την οποία σκοπεύω να κάνω αργότερα ένα αφιέρωμα, αλλά και οι πολλές ηχογραφήσεις ελληνικών τραγουδιών, κάθε είδους, της Αμερικής στις αρχές του εικοστού αιώνα, ανήκουν στη δισκογραφία μας. 

  Αυτό βέβαια δεν μειώνει την αξία της Βέμπω, ειδικά όταν τραγουδά τη Μισιρλού, στο οποίο τραγούδι εκπέμπει έναν απίστευτο αισθησιασμό. 

  Το 1963 η Μισιρλού διασκευάστηκε για ηλεκτρική κιθάρα από τον Ντικ Ντέιλ, ο οποίος  είχε λιβανέζικη καταγωγή, κι έτσι το τραγούδι ήρθε σε επαφή με το νεανικό κοινό των ΗΠΑ. Η εκτέλεση του Ντέιλ είναι αυτή που ακούγεται και στην ταινία του Pulp Fiction (1994).

  Το 2004 επιλέχθηκε ως ένα από τα πιο γνωστά ελληνικά τραγούδια για την τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων και τραγουδήθηκε από την Άννα Βίσση.

  Το 2006 η εκτέλεση του Ντέιλ έγινε η βάση της ραπ εκδοχής του τραγουδιού από τους Black Eyed Peas, Pump it.

   Από κει και πέρα υπάρχουν αμέτρητες εκτελέσεις, ορχηστρικές και τραγουδιστικές, από πολλούς μουσικούς διαφόρων χωριών. Μια αναζήτηση στο youtube θα σας πείσει αλλά και αξίζει να αφιερώσετε λίγο χρόνο από τον διαθέσιμό σας, για να απολαύσετε ακόμα περισσότερο αυτό το υπέροχο κομμάτι. Κλείνω το αφιέρωμα μου αυτό στην περίφημη Μισιρλού, με την πολύ ιδιαίτερη φωνή της Βιολέτας Ίκαρη.

(δυστυχώς το παραπάνω βίντεο έχει ασυγχρονία ήχου - εικόνας, ας μείνουμε στην φωνή της Ίκαρη)

Μάνος Χατζιδάκις (τρία τραγούδια)

  Ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες της πατρίδας μας ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις. Μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη αναδημιούργησαν την ελληνική μουσική σε τέτοιο βαθμό, που θεωρώ δύσκολο το έργο τους να μην επηρεάζει τη μουσική σκηνή της χώρας μας για πολλά χρόνια ακόμα. Τα αγαπημένα τραγούδια του Χατζιδάκι είναι πάμπολλα και σίγουρα θα χρειαζόμουν πολλές εγγραφές για να τα παρουσιάσω όλα. 

  Αντί λοιπόν να χαθώ στο ανεξάντλητο έργο του ή την συναρπαστική βιογραφία του, σήμερα θα σταθώ σε τρία μόνο τραγούδια του.  Aπό τα παλαιότερα του, από την εποχή του Νέου Κύματος, αυτά τα οποία με σημάδεψαν στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 70, τότε που τα άκουσα για πρώτη φορά. 

   Ξεκινώ με το: Ένα μύθο θα σας πω, σε στίχους τους Σταύρου Θρασυβούλου, στην πρώτη του εκτέλεση από την χαρακτηριστική φωνή του Γιώργου Μούτσιου και της Νάνα Μούσχουρη. Το τραγούδι αυτό ακούστηκε για πρώτη φορά στη θεατρική παράσταση Λυσιστράτη του 1958  και ηχογραφήθηκε το 1961. Αγαπήθηκε ιδιαιτέρως και τα επόμενα χρόνια, κυρίως τη δεκαετία του 70, ακολούθησαν πολλές επανεκτελέσεις του.  

  Το επόμενο τραγούδι είναι το γνωστό: Στην ποταμιά σωπαίνει το κανόνι. Από την αντιπολεμική θεατρική παράσταση Παραμύθι χωρίς όνομα, που έγραψε ο Ιάκωβος Καμπανέλλης  το   1959  (οι στίχοι του τραγουδιού είναι κι αυτοί δικοί του) και τραγουδήθηκε από τον Λάκη Παππά. Ιδιαίτερα αγαπητό σε μένα αυτό το τραγούδι, μιας και μου θυμίζει στη συμμετοχή μου στην παράσταση του έργου αυτού, που ανεβάσαμε ως μαθητές της Γ' Λυκείου, στο μικρό μας νησί.

  Το τελευταίο τραγούδι είναι το: Ένας Ιρλανδός κι ένας Ιουδαίος σε στίχους του Νίκου Γκάτσου και με πρώτη εκτέλεση αυτή του Γιώργου Ρωμανού (1965). Το τραγούδι ανήκει στον κύκλο τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι, γνωστούς ως Μυθολογία. Όπως λέει ο ίδιος, μαζί με τον Γκάτσο, θέλησαν να φέρουν μία επανάσταση στην πατρίδα μας. Όχι με τανκς αλλά με τον λόγο και τη μουσική. Και για να γίνει αυτό έπρεπε να γραφτούν νέοι μύθοι, έργο που ανέλαβε ο Γκάτσος και "μουσική υπόκρουση" του μεγάλου μας συνθέτη.

  Κλείνοντας, θα σας προκαλέσω, μπορείτε να απαντήσετε στα σχόλια αν θέλετε, ποια είναι τα αγαπημένα σας τραγούδια του μεγάλου μας συνθέτη, του Μάνου Χατζιδάκι; Γιατί πιστεύω, ότι σίγουρα κάποια υπάρχουν βαθιά ριζωμένα στην καρδιά σας!
Ειλικρινά, περιμένω με ενδιαφέρον τις απαντήσεις  σας!

Ξανθίππη Καραθανάση

  Είναι απίστευτο πως κάποιες φορές,  μια τηλεοπτική εκπομπή μπορεί να σου μάθει
κάποιους καλλιτέχνες, σημαντικούς καλλιτέχνες,  που για κάποιον λόγο έχουν χαθεί, έχουν αποσυρθεί ή ασχολούνται με άλλα πράγματα. Καλλιτέχνες τους οποίους εσύ αγνοείς και δεν είσαι ο μόνος. Έτσι συνέβη εκείνο το βράδυ της 3ης Απριλίου του 2008, όταν η μαγική της φωνή ξεχύθηκε από τις τηλεοράσεις. Όσοι άκουγαν σταμάτησαν ότι έκαναν, έστησαν αυτί και για μια στιγμή μόνο αναρωτήθηκαν αν ήταν αληθινό αυτό που άκουγαν. Κι αυτό δεν συνέβη μόνο σε μένα εκείνο το βράδυ αλλά και σε χιλιάδες άλλους τηλεθεατές  στην πατρίδα μας, παρακολουθώντας τη μουσική εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου: Στην υγειά μας, από την ΕΡΤ.

  Μιλώ για την τραγουδίστρια Ξανθίππη Καραθανάση, που το ιδιαίτερο ηχόχρωμα της φωνής της δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο. 

  Βέβαια για τους λάτρεις της παραδοσιακής μας μουσικής, η Ξανθίππη Καραθανάση ήταν γνωστή για τα δημοτικά μακεδονίτικα που τραγουδούσε στην περιοχή της Χαλκιδικής, όπου πια διαμένει.  Μα και οι λάτρεις των μπουατ της δεκαετίας του 60 την γνώριζαν. Και οι φίλοι του έντεχνου της δεκαετίας του 70, όπου συμμετέχει στον δίσκο του Μαρκόπουλου: Τραγούδια του Νέου πατέρα και στη συνέχεια βγάζει προσωπικό δίσκο με τραγούδια των Χατζιδάκι, Πλέσσα, Χατζηνάσιου. Διότι τότε έκανε καριέρα στην Αθήνα. Οι περισσότεροι όμως την ανακαλύψαμε εκείνο το βράδυ.  Τώρα γιατί τα παράτησε όλα και εγκαταστάθηκε από την Αθήνα  στην Χαλκιδική η επίσημη εκδοχή είναι για να αφοσιωθεί στην οικογένειά της. 

  Η επιτυχία της εκπομπής εκείνης ήταν τόσο μεγάλη, ώστε την επομένη τηλεοπτική χρονιά, στις 6 Δεκεμβρίου 2008, να ξαναγίνει εκπομπή αφιερωμένη στην μεγάλη τραγουδίστρια και μία τρίτη στις 9 Φεβρουαρίου 2013 με τη συμμετοχή της Ορχήστρας Νέων του Δίον.

   Δεν ξέρω πόσοι από εσάς την γνωρίζετε. Αν ναι, τότε ξέρετε για τι μιλάω. Αν πάλι όχι, σας παρακαλώ ακούσετε παρακάτω την εξαίρετη αυτή τραγουδίστρια με την τόσο χαρακτηριστική φωνή σε τρία τραγούδια, από τις εκπομπές αυτές και σίγουρα θα συμφωνήσετε μαζί μου:

  Από την πρώτη εκπομπή το τραγούδι Ένας ευαίσθητος ληστής σε στίχους του Νίκου Γκάτσου και μουσική του Μάνου Χατζιδάκι

  Από την δεύτερη εκπομπή  το τραγούδι Παράπονό μου σε στίχους του Λάκη Τεάζη και μουσική του Σταύρου Κουγιουμτζή

  Από την τρίτη εκπομπή το τραγούδι Ήλιε μου σε παρακαλώ σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου και μουσική του Μάνου Λοΐζου

  Και κλείνω με ένα παραδοσιακό τραγούδι του γάμου από την περιοχή της Χαλκιδικής, το Έβγα μάνα μου

Μέχρι να πάρεις παγωτό... σε βρίσκει ο χειμώνας

 Ο τίτλος της σημερινής μου εγγραφής είναι από το τραγούδι του Πάνου Κατσιμίχα,  Μάνου Ξυδούς και Πάμπου Φιλίππου, που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007. Έτυχε να το ακούσω ευθύς εκείνο το καλοκαίρι και μέχρι σήμερα, ειδικά τέτοια εποχή, θαρρείς και με στοιχειώνουν οι συγκεκριμένοι στίχοι του. Πέρασε το καλοκαίρι κι εγώ δεν πρόλαβα να χορτάσω τα παγωτά που ήθελα. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι τα παγωτά ποτέ δεν τα χόρταινα και ως παιδί, όταν ακόμα μετράγαμε πόσα είχαμε φάει από τα ψυγεία της ΕΒΓΑ. Το μέτρημα σταμάταγε, όταν ξεκίναγαν τα μπάνια στη θάλασσα και τσακωνόμαστε πια, για το αν η απογευματινή βουτιά στην αγαπημένη μας θάλασσα μετρούσε διπλά ή όχι. 

 Το ζήτημα είναι ότι όσο περνούν τα χρόνια, όχι μόνο τα παγωτά που ήθελα να γευτώ γίνονται όλο και λιγότερα, αλλά και οι βουτιές στη θάλασσα μειώνονται και οι βραδινές αυγουστιάτικες βόλτες χάνονται. Πλεονάζει όμως ο χρόνος που χαζεύω τις Πανσελήνους που φωτίζουν απόκοσμα όλη την γύρω περιοχή. 

  Και μέσα σε όλη αυτήν την άθελη παραίτηση από αυτά που κάποτε αγάπησα, σαν τον κακό δράκο του παραμυθιού, έχουμε τον φόβο της πανδημίας που ειδικά για μας τις ευάλωτες ομάδες αποτελεί ένα πραγματικό εχθρό. Ειδικά αν έχεις γνωρίσει από κοντά της συνέπειες της. Μα όπως φαίνεται, όλοι κινδυνεύουν, κανένας ακόμα δεν ξέρει ποια είναι τα θανατηφόρα κριτήρια αυτού του ιού. 

  Βιώσαμε για μία ακόμα φορά τις φωτιές στη χώρα μας, οι περισσότεροι από τα social media έκλαψαν ή οργίστηκαν ή έδειξαν τις δασολογικές τους γνώσεις, αρνούμενοι να δουν τι γίνεται με ένα δάσος εγκαταλειμμένο στην τύχη του, με διαλυμένα τα δασονομία, με ελάχιστα μέσα και εκπαίδευση από την πυροσβεστική και με έναν πολίτη που θέλει να το χαίρεται δίχως όμως να ξέρει την πραγματική του δύναμη. Α! Επιτέλους ανακαλύψαμε και την κλιματική αλλαγή.

  Ζούμε τον ζόφο των άχρηστων εκείνων "αντρών", που δολοφονούν αυτήν, που δεν τους ικανοποιεί σε ότι άρρωστο έχουν στο μυαλό τους. Έντεκα ως τώρα οι νεκρές γυναίκες από την αρχή του έτους, και αναρωτιέμαι τι φταίει; Η πατριαρχία; Οι οικογένειες και τα πρότυπα με τα οποία τους μεγάλωσαν; Το σκοτεινό μυαλό τους; Το εκπαιδευτικό μας σύστημα; Τα media και ο ρόλος τους, που στην ουσία αναπαράγουν όλα τα στερεότυπα για την ανωτερότητα του αντρικού φύλου; 

  Με τρόμο πλέον παρακολουθώ όλους εκείνους του ψεκ... , που στα όρια της ψυχοπαθολογίας αρνούνται την ύπαρξη του κόβιντ, μιλούν για παγκόσμιες συνομωσίες και σκοτεινά κέντρα εξουσίας, αρνούνται να νοσηλευτούν, μηνύουν εκπαιδευτικούς και γιατρούς και το κράτος... μόλις αυτές τις μέρες δείχνει να αντιδρά.

  Στενοχωριέμαι για τις στρατιές των νέων συμπατριωτών μου, των δικών μου παιδιών, που έριξαν μαύρη πέτρα πίσω τους και ξεκίνησαν από την αρχή τη ζωή τους στην Εσπερία, ζώντας τουλάχιστον πιο ανθρώπινα σε σχέση με τη ζωή που έκαναν εδώ. 

  Οργίζομαι για την διάλυση των νοσοκομείων μας, που παλεύουν σε μια ιδιαιτέρως δύσκολη συγκυρία, με ελάχιστο προσωπικό και μην ακούτε για διορισμούς δείτε τις ελλείψεις με αριθμούς, όπως το Νοσοκομείο της Δράμας, όπου δύο Παθολογικές κλινικές στελεχώνονται από τέσσερις μόνο ειδικευμένους γιατρούς. 

  Και τόσα άλλα....

  Ευτυχώς που εξακολουθούν και υπάρχουν οι όμορφες οικογενειακές στιγμές, οι δικοί μας άνθρωποι, που μας κάνουν να χαιρόμαστε. Βάλσαμο στην ψυχή μου από το οποίο αντλώ πλέον τη δύναμη της ύπαρξης μου!

  Για τέλος θα ακούσω μια ακόμα φορά το τραγούδι του τίτλου, η εποχή εξάλλου το σηκώνει: 

https://www.youtube.com/watch?v=x1vUyaRb1DU

ΥΓ: Όπως καταλαβαίνετε, για μένα το φθινόπωρο, ήταν και εξακολουθεί να είναι η πιο θλιμμένη εποχή του χρόνου.

Παραδοσιακό Καρπάθου σε υπέροχη διασκευή

   Μία από τις καλές εκπομπές της ΕΡΤ, είναι το Μουσικό κουτί με τον Νίκο Πορτοκάλογλου και την Ρένα Μόρφη.

  Μία δίωρη μουσική εκπομπή, με φοβερή ζωντάνια και η οποία μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε καταξιωμένους Έλληνες καλλιτέχνες δίπλα δίπλα με νεότερους αλλά εξίσου ταλαντούχους. Κι οπωσδήποτε δεν πρέπει να αγνοήσω την φοβερή μουσική ομάδα που τους πλαισιώνει της οποίας την μουσική διεύθυνση έχει ο Γιάννης Δίσκος.

  Στην τελευταία τους εκπομπή καλεσμένοι τους ήταν η Μάρθα Φριντζήλα και η Μαρία Παπαγεωργίου. Η πρώτη γνωστή ως ηθοποιός, σκηνοθέτης και ερμηνεύτρια που δεν φοβάται να πειραματιστεί για το καινούριο και η δεύτερη μια νέα χαρισματική καλλιτέχνιδα.  Τραγούδησαν  πολλά και διαφορετικά τραγούδια, αλλά σε αυτήν μου την εγγραφή, θα σταθώ σε ένα παραδοσιακό της Καρπάθου, την Μηλιά.  

 Το τραγούδι αυτό, η Μάρθα Φριντζήλα το διασκεύασε και τραγούδησε η ίδια πριν από αρκετά χρόνια, αλλά η από κοινού του εκτέλεση με την Παπαγεωργίου, το απογείωσε.  Ξεκινά με ένα δίφωνο Ηπείρου, συνεχίζει με το γνωστό από την παράδοση τραγούδι της Καρπάθου, σταθερά ανεβάζει τέμπο και  μετατρέπεται σε ένα διονυσιακό πανηγύρι αγάπης και έρωτα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πορτοκάλογλου δάκρυσε, λέγοντας: "Αυτά συμβαίνουν, όταν τα τραγούδια έρχονται από την βαθιά σπηλιά του χρόνου". Πραγματικά υπέροχο!

 Η διασκευή αυτή αποτελεί ένα θαυμάσιο παράδειγμα, που μας επιβεβαιώνει την δύναμη των θησαυρών της παράδοσής μας, οι οποίοι στα χέρια άξιων δημιουργών, μπορούν να σπάσουν τα στενά τοπικά όρια με τα οποία συνήθως τα συνδέουμε και να ακουμπήσουν σε ένα πολύ μεγαλύτερο ακροατήριο.

Για όσους θέλουν και τους στίχους πρόχειρους για να παρακολουθήσουν πιο εύκολα το τραγούδι, τους παραθέτω παρακάτω, αφού έχω διαχωρίσει τα τσακίσματά του:

Μέσα στου Νέκρου το μάτι

δέντρα βλέπω και πουλιά        ( εισαγωγή )

Μηλιά μου μες τον εγκρεμό          αϊντες καλέ

Τα μήλα φορτωμένη

Αχ τα μήλα σου λυμπάτε η Παναγιά

Τα μήλα σου λιμπίζομαι  

Τα μήλα σου λιμπίζομαι                αϊντες καλέ

Μα το γκρεμό φοβούμαι

Κι αν τον φοβάσαι,                          μα την Παναγιά

Κι αν τον φοβάσαι τον γκρεμό,

κι αν τον φοβάσαι τον γκρεμό      αϊντες καλέ

Έλα το μονοπάτι

Το μονοπάτι                                       μα την Παναγιά

Το μονοπάτι μ ήβγαλε 

το μονοπάτι μ ήβγαλε                     αϊντες καλέ

σε ένα ερημοκλήσι

Απου δε βρίσκεται                            μα την Παναγιά

Απου δε βρίσκεται ο παπάς

απου δε βρίσκεται ο παπάς            αϊντες καλέ

για να το λειτουργήσει

Κι ένα μνήμα                                      μα τη Παναγιά

Κι ένα μνήμα παράμνημα

κι ένα μνήμα παράμνημα                αϊντες καλέ

ξεχωριστό από τα άλλα

Δεν το `δα και το                               μα τη Παναγιά

Δεν το `δα και το πάτησα

Δεν το `δα και το πάτησα                αϊντες καλέ

απάνω στο κεφάλι

Ποιος είναι απού με                          μα την Παναγιά

Ποιος είναι απού με πάτησε

Ποιος είναι απού με πάτησε           αϊντες καλέ

Απάνω στο κεφαλι

Απού μουνα                                         μα τη Παναγιά

Απού μουνα να αρχοντόπουλο        αϊντες καλέ

Μεγάλου ρήγα εγγόνι

Δείτε εδώ άλλες εγγραφές με θέμα την Κάρπαθο

Κάρπαθος