Οι χοντροί άνθρωποι, ο Fernando Botero και η Ελληνίδα σύζυγός του Σοφία Βάρη.

  Πριν από λίγο καιρό διάβασα, ότι η Άλκηστις Πρωτοψάλτη, τραγουδώντας το τραγούδι του Σταμάτη Κραουνάκη, Άδωνις, αφαίρεσε τη λέξη "χοντρή", πιθανότατα για να καταδικάσει το body shame. 

  Δεν θα μπω στην ουσία της υπόθεσης, κατά πόσο δηλαδή στο όνομα της σημερινής πολιτικής ορθότητας, μπορούμε να κοπτοράπτουμε έργα καλλιτεχνών παλαιότερων εποχών, τα οποία δημιουργήθηκαν σε τελείως διαφορετικές συνθήκες από τις τωρινές. Μεγάλο θέμα, θα ασχοληθώ κάποια στιγμή.

Fernando Botero (1932 - 2023) 

  Την ίδια στιγμή όμως που διάβασα την παραπάνω είδηση, στο μυαλό
μου ήλθαν τα έργα του μεγάλου Κολομβιανού εικαστικού, του Fernando Botero, ο οποίος δημιούργησε ένα ολότελα δικό του στυλ, το boterismo, όπου απεικονίζει ανθρώπους υπερμεγέθεις, που καταλαμβάνουν μεγάλο όγκο, τους οποίους σίγουρα θα τους χαρακτήριζες χοντρούς. Έργα ζωγραφικά και γλυπτικής. Το έκανε για να περιγελάσει τους χοντρούς ανθρώπους; Ο ίδιος απαντούσε ότι ήταν μια καλλιτεχνική φόρμα, που του ταίριαζε και τον βοηθούσε να εκφράσει αυτά που ήθελε να πει.

 Το γεγονός όμως παραμένει. Όλα τα έργα του, απολύτως αναγνωρίσιμα, τα οποία κοσμούν σήμερα, μουσεία, πλατείες κλπ. είναι σε αυτό το στυλ. Δείτε παρακάτω μερικά παραδείγματα:

Ζευγάρι που χορεύει   1982 

Η αρπαγή της Ευρώπης 1995

Γυναίκα με φρούτα, Βαμβέργη Γερμανίας

  Τι πρέπει να κάνουμε για να είμαστε σύμφωνοι με τις επιταγές της πολιτικής ορθότητας. Μήπως να τα λεπτύνουμε; Να τα κλείσουμε σε κάποια αποθήκη; Ή να τα καταστρέψουμε;  

 

Σοφία Βάρη (1940-2023)

  Ψάχνοντας περισσότερα στοιχεία για τον Botero, βρήκα ότι η τελευταία (τρίτη) σύζυγός του ήταν η καταξιωμένη Ελληνίδα ζωγράφος και γλύπτρια Σοφία Βάρη (Σοφία Κανελλοπούλου). Τα πρώτα της έργα ήταν ζωγραφικά μα στη δεκαετία του 70΄μεταπήδησε  στην γλυπτική, με έργα μεγάλου μεγέθους, τα οποία κοσμούν πολλές περιοχές στον κόσμο.

  Επίμονη, εργασιομανής, δούλευε επτά ημέρες την εβδομάδα και έλεγε ότι η πηγή της έμπνευσής της ήταν τα μεγάλα μουσεία του κόσμου. Έζησε 43 χρόνια με τον Botero, τον οποίο θεωρούσε μεγάλο δάσκαλο, αν και το στυλ της ήταν εντελώς διαφορετικό από το δικό του. Έσπασε την αυστηρή φόρμα των θεμάτων της και επικεντρώθηκε στους όγκους και το υλικό, τα οποία έπαιζαν με το θέμα, τον χώρο και το φως.  Δείτε κάποια από τα έργα της:

Θησέας, Πλατεία Κοτζιά

I love Greece 2011 διαμ. 160εκ

Ο Βασιλιάς, 2000, Μαύρος και κόκκινος μπρούντζος

Τζον Κράξτον (John Craxton)

John Craxton, An Acrobatic Cretan Butcher. Λάδι σε καμβά, 1947. 

 Ο παραπάνω πίνακας με μια πρώτη ματιά, δείχνει κάποιον, που κάνει κάποια περίπλοκα ακροβατικά. Αν παρατηρήσουμε τι γράφει στο φόντο, διαβάζουμε " ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΧΟΡΕΥΤΗΣ ΧΑΣΑΠΗΣ". Άρα πρόκειται για κάποιον χασάπη, Κρητικό, ο οποίο "συλλαμβάνεται ζωγραφικά" σε κάποια χορευτική φιγούρα. Αν τώρα συγκρίνουμε τον πίνακα με την παρακάτω εικόνα - αναπαράσταση από τα Μινωίτικα Ταυροκαθάρψια, βλέπουμε αμέσως την ομοιότητα ανάμεσα στα δύο κεντρικά πρόσωπα των δύο εικόνων. 

 Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία που κρύβεται πίσω από τον πίνακα αυτόν. Ο Άγγλος ζωγράφος, Τζον Κράξτον, κάποιο βράδυ του 1947 ενώ διασκέδαζε σε κάποιο κατάστημα δίπλα στην Κνωσσό, σηκώθηκε ένας νέος, χασάπης πλέον στο επάγγελμα, για να χορέψει ζεμπέκικο. Δεν του ήταν άγνωστος. Ήταν ένας νέος, τον οποίο είχε γνωρίσει ως ναύτη στον Πόρο και τον αναζήτησε στην Κρήτη απ' όπου καταγόταν. Αυτός έριξε κάτω μια καρέκλα και άρχισε να χορεύει γύρω από αυτήν. Κάποια στιγμή, πιάνει τα δύο πάνω πόδια της καρέκλας και υποβασταζόμενος σε αυτά, κάνει μια ανάποδη τούμπα στον αέρα και προσγειώνεται με τα χέρια στο δάπεδο και συνεχίζει τον χορό του. Οι κινήσεις του ήταν τόσο αέρινες και σβέλτες, που ενθουσίασαν τον ζωγράφο, ώστε να αποθανατίσει τη σκηνή. Κάποια χρόνια μετά, ο Κράξτον βρίσκεται στον Αρχαιολογικό Μουσείο Ashmolean της Οξφόρδης παρατηρώντας ευρήματα από την Κνωσσό. Το μάτι του πέφτει σε μία σφραγίδα (δαχτυλίδι), όπου τότε για πρώτη φορά, παρατηρεί στην διακόσμησή του, τα Ταυροκαθάρψια.  Η έκπληξη του ήταν μεγάλη, διότι τότε μόνο συνδύασε αυτό που είχε δει και ζωγραφίσει μερικά χρόνια πριν, με την αρχαία τελετή και πόσο έμοιαζαν οι δύο εικόνες. Μια μεγαλοπρεπής, χορευτική  φιγούρα η οποία ερχόταν από τα  βάθη των αιώνων. 

John Craxton ( 1922-2009) στο εργαστήριο του στην Κρήτη

  Ποιος όμως ήταν αυτός ο Άγγλος ζωγράφος;

   Θα μπορούσες να πεις πολλά για το Τζον Κράξτον. Εγώ μόνο θα αναφέρω το γεγονός ότι ερωτεύτηκε την Κρήτη, όπου όπως φαίνεται ήταν το μόνο μέρος πάνω στη Γη, όπου μπορούσε να ζει πραγματικά ελεύθερος. Να αψηφά τις όποιες νόρμες υποχρεούσαι να κρατάς σε μια "κανονική ζωή". Δεν τον ενδιέφερε μια κανονική ζωή. 

  Αγόρασε ένα σπίτι στα Χανιά, όπου το χρησιμοποιούσε ως ατελιέ, για ύπνο και για τις εξορμήσεις του. Του άρεσε να γυρνά στα βουνά της Κρήτης πάνω στην μηχανή του και να παρατηρεί τους ανθρώπους που ζούσαν σε αυτά όπως και να επισκέπτεται τα πολυάριθμα εξωκλήσια. Κι εκείνοι οι ορεσίβιοι Κρητικοί, που είχαν μάθει πια τον "κουζουλό" Άγγλο και τα χούγια του, τον δέχτηκαν σαν έναν από αυτούς. Απ' όπου περνούσε, άνοιγαν τα σπίτια για να τον υποδεχτούν και να τον φιλέψουν. Κι αυτός άλλο που δεν ήθελε, μιας και τα λεφτά που είχε συνήθως ήταν λίγα. Ρέμπελο τον χαρακτήρισε ο Άγγλος βιογράφος του, Ίαν Κόλινς. Αρνούνταν να πληρώνει φόρους, το σπίτι του ήταν μονίμως ασυντήρητο, πολλές φορές βαριόταν ακόμη και να τελειώσει τους πίνακες που με τόσο ενθουσιασμό ξεκινούσε.

Βοσκός 1984

   Εκτός των άλλων, o Τζον Κράξτον, χαρακτηρίζεται κι ως ριψοκίνδυνος, που έκθετε πολλές φορές τον εαυτό του σε αχρείαστους κινδύνους. Όπως όταν έκανε παρέα με ναύτες από τον Ναύσταθμο της Σούδας και χαρακτηρίστηκε ως κατάσκοπος κι άλλες φορές που του άρεσε να περιπλανιέται ανάμεσα στα αρχαία, και χαρακτηρίστηκε ως αρχαιοκάπηλος. Όταν μπήκε θέμα, να αλλάξει η μορφή του παραλιακού των Χανιών, ήταν από αυτούς που πρωτοστάτησαν στο να διατηρηθεί η μορφή του, όπως είχε. Για την "δράση"  του αυτή, με που ανέλαβε την εξουσία στη χώρα μας η Δικτατορία των Συνταγματαρχών, απελάθηκε ως ανεπιθύμητο πρόσωπο. Μάλλον υπήρχαν και πολλοί, που δεν έβλεπαν με καλό μάτι αυτόν τον ιδιόρρυθμο Άγγλο, που χαλούσε την εικόνα που αυτοί φαντασιώνονταν για το νησί τους.

 Τζον Κράξτον 1984 Πάνω στη μηχανή του

  Είναι αδύνατον να δώσω μια πλήρη περιγραφή αυτού του σπουδαίου, φιλέλληνα καλλιτέχνη. Θα συμπληρώσω μόνο ότι η Κρήτη ήταν το πεπρωμένο του. Όπως ο ίδιος έχει γράψει, υπήρχαν τρεις διαφορετικοί λόγοι για να επισκεφτεί, για πρώτη φορά, την Κρήτη 1947. Η περιέργειά του να δει από κοντά το Μινωικό ανάκτορο της Κνωσσού, να επισκεφτεί το Φόδελε, το χωριό που λέγεται ότι ήταν η γενέτειρα του αγαπημένου του ζωγράφου, του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και η θέλησή του να βρει τον Κώστα, τον Κρητικό ναύτη, που είχε συναντήσει στον Πόρο και τον ξαναβρίσκει ως χασάπη πλέον στο Ηράκλειο. Κι από τότε, δένεται οριστικά με το νησί αυτό, εκτός της περιόδου της Χούντας, που του απαγορεύτηκε η είσοδο στην Ελλάδα.

  Όποιος επιθυμεί να μάθει περισσότερες λεπτομέρειες για τον Τζον Κράξτον,  μπορεί να ανατρέξει σε δύο πολύ ενδιαφέροντα διαδικτυακά άρθρα, από τα πολλά που υπάρχουν, στους παρακάτω συνδέσμους. Εγώ μόνο μια μικρή παρουσίαση έκανα, σε έναν άνθρωπο της Τέχνης, που αγάπησε την Πατρίδα μας και εμπνεύστηκε από αυτήν:

'Ιαν Κόλινς: «Ο Τζον Κράξτον ξεπερνούσε τα ανθρώπινα μεγέθη και ζούσε χωρίς κανόνες.  (Lifo)

Μαρία Βασιλάκη: Ο φίλος μου, John Craxton  ( Athens Voice)

Γκούσταφ Κλιμτ (Gustaf Klimt) με ελληνικό ενδιαφέρον.

το φιλί (1908)

  Ο Γκούσταφ Κλιμτ (1862-1918), είναι ένας από τους  αγαπημένους μου καλλιτέχνες. Θεωρείται  ως ο σημαντικότερος Αυστριακός ζωγράφος και σίγουρα ο πιο εμπορικός τους. 

Οι πίνακες του πωλούνται σε αστρονομικές τιμές, αρκετοί πάλι θεωρούνται εθνικοί θησαυροί της Αυστρίας, όπως το περίφημο "Φιλί".  Αν βρεθείς στην Βιέννη, βρίσκεις παντού αναμνηστικά με το έργο αυτό, από αφίσες ως μπλοκ και στυλό. Αυτό που με εντυπωσιάζει στην ζωγραφική του, είναι η εξύψωση της γυναικείας υπόστασης διαμέσου ενός  αχαλίνωτου ερωτισμού που εκπέμπεται απροκάλυπτα. 

  Σε αυτήν μου την εγγραφή δεν διαπραγματεύομαι καλλιτεχνικά ρεύματα ή κινήματα στα οποία ανήκει  η ζωγραφική του, αλλά θα αναφέρω ότι στους πίνακες του υπάρχουν πολλές επιρροές από την αρχαία ελληνική, μυκηναϊκή και αιγυπτιακή ζωγραφική αλλά και τα ιαπωνικά χαρακτικά. Στο τέλος κάνω ένα μικρό αφιέρωμα στα έργα του με ελληνικό ενδιαφέρον.

Αυτό πάντως, που μας άφησε ο Κλιμτ, είναι κάτι το εντελώς νέο και πρωτοποριακό, που αν και όλοι οι σχετικοί με την τέχνη της εποχής του το αναγνώριζαν, λίγοι μπόρεσαν να το

Gustav Klimt (1862-1918) Emilie Floge (1874-1952)

αποδεχθούν. Πλην των γυναικών των πλουσίων ανδρών της εποχής, που περίμεναν στη σειρά για να έχουν την τύχη να τις ζωγραφίσει ο σημαντικός καλλιτέχνης, με τον δικό του, μοναδικό τρόπο. Κάθε γυναίκα της οποίας έφτιαχνε το πορτραίτο, κέρδιζε την αθανασία της πιο "δυνατής" της εικόνας.  Πολλά φημολογούνται για την ερωτική του ζωή. Χαρακτηριστικά λένε, ότι κοιμήθηκε με κάθε γυναίκα που ζωγράφισε. Το σίγουρο είναι ότι ήταν πάντα στενά συνδεδεμένος με την σχεδιάστρια μόδας Emilie Floge, την οποία έχει χρησιμοποιήσει ως μοντέλο σε αρκετούς πίνακες του. 

  Ο Κλιμτ ήταν ένας καλλιτέχνης αφοσιωμένος απόλυτα στην τέχνη του, την οποία υπηρέτησε με πάθος από την παιδική του ηλικία. Για την συνεισφορά του στην τέχνη βραβεύτηκε από τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ αλλά και κατηγορήθηκε ως πορνογράφος, όταν φιλοτέχνησε την οροφή της μεγάλης αίθουσας του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Οι ίδιοι οι εργοδότες του, μη ανεχόμενοι την τολμηρή απεικόνιση των τριών επιστημών (Φιλοσοφίας, Ιατρικής και Νομικής), αρνήθηκαν να παραλάβουν το έργο αυτό. Ποτέ δεν φανερώθηκε και τελικά καταστράφηκε κατά την αποχώρηση των Ναζί από την Αυστρία. 

Πίνακες του Κλιμτ, που έχουν σχέση με την πατρίδα μας:

Δανάη ( 1907) Σύμφωνα με τον μύθο, η πανέμορφη πριγκίπισσα
 είχε φυλακιστεί από τον πατέρα της, βασιλιά του Άργους, Ακρίσιο.
Ο Δίας όμως που την είχε ερωτευτεί, μπόρεσε να την φτάσει
μεταμορφωμένος σε χρυσή βροχή. Στον πίνακα βλέπουμε αυτήν
 ακριβώς την σκηνή, όπου η βροχή ρέει ανάμεσα της ενώ εκείνη 
απολαμβάνει την ηδονή της στιγμής.

Αθηνά Παλλάδα (1898). Η θεά της Σοφίας, η προστάτρια των
γραμμάτων, σε όλο το μεγαλείο της. Η θεά επελέγη ως
προστάτρια του καλλιτεχνικού κινήματος της απόσχισης,
στο οποίο ηγετικό ρόλο είχε ο Κλιμτ. 

 

Υγεία, λεπτομέρεια από τον κατεστραμμένο πίνακα του, Ιατρική.
Στο δεξί χέρι της κρέμεται το φίδι του Ασκληπιού ( ήταν πατέρας της),
ενώ στο αριστερό κρατά το δοχείο της λήθης.

Σαπφώ (1888) Από τα πρώτα έργα του, προτού
προσχωρήσει στο κίνημα της απόσχισης.

Ο δικός μου, αγαπημένος πίνακας του Κλιμτ

Οι τρεις ηλικίες της γυναίκας (1905)
Ο πίνακας απεικονίζει τον κύκλο της ζωής. Στα δεξιά του, 
η γεμάτη νιάτα μητέρα αγκαλιά με το κοριτσάκι της σε ψυχρά χρώματα,
ενώ στα αριστερά, η ηλικιωμένη γυναίκα, με όλες τις ατέλειες
της ηλικίας της, σε θερμά, γήινα χρώματα. Το κοντράστ χρωμάτων
αλλά και συναισθημάτων είναι καταπληκτικό.

Επίσημη ιστοσελίδα Gustaf Klimt

Fikos

Fikos 

  Στην σημερινή μου εγγραφή θα σας παρουσιάσω έναν νέο Έλληνα καλλιτέχνη, ο οποίος ζει στην Πατρίδα μας και στα μόλις 32 χρόνια του, κατακτά τον κόσμο. 
Πρόκειται για τον Fikos, όπως υπογράφει τα έργα του.

 Έναν νέο και αντισυμβατικό καλλιτέχνη που ζωγραφίζει σε εξωτερικούς χώρους, σε εγκαταλειμμένους τοίχους ή προσόψεις κτιρίων αλλά και σε εσωτερικά κτιρίων. Δεν κάνει γκράφιτι, ούτε street art αλλά τα έργα του ανήκουν στο νέο καλλιτεχνικό είδος, το neo-muralism, δηλαδή τη ζωγραφική μεγάλων διαστάσεων. 

  Αυτό που τον διακρίνει είναι το ύφος του, που έχει παντρέψει την σύγχρονη ζωγραφική με την Βυζαντινή αγιογραφία, την οποία έχει σπουδάσει (έχει μαθητεύσει δίπλα στο νεωτεριστή αγιογράφο Γιώργο Κόρδη). Ένα τολμηρό εγχείρημα το οποίο έχει μέχρι στιγμής, προσφέρει υπέροχα έργα, που στολίζουν πολλές πόλεις του κόσμου.

  Κατά την άποψη μου, κάνει το βήμα που χρειάζεται η ελληνική τέχνη, για να ξεφύγει από τα στερεότυπα και το βάρος των προγονικών κληρονομιών. Γνωρίζει καλά τις φόρμες της αυστηρής αγιογραφίας. Τολμά να κάνει το επόμενο βήμα, να τις διαλύει δηλαδή και να τις ανασυνθέτει στηριζόμενος σε αυτά που η σύγχρονα τέχνη επιτάσσει. Ο ίδιος ως φοιτητής της Σχολής Καλών Τεχνών, βρίσκει ένα εχθρικό περιβάλλον για το όραμα του, τόσο εχθρικό από τους καθηγητές και συμφοιτητές του, που μετά από επτά χρόνια διαγράφεται οικειοθελώς από αυτήν.

Ο ίδιος χαρακτηρίζει την ζωγραφική του ως " Σύγχρονη Βυζαντινή Ζωγραφική" ( όχι αγιογραφία ).

Καλύτερα όμως να σας παρουσιάσω κάποια από τα έργα του τα οποία σίγουρα, θα σας μιλήσουν καλύτερα για τον καλλιτέχνη, απ' ότι εγώ. 

Ιέρειες της Αφροδίτης - Λευκωσία                 

Πήγασος και Βελλεροφόντης -Σιμπιου Ρουμανία

SOVANN MACHA-Μπανγκογκ Ταϊλάνδη

Κενταυρομαχία - Πάτρα

Εσπερίδες - Ραμπάτ Μαρόκο 

Επίσημο Σάιτ του Καλλιτέχνη