Ιούδας του ΑΜΟΣ ΟΖ

  Από καιρό ήθελα να διαβάσω ένα μυθιστόρημα, κάποιου Εβραίου συγγραφέα. Και η ευκαιρία μου δόθηκε πρόσφατα, όταν έπεσε στα χέρια μου το τελευταίο μυθιστόρημα του Άμος Οζ, Ιούδας. Οι Εβραίοι είναι ένας από τους αρχαίους λαούς της Γης, ένας λαός κατατρεγμένος για πολλούς αιώνες, που υπέστη απίστευτους διωγμούς από τους Χριστιανούς και όχι μόνο, εξαιτίας της "κατάρας" που προσέλκυσαν όταν ζήτησαν να σταυρωθεί ο Χριστός. Βέβαια, κατά καιρούς το μίσος εναντίον τους, κτίστηκε πάνω σε ψεύδη και δοξασίες, όπως ότι είναι άκαρδοι τοκογλύφοι ή ότι σφάζουν τα παιδιά τους για να χρησιμοποιήσουν το αίμα τους για την παρασκευή του άζυμου άρτου. Στη σύγχρονη εποχή οι αντισημίτες  έχουν ως επιχείρημά τους, ότι όλα τα κακά του κόσμου, οφείλονται σε Εβραίους μεγαλοτραπεζίτες, που ελέγχουν τα νήματα της παγκόσμιας οικονομίας. Και το αποκορύφωμα όλων αυτών ήταν το Πογκρόμ των Ναζί εναντίον τους, θανατώνοντας πάνω από 3.500.000 Εβραίους κατά τη διάρκεια του Β' Π.Π. Μετά από αυτό, το 1948 θεωρήθηκε απ' όλα τα κράτη δίκαιο και αναγκαίο να ιδρυθεί ανεξάρτητο Εβραϊκό κράτος στην Παλαιστίνη, που ήταν Αγγλικό προτεκτοράτο. Κι εδώ αρχίζει η μάχη μεταξύ Εβραίων και Αράβων, για το ποιος θα ελέγξει τελικά την Παλαιστίνη. Και οι δύο λαοί, έχουν τα δίκαια τους, και οι δύο θεωρούν προγονική τη γη της Παλαιστίνης, ζητούμενο όμως είναι η ειρήνη, που μετά από τόσα χρόνια συγκατοίκησης σε αυτήν, δεν έχει ακόμα κατακτηθεί. 

  Με τον Ιούδα θα κάνουμε ένα ταξίδι στην ταραγμένη Παλαιστίνη του 1959-60, θα αφουγκραστούμε την επιθυμία για ύπαρξη κράτους των διασκορπισμένων σε όλον τον κόσμο Εβραίων, θα ακούσουμε για το πως αντιμετωπίζουν τον "προδότη" μαθητή του Χριστού (όχι δεν τον θεωρούν ήρωα) αλλά και θα ακούσουμε μια άλλη, καινοφανή άποψη για το ποιος ήταν πράγματι ο Ιούδας. Με στοχαστική διάθεση θα διερευνήσουμε τη σχέση του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού αλλά και τις απόψεις που έχουν διατυπωθεί από τους  Εβραίους για τον Χριστό. Τέλος θα παρακολουθήσουμε την ερωτική ιστορία, δίχως προοπτική, του νεαρού Σμούελ και της χήρας Ατάλια.

  Ο απογοητευμένος από τον χωρισμό του, νεαρός Σμούελ Ας, αναγκάζεται να διακόψει τις σπουδές του μετά τη χρεωκοπία του πατέρα του και καταλήγει στο σπίτι που μένει η Ατάλια Αμπραβανέλ για να κάνει παρέα στον εκκεντρικό, 70χρονο Γκέρσομ Βάλντ παρέα με τις σκιές των Μίχα Βάλντ και Σαλτιέλ Αμπραβανέλ. Προσπαθεί να τελειώσει τη διατριβή του, με θέμα τον μεγάλο προδότη του Χριστιανισμού, τον Ιούδα. Παράλληλα, αναζητεί να μάθει την αλήθεια για τον μέγα "προδότη" των Εβραίων, τον πατέρα της Ατάλια, Σαλτιέλ Αμπραβανέλ. Για τον Ιούδα διατυπώνει την άποψη, ότι παρά τα όσα λέγονται, ήταν ο αυτός που αγαπούσε περισσότερο απ' όλους τον Χριστό και ουδέποτε τον πρόδωσε. Αξίζει να προσεχθεί από τους πιθανούς αναγνώστες του βιβλίου αυτού, το πως στοιχειοθετεί αυτήν την άποψη.

Ιερουσαλήμ 1960

  Στο μυθιστόρημα αυτό πολύ συχνά γίνονται αναφορές στον πρώτο Αραβοϊσραληνό πόλεμο του 1948 και τις ολέθριες συνέπειες του για την Ατάλια και τον πεθερό της, Γκέρσομ Βαλντ. Η πρώτη, χάνοντας τον άντρα της μόλις ένα χρόνο μετά τον γάμο τους και ο δεύτερος, χάνοντας τον γιό του, Μίχα, σε μία ενέδρα των Αράβων. Πολύ έντονη είναι και η παρουσία του νεκρού πατέρα της Ατάλια, του Σαλτιέλ Αμπραβανέλ, του "προδότη" Εβραίου, που είχε το θράσος να προτείνει μια άλλη οδό επίλυσης του παλαιστινιακού, την ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ Εβραίων και Αράβων. Πολύ εμφανής είναι και η ζοφερή εικόνα της χωρισμένης Ιερουσαλήμ, (τότε την παλιά πόλη την είχαν οι Ιορδανοί και την νέα οι Ισραηλίτες) με τους ελεύθερους σκοπευτές, τα μπλόκα, τα τείχη και τα  συρματοπλέγματα, που την χώριζαν στα δύο.

  Και μέσα σε όλα τα παραπάνω, ο Σμούελ ερωτεύεται την μεγαλύτερη του Ατάλια, η οποία ζει πια στον δικό της μοναχικό κόσμο, δύσπιστη με τους άντρες και τα πράγματα που τους ενθουσιάζουν αλλά πρόθυμη να γευτεί, δίχως υποχρεώσεις όμως, τον έρωτα.

  Ο Ιούδας είναι ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα, ικανοποίησε τις προσδοκίες μου και σίγουρα με έκανε σοφότερο, τουλάχιστον για αυτά που θέλει η Εβραϊκή πλευρά στην Παλαιστίνη. Κατόρθωσε να με συμπαρασύρει στην υποφωτισμένη και καταθλιπτική οικία της Ατάλια, κατόρθωσε να με κάνει να αισθανθώ τη υγρασία του χειμώνα που διαδραματίζεται η ιστορία και κατόρθωσε να με κάνει σε μεγάλο βαθμό, να συμπάσχω με τους ήρωες του. Τι άλλο χρειάζεται για να θεωρηθεί μια ιστορία επιτυχημένη;

  Ο  Άμος Οζ γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 1939 και πέθανε το 1918. Σε όλα τα έργα του "έψαχνε" την αλήθεια γύρω από την ύπαρξη του Ισραηλινού κράτους. Είχε ταχθεί από πολύ νωρίς με την άποψη, ότι η μόνη βιώσιμη λύση για το παλαιστινιακό, είναι η ύπαρξη δύο κρατών, ενός Εβραϊκού και ενός Παλαιστινιακού. Υποστήριξε το δικαίωμα αυτοάμυνας του Ισραήλ, ήταν υπέρ του τοίχους της ντροπής που χωρίζει τους δύο λαούς αλλά αντιτίθετο σθεναρά σε κάθε επιθετική ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση όπως και ήταν αντίθετος στην πολιτική του εποικισμού αραβικών εδαφών.