Όταν το 2012 ο εθνομουσικολόγος Λάμπρος Λιάβας, παρουσίασε για πρώτη φορά την εκπομπή του, το Αλάτι της Γης, στην ΕΡΤ, είχα γράψει εδώ στο ιστολόγιο μου:
"Το προτέρημα της είναι, ότι δεν αναστυλώνει την παράδοση από το παρελθόν για να μας την προσφέρει ως σωστή πρόταση, αλλά δέχεται ότι η παράδοση είναι ζωντανή, βίωμα αληθινό, ... Μία παράδοση η οποία συνεχίζεται, αφαιρεί τμήματα της, εμπλουτίζεται με νέα, ακολουθεί τον αργό δρόμο της εξέλιξης όπως κάθε ζωντανός οργανισμός.
Η παράδοση των Ελλήνων δεν είναι μουσειακό είδος αλλά κατάσταση δρώσα, ζωντανή, καθημερινή!" δες εδώ
Τα τελευταία χρόνια πολλοί καλλιτέχνες μας, κυρίως νέοι, όχι μόνο ανακαλύπτουν την παραδοσιακή μας μουσική, αλλά βρίσκουν το θάρρος, να επέμβουν σε αυτήν, με επιτυχία ομολογώ, προσπαθώντας να την φέρουν πιο κοντά στο σήμερα.
Αυτός βέβαια είναι ένας μύθος, διότι όπως είναι γνωστό, ότι δεν εξελίσσεται, μένει στάσιμο και στο τέλος πεθαίνει. Άντε το πολύ πολύ να διατηρηθεί σαν μουσειακό είδος. Και η παραδοσιακή μας μουσική εξελίσσεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η κρητική μουσική, όπου πριν κάμποσες δεκαετίες βασικό όργανο ήταν το βιολί και το μαντολίνο, ενώ σήμερα κυριαρχεί η λύρα και το λαούτο.
Σήμερα θα σας παρουσιάσω τρία παραδείγματα παραδοσιακών τραγουδιών, επιτυχημένων κατά την άποψη μου, για τα οποία μπορώ να έχω λόγο, μιας και γνωρίζω τους τόπους "καταγωγής" των τραγουδιών. Τρία διασκευασμένα παραδοσιακά τραγούδια της πατρίδας μας, με στίχο που ακόμα μπορεί να συνομιλεί με το σήμερα.
Πρώτο είναι, η Μηλιά, παραδοσιακό τραγούδι της Καρπάθου σε διασκευή και εκτέλεση Μάρθας Φριτζήλα. Ένα τραγούδι που φτάνει πίσω στον χρόνο, ως το Ύστερο Βυζάντιο. Παρουσιάζει την αντίθεση ενός νέου που νυχτοπερπατά πιθανόν για κάποια ερωτοδουλειά από την μια μεριά και από την άλλη, ενός άλλου νέου, αρχοντόπουλου και του Ρήγα* εγγόνι, το οποίο βρίσκεται θαμμένο, στον δρόμο του. Ζωή και θάνατος, το αιώνιο φιλοσοφικό ερώτημα, μας βασανίζει στο τραγούδι αυτό:
*Βασιλιά
Δεύτερο στη σειρά η Καρότσα, παραδοσιακό της Αλιστράτης Σερρών σε διασκευή και εκτέλεση του Δραμινού συγκροτήματος Pagan. Ένα τραγούδι που μας πάει πίσω, σε σκοτεινές εποχές, τότε που απήγαγαν από τα σπίτια τους τις νέες κοπέλες, για να τις πουλήσουν στα σκλαβοπάζαρα. Ένα τραγούδι που με τραγικό τρόπο είναι επίκαιρο ακόμη και σήμερα όπου το εμπόριο της γυναικείας σάρκας ανθεί.
Και τρίτο στη σειρά ο Αφούσης, παραδοσιακό της Κάσου, σε διασκευή και εκτέλεση του συγκροτήματος Γκιντίκι. Ο Αφούσης πρέπει να ήταν υπαρκτό πρόσωπο, που έζησε στα μέσα του 19ου αιώνα. Σαλεμένος από κάποιο τραγικό γεγονός στην οικογένεια αλλά πληγωμένος κι από έναν ανεκπλήρωτο έρωτα, ζούσε στο νησί χωρίς να πειράζει κανέναν. Ίσα ίσα που ήταν πολύ αγαπητός σε όλον τον κόσμο και στα γλέντια πάντα κάτεχε μια καλή θέση, διότι έλεγε ιστορίες ή μύθους και έφτιαχνε στίχους οι οποίοι προκαλούσαν την ευθυμία σε όλη την παρέα.
