Ελληνική rap. Υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος.

   Είναι γεγονός ότι η προηγούμενη εγγραφή μου σχετικά με την trap ταρακούνησε, δικαίως, πολλούς φίλους μου. Μάλιστα, κάποιος αναρωτήθηκε κατά πόσο υπάρχουν ποινικά κολάσιμα αδικήματα στους στίχους αυτούς. Ευτυχώς, ο λόγος στην Πατρίδα μας είναι ελεύθερος και ούτε συλλήψεις προθέσεων μπορούν να γίνουν αλλά απ'  ότι ξέρω, πολλοί απ' αυτούς τους τραγουδιστές ήδη ελέγχονται νομικά για συμπεριφορές τους. Θα ήταν αδύνατον ο λόγος τους να είναι διάφορος από τις πράξεις τους. 

Φωτογραφία από TheSunsetHunter από το Pixabay

  Από την άλλη ένας γονέας και μια μαθήτρια Μουσικού Σχολείου, μου επεσήμαναν ότι δεν υπάρχει μόνο η trap με το Chinchilla του Snik ή άλλα, παρόμοια σε λόγο κομμάτια. Κι έχουν δίκιο, διότι υπάρχει και η καλή ελληνική rap.  Από την άλλη, δυστυχώς, αυτοί οι άλλοι εξακολουθούν να βρίσκονται στο περιθώριο, όχι της νεολαίας αλλά απ' ότι καταλαβαίνω των συστημικών ΜΜΕ, που αρέσκονται στον εύκολο εντυπωσιασμό και φοβούνται το καινούριο και την αμφισβήτηση. Εξάλλου από τους στίχους που παραθέτω παρακάτω, θα καταλάβετε το γιατί.

  Το πολιτισμικό κίνημα που σήμερα κατακτά τη Νεολαία είναι το hip hop με την μουσική rap (και το υποπροϊόν της την trap). Ένα κίνημα αμφισβήτησης, λογικό όταν μιλάμε για νεολαία.  Σήμερα θέλω να σας παρουσιάσω μερικούς στίχους της ελληνικής rap, της οποίας μάλιστα οι στίχοι είναι σε μέτρο ιαμβικό. Κι αυτό θα το κάνω, διότι δεν θέλω να δώσω την ψευδή εικόνα ότι η νεολαία μας επικροτεί στο σύνολο της ακούσματα όπως αυτό που σας παρουσίασα στην προηγούμενη εγγραφή μου.

  Εδώ θέλω να κάνω μια αναγκαία υποσημείωση. Δεν σημαίνει ότι συμφωνώ απόλυτα με όλους τους παρακάτω στίχους. Τα χρόνια που έχω φορτωμένα στην πλάτη, με κάνουν να αναλύω πολύ περισσότερο ότι ακούω. Αν ήμουν όμως εικασάρης, ναι, κάπου εκεί θα ήμουν κι εγώ.

  Πρώτα πρώτα όμως θέλω να ακούσετε το παρακάτω τραγούδι του Εισβολέα - στην κουλτούρα της hip hop είναι να μην χρησιμοποιούνται τα πραγματικά ονόματα των δημιουργών - όπου στην αρχή και το τέλος του ακούγεται ο Χρόνης Μίσσιος. Ο τίτλος του: Το αφήσαμε για αύριο. 

Στίχοι:

 N.O.E.  Από το τραγούδι Όλα είναι στο μυαλό (απόσπασμα)

Αξιοπρεπής

Ειλικρίνεια και Ευθύτητα, Αξίες ζωής

Συναισθήματα ανεκτίμητα που αξίζεις να ζεις

Μονάχα ο εαυτός σου είναι άξιος κριτής

Σπάω αλυσίδες, μ’ ακούνε ατσίδες

Ελεύθεροι άνθρωποι, όχι χασικλήδες

Εύλογη μάθηση, βγάλ' τις παρωπίδες

Εύστοχοι άτρωτοι, εύστροφοι Άρχοντες

Πάντα του εαυτού με μάτιασες Φτοουυυ

δεν θέλω να 'σαι ανέντιμος σα ζάλη ποτού

Το ραπ μου είναι έτοιμο, στόμα χοντρού

Το ραπ τους ανέκδοτο σαν του Τοτού

Στο ραπ μου ανένδοτος, χρέος σκοπού

Να με φτάσουνε ανέφικτο ούτε καν να με δουν

Το τέλος μου ανέλπιστο απ’ το πως και απ’ το που

Το γέλιο μου ανέγγιχτο στο φως να το δουν

Όλοι μου χαμογελούν

Ραμμένος Άσσος  Από το τραγούδι Σε Πόλεμο

Ζω μέσα σε εισαγωγικά αφού τριγύρω βλέπω θάνατο

Πεθαίνουνε παιδιά κυνηγώντας το μεροκάματο

Αν δεν έφτασε το πρόβλημα στο σπίτι σου τότε γάμα το

Μόνη σου απορία που θα πάμε αυτό το Σάββατο

 

Γενιά που ζει μέσα από οθόνες

Αντίδραση εικονική διαλέγοντας απλά ένα κουμπί

Γίνατε πόρνες, ανασφαλείς με ανάγκη επιβεβαίωσης

4.000.000 θύματα της αποξένωσης

 

Κι αυτά είναι μόνο στην Αθήνα

και στη δουλειά σου πας φοβούμενος μη χάσεις το μισθό του μήνα

Μα κρατάς πάντα το στόμα σου κλειστό

γιατί το αφεντικό θα βρει άλλο θύμα και θα σε αφήσει στην πείνα

 

Ξεκίνα, έχεις αργήσει, Το δημόσιο έχει άλλους όρους, 

το μπουρδέλο τους μέχρι τις δύο θα έχει κλείσει

Και ο υπάλληλος που θα σε εξυπηρετήσει 

έχει κάνει πίπες σε βουλευτή για να τον διορίσει

 

Στις πορείες κατεβάζουν ασφαλίτες 

να μας δένουν απ' τον καναπέ σου βαφτίζεις πολίτες, αλήτες

Στην γειτονιά σου κόβουν βόλτες Χίτες 

και στ' όνομα της χώρας σου μαχαιρώνουνε πρόσφυγες τις νύχτες

 

Είσαι περήφανος που βρέθηκες τυχαία σε μια χώρα με ιστορία

 λες και υπόλοιπες δεν έχουν

Όσοι δεν έθεσαν προσωπική πορεία 

είναι καταδικασμένοι μέσα σε μάζες να τρέχουν

 

Πίσω από ένα άτομο, ο ορισμός του φασισμού

Ντυμένος με δημοκρατία, έρμαια του καπιταλισμού

Παρασυρμένοι από στερεότυπα, οπαδοί του ρατσισμού

Η άνοδος του ναζισμού στη ''χώρα του πολιτισμού ''

 

Με θέλουν να υπηρετώ ένα Θεό

Που απ' τα προβλήματα δεν μ΄ έκανε ποτέ ν' απαλλαγώ

Και γάμα εμένα εγώ έχω και υγεία και φαγητό

Πως να πιστέψω στο Θεό όταν βλέπω ένα παιδί νεκρό;

 

Όταν παπάδες βιάζουν μικρά παιδιά

Με τα ίδια χέρια που απλώνουν για να τα φιλήσει μια γιαγιά

Που έχει μεγαλώσει και δεν αλλάζει πλέον μυαλά

Παρ' όλ' αυτά , με τα σημερινά μυαλά, καμία διαφορά

 

Αμαρτία λέει να βρίζω τα θεία

Μα δεν είναι αμαρτία να εκτελούνται άνθρωποι για την θρησκεία

Κι αν σέβομαι μέχρι τώρα λέγεται ήθος

Μα οι μαθητές ακούν ό,τι διδάσκονται από τη χώρα σας και η χώρα σας, διδάσκει μίσος

 

Κι ίσως ξέρουμε στο τέλος τι θα γίνει

Φλόγες , σφαίρες να σφυρίζουνε, τίποτα δεν θα μείνει

Είστε κτήνη, η ανθρωπιά από τον άνθρωπο παρεκκλίνει

Είμαι σε πόλεμο, μη μου ζητάς να μιλήσω για ειρήνη

 

Κι ίσως ξέρουμε στο τέλος τι θα γίνει

Φλόγες , σφαίρες να σφυρίζουνε, τίποτα δεν θα μείνει

Είστε κτήνη, η ανθρωπιά από τον άνθρωπο παρεκκλίνει

Είμαι σε πόλεμο, μη μου ζητάς να μιλήσω για ειρήνη

Ταφ λάθος Από το τραγούδι Έχω (απόσπασμα)

Έχω έναν ήλιο κρυμμένο πίσω από τα βουνά

ένα παρελθόν που έφυγε σαν σφαίρα

πήρε μαζί τους αράχνες, δράκους, φαντάσματα, μαύρα μάγια, 

ελπίζω να μην πέτυχε καθέναν

έχω έναν σκύλο που με ξυπνάει, 

κάθε χάραμα μου υπενθυμίζει να ξυπνάω νωρίς για μένα,

μια βόλτα, ένας καφές ψηλά στον Υμηττό, 

περπάτημα να κάνω δικό μου, ότι μου χωράει μέσα στα χέρια,

έχω ένα μόνιμο ανακάτεμα τον τελευταίο καιρό, 

κουνάει πολύ μέσα στην ελπίδα έχει αέρα,

τα κύματα δεν φτάνουν ούτε καν όμως κατάστρωμα 

και όπως μ' είπε ο αετός κοντεύουμε ν' βρούμε ξέρα,

έχω έναν φίλο μου τον έρωτα, 

όσα χρόνια και να περάσαν δεν μου έχει πει ποτέ ούτε ένα ψέμα,

με περιμένει κάθε βράδυ στο ίδιο μέρος 

γεμίζοντας με αγάπη για την επόμενη μέρα,

έχω ένα πρόβλημα όταν λείπεις,

της μέρας μίσος δεν καλύπτεις,

γι' αυτό και δίνω κακό στο κακό,

 υπήρξαν στιγμές όπου δεν θα ήθελες μαζί μου να τις ζήσεις,

έχω προβλέψει καταλήξεις,

 έχω ένα άγγιγμα που δεν σε αφήνει αν δεν πω να με αγγίξεις,

έχω σταλθεί για κάποιο λόγο εδώ, 

στα σίγουρα νομίζω είσαι κοντά μαζί μου να τ' ανακαλύψεις

Sosial Waste Από το τραγούδι Σαν πρόκες (οι δύο πρώτοι στίχοι είναι από ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη - απόσπασμα)

Σα πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις

Να μην τις παίρνει ο άνεμος να μην τις παίρνει

Σαν έρθει η ώρα τη μεριά σου να διαλέξεις

Κάποια απ’ αυτές να σε τραβά και να σε φέρνει

Σαν τα μαχαίρια να χαράζουνε τα λόγια

Μην είναι κάστρα στην άμμο, μπαίγνιο του ανέμου

Ο στόχος είναι στο μυαλό όχι στα πόδια

Στις Πλαταιές τούτου του άνισου πολέμου

Είναι παράξενη τούτη που γράφω η πένα

Κι όσο το σκέφτομαι τόσο μοιάζει με μένα

Στα λόγια είναι φειδωλή δε λέει πολλά

Μα όταν σαλτάρει δεν την κάνω πια καλά

Μου λέει μαλάκα ώρα να κόψουμε την πλάκα

Βρες πια το θάρρος για να τους τα πεις σταράτα

-Κι αν δεν ακούσουνε; -Ν’ ακούσουν δε με νοιάζει

Βάλε μπροστά τις μηχανές και πάτα γκάζι

Μας κουμαντάρουν και μας κάνουνε το μάγκα

Κάτι καριόληδες που έτυχε να ’χουν φράγκα

Έχουν καράβια, εφημερίδες και κανάλια

Κι όλο μου σφίγγει τη θηλιά τούτη τη τανάλια

Κι άκου να δεις τώρα πως παίζουν το παιχνίδι

Που τους κανόνες του ίσως τους ξέρεις ήδη

Με τα κανάλια και τα ράδια ακόμη

Καθοδηγούν αυτό που λέμε «κοινή γνώμη»

Της λένε πως αυτά που νόμιζες καρύδια

Αποφανθήκαμε πως είναι βελανίδια

Κι αν θέλεις φίλε μου στον πόλεμο να αντέξεις

Να τους καρφώνεις μάθε με όπλο σου τις λέξεις

Τέλος αν θέλετε να εντρυφήσετε περισσότερο στο θέμα, σας παραπέμπω στον παρακάτω σύνδεσμο, όπου θα ακούσετε, σύμφωνα με τον συντάκτη του άρθρου την ιερή δεκάδα του ελληνικού hip hop:

https://provocateur.gr/out-about/11587/ayth-einai-h-ierh-dekada-toy-xip-xop

Trap μουσική, πόσο αποδεκτή μπορεί να είναι;

  Είναι αλήθεια ότι μια εγγραφή σχετική με την μουσική trap, ήθελα από καιρό να την κάνω. Δεν είναι η μουσική που ακούω (εννοείται), είναι όμως η αγαπημένη της πιτσιρικαρίας. Από το Δημοτικό ως το Λύκειο, σε ορισμένες περιπτώσεις και ακόμη μεγαλύτερων. 

  Είχα ενδοιασμούς όμως διότι σκεφτόμουν το κυνηγητό της ροκ στην πατρίδα της δεκαετίες τους 60' και 70' από συντηρητικούς κύκλους της εκκλησίας, κλπ, που προσπαθούσαν να μας πείσουν ότι οι στίχοι της έχουν σατανιστικό λόγο, ότι διέφθειραν τη νεολαία κι άλλα ευτράπελα. 

   Εδώ όμως, σίγουρα πρόκειται για κάτι τελείως διαφορετικό. Κι όταν η Μαρία Συρεγγέλα, υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και αρμόδια για θέματα Δημογραφικής Πολιτικής, Οικογένειας και Ισότητας των Φύλων αναγκάστηκε να σχολιάσει ένα συγκεκριμένο τραγούδι αυτού του είδους, θεώρησα ότι έπρεπε κι εγώ να γράψω επιτέλους γι΄ αυτό το θέμα. 

Λέει η κ. Συρεγγέλα στην ανακοίνωση της: 

"Καταδικάζουμε κάθε μορφή βίας και κάθε μέσο που αναπαράγει βία, σεξιστικά πρότυπα και έμφυλες διακρίσεις που υποβαθμίζουν τη θέση των γυναικών. Η προβολή τέτοιων στερεοτύπων μόνο αρνητικές συνέπειες έχουν για την κοινωνία, ειδικά όταν γίνεται από μέσα που έχουν πρόσβαση παιδιά. ..."

  Η trap αρέσει για τον ρυθμό της, τα beat όπως λένε, για τον ιδιαίτερο μουσικό χρονισμό, για τις φωνητικές εναλλαγές, μέχρι εδώ δεν μπορείς να πεις ότι έχεις κάποια αντίρρηση. Οι στίχοι όμως είναι άκρως προβληματικοί. Επιθετικούς τους χαρακτηρίζουν, σε απλά ελληνικά θα έλεγα  ότι μιλάνε για όπλα, ναρκωτικά, ισχυρά και πλούσια αρσενικά και αντικείμενα-υποδεέστερα θηλυκά, στίχοι που εκθειάζουν τους αοιδούς για την παραβατική συμπεριφορά τους, που έχουν κερδίζει όμως την επιτυχία (δεν ξέρω για την ευτυχία) και όλοι οι υπόλοιποι τους ζηλεύουν.

  Αρέσουν, διότι οι νεαροί άρρενες φαντασιώνονται ότι θα τους μοιάσουν - χρήματα πολλά, γκόμενες στη σειρά, δύναμη στην πιάτσα. Αδυνατώ όμως να καταλάβω έναν ώριμο στο μυαλό εικοσάρι, να προσπερνά όλον τον λεκτικό οχετό, που μας γυρίζει στην εποχή των δεινοσαύρων, για να ονειρευτεί ότι έχει Chinchilla (ακριβή γούνα από τρωκτικά), ότι ονομάζει την κοπέλα του που@@@, ότι έχει χρήματα διότι είναι dealer (Ναρκωτικών), ότι θα τον φωνάζουν papi chulo (λαικιστή; παιδαρά), με FLG (οπλοπολυβόλο) και Ο.44 (σαραντα-τεσσάρι περίστροφο) και τη δική του G63 ( βαρύ τζιπ της Μερσέντες). Να προσπερνά στίχους όπως αυτούς του τραγουδιού  με τον τίτλο Chinchilla του Snik:

                    Έχω πάρει στη πουτ@@@ μου chinchilla

            Bitches μας κοιτάνε, θέλουν να φάνε τον πο@@@

            Κούνα τη κωλ@@@ σου mami, ξέρει πώς το κάνει (Uh)

Τη ρίχνω στο κρεβάτι, λέω “άνοιξε σουσάμι” (Yeah)

Φωνάζει σαν τρελή, θα μας ακούσουνε στον Άρη (Prr)

Μπαίνω μέσα της κι αμέσως γίνεται τσουνάμι, yeah (Pow)

Πουτ@@@ δεν τις αγαπώ (No-no)

Διψάνε οι βρωμ@@@ που δεν έχουνε ευρώ (Ha)

Μ’ ένα φιλί νομίζει ότι θα την παντρευτώ

Μόλις γά@@@ τη γκόμενα ενός rapper

Μη με κάνεις να γαμ@@@ άλλη μία

            

  Θα με άφηνε "ξερό" αν ήξερα και κάποια νεαρή που να "συμπάσχει" με τους παραπάνω στίχους και λογικές. όχι ότι δεν ακούνε, αλλά μάλλον δεν έχουν ακόμη την νοητική ωριμότητα να αντιληφθούν τι ακούνε. 

   Δεν μπορεί να είναι "αυτό", το όνειρο των σημερινών νέων. Δεν θέλω μα πιστέψω ότι γαλουχούνται με τέτοιους στίχους. Ίσως είναι κάποια μόδα, που θα περάσει όπως τόσες άλλες. Ή πάλι τα trap τραγούδια αντικατοπτρίζουν την σκληρή κοινωνική πραγματικότητα, που εμείς αδυνατούμε να δούμε, έτσι λένε κάποιοι διαδικτυακοί δημοσιογράφοι.

  Τι λέω εγώ; Κάποιοι καλλιτέχνες της εποχής, εκμεταλλευόμενοι την πνευματική ένδεια που δυστυχώς υπάρχει σε μεγάλο μέρος της νεολαίας μας, βρήκαν έναν ωραίο τρόπο να κονομάνε στην πλάτη αυτών και των γονιών τους, που τους κάνουν τα χατίρια. Και οι "υπεύθυνοι" γονείς δεν έχουν τη δύναμη, να κάνουν μια απλή συζήτηση με τα παιδιά τους, να τους εξηγήσουν με απλά λόγια, τι λένε οι στίχοι που ακούν και αν πράγματι θέλουν να γίνουν όπως οι trap τραγουδιστές ευαγγελίζονται.

Για την περιέργεια και μόνο σας παραθέτω ολόκληρους τους στίχους παρακάτω. Δικό σας:

Huh, Fly Lo gang huh

Chinchilla (Yeah-yeah, chinchilla, chinchilla)

Yeah, yeah, yeah, yeah

Έχω money, έχω drugs, είμαι dealer (Είμαι dealer)

Έχω πάρει στη πουτ@@@ μου chinchilla (Chinchilla)

Yeah-yeah-yeah-yeah-yeah-yeah (Ayy-ayy)

Bitches μας κοιτάνε, θέλουν να φάνε τον πο@@@

Σκάνε στο τραπέζι μου, φωνάζω “papi chulo” (Yeah)

15 μπουκάλια στοιβάζουμε, είναι βουνό (Woo)

Πίσω τα αμάξια μου, της μοιάζουνε σαν UFO, yeah (Uh)

FLG on top (On top)

Σκάμε μες τον χώρο κι όλοι μένουν παγωτό (Pow-pow)

Ξέρουνε οι φλώροι, κουβαλάμε τα .44 (Pow-pow-pow-pow)

Του πιάνουμε τα πόδια, τον πετάω στον Κηφισό

Κούνα τη κωλ@@@ σου mami, ξέρει πώς το κάνει (Uh)

Τη ρίχνω στο κρεβάτι, λέω “άνοιξε σουσάμι” (Yeah)

Φωνάζει σαν τρελή, θα μας ακούσουνε στον Άρη (Prr)

Μπαίνω μέσα της κι αμέσως γίνεται τσουνάμι, yeah (Pow)

Enemies on lock (On lock)

Πουτ@@@ δεν τις αγαπώ (No-no)

Διψάνε οι βρωμ@@@ που δεν έχουνε ευρώ (Ha)

Μ’ ένα φιλί νομίζει ότι θα την παντρευτώ

Βάλ’ το να πέσουν τα ηχεία

Μεθυσμένος στα βραβεία μες στο G63 (Woo)

Μόλις γά@@@ τη γκόμενα ενός rapper

Μη με κάνεις να γαμ@@@ άλλη μία

Enеmies on lock, 5 χρόνια σας γα@@@ non-stop

Έχω 30 στο Glock και 50 μάγκες που δίνουνε κόκα στο block (Pow)

Αλλάζω φώτα στην πισίνα μου

Γάμ@ τους λαϊκούς, δε βγαίνεις βόλτα στην Αθήνα μου

Ρωτήσανε πως έβγαζα το μήνα μου

Χορεύαν τα Pyrex μες στην κουζίνα μου

ATH no go κάνε μαλα@@@ θα γνωρίσεις το Θεό

Πεταλούδες στα doors, βαράμε τα drones από τα Avеntadors

Photo by Levi Guzman on Unsplash

Η βία ενάντια στις γυναίκες μέσα από την Τέχνη

  Ένα από τα θέματα που τελευταία ταλανίζει την κοινωνία μας είναι οι κάθε είδους βία στη οποία υπόκεινται οι γυναίκες στην πατρίδα μας. Μεγάλη αίσθηση έκαναν οι 15 αποτρόπαιες δολοφονίες γυναικών, που καταγράφηκαν μόνο μέσα στο 2021. Βέβαια οι βιασμοί και οι ξυλοδαρμοί, κυρίως από το συγγενικό ή στενό τους περιβάλλον, δεν υστερούν, και σίγουρα δεν καταγράφονται όλα τα περιστατικά. Πολλοί έχουν την αίσθηση ότι τα τελευταία χρόνια τα γεγονότα αυτά έχουν πολλαπλασιαστεί. Προσωπικά δεν ενστερνίζομαι αυτήν την άποψη, αντίθετα βλέπω ότι οι γυναίκες αντιδρούν πλέον και δεν φοβούνται να απευθυνθούν στην δικαιοσύνη, παρά την απίστευτη ταλαιπωρία, αλλά και τον συγκαλυμμένο χλευασμό, που ξέρουν ότι θα υποστούν. Δεν οικτίρουν τον εαυτό τους, ξέρουν ότι δεν ήταν αυτές το πρόβλημα, απαιτούν τον σεβασμό που τους αρμόζει στην κοινωνία. Κι από την στιγμή που γίνεται αυτό, είμαι αισιόδοξος ότι τα φαινόμενα αυτά, σε ορατό χρόνο, θα αποτελούν παρελθόν η τουλάχιστον θα αποτελούν "είδηση". Εξάλλου το μόνο αξιόπιστο καταγεγραμμένο στοιχείο, που είναι οι δολοφονίες γυναικών στην πατρίδα μας, αυτό δείχνει. Έτσι:

• Το 2015, 23 γυναίκες σκοτώθηκαν από άνδρες, οι 8 από αυτές στο ενδοοικογενειακό πλαίσιο.
• Το 2016 21 γυναίκες σκοτώθηκαν από άνδρες, οι 11 από αυτές στο ενδοοικογενειακό πλαίσιο.
• Το 2017 16 γυναίκες σκοτώθηκαν από άνδρες, οι 8 από αυτές στο ενδοοικογενειακό πλαίσιο.
• Το 2018 21 γυναίκες σκοτώθηκαν από άνδρες, οι 10 από αυτές στο ενδοοικογενειακό πλαίσιο.
• Το 2019 17 γυναίκες σκοτώθηκαν από άνδρες, οι 12 από αυτές στο ενδοοικογενειακό πλαίσιο.
• Το 2020 14 γυναίκες σκοτώθηκαν από άνδρες, οι 8 από αυτές στο ενδοοικογενειακό πλαίσιο.

(στοιχεία από την ΕΡΤ)

    Μέσα από δύο έργα τέχνης θα προσπαθήσω να αναδείξω, στο μέτρο του δυνατού, πόσο βαθιά ριζωμένη είναι η πεποίθηση, ότι οι άντρες μπορούν να συμπεριφέρονται όπως αυτοί θέλουν πάνω στις γυναίκες.

    Το πρώτο είναι ένας πίνακας του Ιταλού ζωγράφου Antonio Allegri da Korreggio, με θέμα τον Δία με την Ιώ (1533). Όπως γνωρίζουμε από την μυθολογία μας, ο Δίας δύσκολα άφηνε ήσυχη όποια νεαρή κοπέλα του γυάλιζε στο μάτι. Έτσι μια μέρα είδε την Ιώ να βγαίνει από ένα σπίτι και εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά της. Αμέσως της ζήτησε να πάνε σε ένα πιο απόμερο μέρος να τα "πούνε", εκείνη δεν δέχθηκε και προσπάθησε να τoν αποφύγει. Τότε ο Δίας, που συχνά μεταμορφωνόταν για να ξεγελάσει τα κορίτσια που έβαζε στο μάτι, πήρε τη μορφή ενός σύννεφου και ουσιαστικά βίασε την Ιώ. Μα τα βάσανα της νεαρής καλλονής δεν τελείωσαν εκεί. Από τον Όλυμπο ψηλά, η Ήρα, βλέποντας κάτω τον ουρανό που ξαφνικά σκοτείνιασε κατάλαβε ότι κάποια μπαγαποντιά έκανε ο δικός της και προσπάθησε να τον αιφνιδιάσει. Ο Δίας το κατάλαβε και πριν προλάβει να πλησιάσει η αγαπημένη του σύζυγος, μεταμόρφωσε την Ιώ σε αγελάδα(!). Η Ήρα τότε ζήτησε να της την παραδώσει, πράγμα που έκανε ασμένως ο Δίας κι εκείνη έβαλε τον Άργο, ένα σκύλο ακοίμητο με εκατό μάτια να την φυλάει νυχθημερόν. Κάποια στιγμή ο Δίας λυπήθηκε την Ιώ και έστειλε τον Ερμή να σκοτώσει τον Άργο, πράγμα που έγινε. Η Ιω μη βρίσκοντας ησυχία από μια ενοχλητική αλογόμυγα που της έστειλε η Ήρα, για αρκετό καιρό περιπλανήθηκε σε πολλά μέρη μέχρι που έφτασε στην Μέμφιδα της Αιγύπτου, όπου και απόκτησε και πάλι την ανθρώπινη της μορφή και γέννησε το παιδί της με τον Δία, τον Έπαφο. Η Ήρα όμως, που ακόμα δεν την είχε συγχωρέσει, της έκλεψε το παιδί της κι εκείνη έζησε όλη την υπόλοιπη, σύντομη ζωή της, αναζητώντας το.

   Ο Δίας είναι γνωστό ότι δεν ήταν το υπόδειγμα του πιστού συζύγου. Το αντίθετο θα λέγαμε, με ιδιαίτερη προτίμηση της νεαρές και όμορφες κοπέλες που κάποια στιγμή συναντούσε. Στην Δανάη μεταμορφώθηκε σε χρυσή βροχή και συνουσιάστηκε μαζί της, την δε Ευρώπη την ξεγέλασε μεταμορφωμένος σε ταύρο, την Λήδα την πλησίασε ως κύκνος κλπ.
Ο Βασιλιάς των Θεών λοιπόν, μπορούσε να χρησιμοποιεί κάθε κόλπο για να φέρει στο κρεβάτι του όποιαν επιθυμούσε. Μπορεί η Ήρα να προσπαθούσε να τον σταματήσει και να τιμωρήσει τις ερωμένες του αλλά το μήνυμα είχε δοθεί. Αν είχες τον τρόπο, μπορούσες. Κι αν ήσουν ακόμη και μοιχός, έμεινες ατιμώρητος ενώ οι δύστυχες ερωμένες σου, ακόμη κι αν είχαν βιαστεί, θα τιμωρούντο μια ζωή.
  Και φτάνουμε στον πίνακα, όπου ο ζωγράφος με μεγάλη μαεστρία όπως βλέπουμε, μας δείχνει όχι την τσακισμένη αλλά την ηδυπαθή Ιώ να παραδίδεται στον Δία, ενώ η αλήθεια, πάντα σύμφωνα με τον μύθο, είναι ότι είχαμε έναν κλασσικό βιασμό. Έτσι βλέπουμε τον Δία με το δεξί νεφελένιο του χέρι να έχει αγκαλιάσει την Ιώ και εκείνη να τον έχει γραπώσει με το αριστερό, ενώ το στόμα του ψάχνει το δικό της. Είναι η ίδια λογική, του ισχυρού αρσενικού στο οποίο υποτάσσεται εντέλει το ασθενές θηλυκό.

  Οι αιώνες περνούν και φτάνουμε στο 1972 και την ερωτική-δραματική ταινία, Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι, σε σκηνοθεσία του Μπερνάντο Μπερτολούτσι και πρωταγωνιστές τους Μάρλον Μπράντο και Μαρία Σναίντερ. Με λίγα λόγια το στόρυ, ένας χήρος Αμερικανός (Μπράντο) φτάνει στο Παρίσι και συνάπτει σχέση με μια νεαρή Γαλλίδα (Σνάιντερ). Όσοι έχουν δει την ταινία, θυμούνται την τελευταία σκηνή αποχωρισμού όπου ο Μπράντο βιάζει την Σνάιντερ. (Την περίφημη σκηνή, που είναι γνωστή ως αυτή με το βούτυρο) Πέρα από την αναπαράσταση για μία ακόμη φορά, ενός αποτρόπαιου γεγονότος, το τραγικό είναι ότι ο βιασμός ήταν πραγματικός, μεθοδευμένος από τον Μπερτολούτσι και τον Μπράντο, ενώ η νεαρή τότε Σναίντερ τον υπέμενε, διότι δεν γνώριζε πλήρως τα δικαιώματά της (οτιδήποτε εκτός σεναρίου δεν είναι αποδεκτό). Για την ιστορία, ο Μπερτολούτσι και ο Μπράντο προτάθηκαν για Όσκαρ ενώ η Σνάιντερ σημαδεύτηκε βαθιά από την όλη αντιμετώπιση που υπέστη, ποτέ δεν έκανε καριέρα σημαντική, ποτέ ξανά δεν δέχθηκε να παίξει σε γυμνή σκηνή. Ο ίδιος ο Μπερτολούτσι, που όντως είναι μεγάλος σκηνοθέτης, κυνικά έχει δηλώσει: Νιώθω ενοχές γι αυτό που συνέβη αλλά  δεν έχω μετανιώσει (!)

  Με μία αναζήτηση στην wikipedia, στο λήμμα: βιασμοί σε ταινίες, ανακαλύπτουμε 392 ταινίες, που στην πλοκή τους υπάρχει κάποιος βιασμός, γεγονός που δείχνει ότι ο κινηματόγραφος, η 7η μορφή τέχνης, έχει "συζητήσει" επαρκώς το θέμα.

  

  
  Από το 1972 ως σήμερα έχουν περάσει πενήντα ολόκληρα χρόνια. Είμαστε σε ένα σημείο όπου, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο, τα δικαιώματα των γυναικών όχι μόνο αναδεικνύονται και κατακτούνται αλλά έχουν αρχίσει να καταρρίπτονται και πολλά από τα παλιά στερεότυπα. Η υπάκουη, αδύναμη, κατώτερη, υποταγμένη, νοικοκυρά, με γαλλικά και πιάνο γυναίκα, τείνει να μην είναι το υπόδειγμα αλλά η εξαίρεση. Ο δρόμος βέβαια είναι μακρύς ακόμη, διότι αν ο δυτικός κόσμος ζει αυτά τα φαινόμενα ακόμα, φανταστείτε τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο, για παράδειγμα του φανατικού Ισλάμ. 

  Ας είμαι όμως κι εδώ αισιόδοξος ελπίζοντας ότι ο δικός μας κόσμος, ο δυτικός πολιτισμός με τα πιθανά στραβά του αλλά και τις πολλές κατακτήσεις, θα μπορέσει να πείσει και τον υπόλοιπο πλανήτη, για τη σημασία του σεβασμού προς τις γυναίκες μας, τις μανάδες μας, τις κόρες μας, τις φίλες και συντρόφους μας, την άγνωστη που βλέπουμε να περπατά στο απέναντι πεζοδρόμια. Κι ας έχουμε κατά νου ότι, ως πολιτισμικοί φάροι που θέλουμε να είμαστε, πρωτίστως θα πρέπει να απομονώσουμε, με κάθε τρόπο, αυτά τα λίγα ακόμη κτήνη που κινούνται ανάμεσά μας ακόμη. Με οποιοδήποτε τίμημα.

  Τέλος για την τέχνη, με τα παραπάνω έργα, κι άλλα παρόμοια, τι κάνουμε; Τα καταστρέφουμε, όπως μια μια σημερινή τάση προτείνει, κυρίως από τις ΗΠΑ ή τα μελετάμε και τα κρίνουμε, όπως επιχείρησα κι εγώ;

photo: Four women -cinacci (freeimages)

Αν όχι Μαραντόνα, τι;

   Η ανάρτησή μου αυτή γίνεται με αφορμή μία εικαστική παρέμβαση σε ένα σχολείο της χώρας μας, τον Γενάρη του 2020. Συγκεκριμένα μιλώ για το 3ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς, όπου ο γκραφίστας Ηλίας Στύλου με την καλλιτεχνική υπογραφή Hayate έφτιαξε την μορφή του διάσημου Αργεντίνου ποδοσφαιριστή Ντιέγκο Μαραντόνα. 

  Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου και μερίδα γονέων διαμαρτυρήθηκαν και ζήτησαν το σβήσιμο του έργου διότι με την εικόνα αυτή διαφημίζεται ένας άνθρωπος που στην προσωπική του ζωή κάθε άλλο από καλό παράδειγμα ήταν (ναρκωτικά). Ο καλλιτέχνης δεν δέχεται με κανέναν τρόπο την καταστροφή του έργου του, υποστηρίζοντας ότι έχει φτιάξει τον ποδοσφαιριστή, όπως ήταν στα νιάτα του, τότε που από ένα φτωχό παιδί των παραγκουπόλεων ξεκινούσε για να κατακτήσει τον κόσμο και ο Δήμαρχος, παίρνει παίρνει την θέση του καλλιτέχνη, δηλώνοντας ότι το έργο θα παραμείνει ως έχει. Από μένα, σεβαστές και οι δύο απόψεις.

  Με την ευκαιρία λοιπόν αυτού του γεγονότος, θα σας παρουσιάσω κάποια άλλα έργα τα οποία διακοσμούν με επιτυχία, τους κενούς και άχαρους τοίχους των σχολείων μας. Και στη συνέχεια θα τοποθετηθώ επί του θέματος.

  Το παραπάνω έργο είναι από το 133ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών (Κυψέλη), το οποίο φιλοτέχνησε ο γκραφίστας streetart Gospel με τίτλο Πάνθεον. Το έργο έγινε με την ευκαιρία των διακοσίων χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση και διακρίνονται οι μορφές της Μπουμπουλίνας, του Κολοκοτρώνη και του Κανάρη. Για την ιστορία, πριν από λίγες μόλις μέρες το έργο βανδαλίστηκε αγρίως από τους γνωστούς, αγνώστους.

  Το Δημοτικό Σχολείο Καναλακίου της Πρέβεζας, συνεργάστηκε με τον εικαστικό Λεωνίδα Γιαννακόπουλο που δημιούργησε το έργο: Η κιβωτός των Ονείρων. Στην προσπάθεια να ομορφύνουν το σχολείο τους, υπήρξε άριστη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών του σχολείου, των τοπικών αρχών, του συλλόγου γονέων και κατοίκων του τόπου. Και απ'  ότι βλέπουμε, το αποτέλεσμα τους δικαιώνει.

  Το καλοκαίρι του 2020, ο σύλλογος Γονέων του Δημοτικού Σχολείου Άνω Σύρου σε συνεργασία με την εικαστικό, Αγνή Ρούσσου και την χειροτέχνη Κατερίνα Ρούσσου, αποφασίζουν να δώσουν μια πιο ευχάριστη νότα στο σχολείο τους και απ' ότι βλέπουμε, έχουν κατορθώσει να δώσουν στον χώρο μία σύνθεση με φαντασία και χρώματα, σίγουρα κατάλληλη για τον συγκεκριμένο χώρο.

   Η  τοιχογραφία που βλέπουμε, έγινε στο Δημοτικό Σχολείο Μαντουδίου, με δημιουργό του έργου τον grafiti art ΚΕΖ και με χορηγία των χρωμάτων Vitex και του PraktikerHellas. Κι εδώ πιστεύω, ότι πέρα από το καλόγουστο αποτέλεσμα, υπάρχει κι ένα πολύ διακριτό για τους μαθητές μήνυμα. 

   Ο θρυλικός, λογοτεχνικός ήρωας, Δον Κιχώτης, του Θερβάντες, κοσμεί το 52ο Δημοτικό Σχολείο της Αθήνας, έργο του Ισπανού καλλιτέχνη Monomatic.

  Το Σχολικό συγκρότημα ΤΑΛΩΣ του Ηρακλείου Κρήτης, επέλεξε ως θέμα του τον μυθικό μας ήρωα, Θησέα, τον φονέα του Μινώταυρου. Το έργο δημιούργησε η ομάδα VV Crew, που αποτελείται από τους Νεφέλη Σουλακέλλη και τον Νίκο Τσιρκινίδη.  

  Θα μπορούσα να παραθέσω και πολλά ακόμα παραδείγματα ή αν θέλετε κι εσείς να ψάξετε διαμέσου του google, όπου θα διαπιστώσετε ότι η φαντασία των καλλιτεχνών δεν έχει όρια. Η θεματολογία τεράστια. Από την μυθολογία, τη λογοτεχνία, την ιστορία, τον πολιτισμό, τον κόσμο των παραμυθιών, τα προβλήματα που απασχολούν τον σημερινό άνθρωπο  κ.α.

  Φυσικά και από τον αθλητισμό. Αν όμως είχα λόγο, και λαμβάνοντας υπόψη μου ότι όλη η φασαρία έγινε στη Θεσσαλονίκη, θα προτιμούσα κάποιον από τους μεγάλους αθλητικούς σταρ της πόλης, όπως τον Κούδα ή τον Χατζηπαναγή για παράδειγμα. Ή ακόμα τον Γκάλη. Γιατί όχι έναν από τους Ολυμπιονίκες: Πατουλίδου, Μελισσανίδη, Ταμπάκο, ή ακόμη και κάποιον παραολυμπιονίκη όπως τον Ταϊγανίδη.

  Καλός λοιπόν ο Μαραντόνα αλλά ας μάθουμε στα παιδιά μας, πρώτα πρώτα να είναι υπερήφανα για ανθρώπους της δικής τους πόλης, της δικής τους χώρας, οι οποίοι έχουν σίγουρα και σημαντική προσωπική ζωή  ο καθένας τους.

Κωδικός Γκάντερ της Φωτεινής Τομαή ( ή η ζωή του Αλέξανδρου Γεωργιάδη )

  Ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης, με καταγωγή από το Όθος της Καρπάθου, έγινε γνωστός ακόμα και σε μας τους συγχωριανούς του, χάρις στο μυθιστόρημα της Φωτεινής Τομαή: Κωδικός Γκάντερ. Η κ. Τομαή είναι πρεσβευτής Α΄ επί τιμή, πολυγραφότατη συγγραφέας, ιστορικός και υπήρξε διευθύντρια για πολλά χρόνια της υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του υπ. Εξωτερικών. Ως εκ τούτου, το έργο της αυτό σίγουρα υπερβαίνει την μυθιστορηματική αφήγηση κι αυτά που αναφέρει έχουν πραγματική ιστορική βάση. Εξάλλου τα ιστορικά στοιχεία που αναφέρει επιβεβαιώνονται από τα αρχεία που μας παραθέτει στο τέλος του βιβλίου αλλά και από μαρτυρίες άλλων αγωνιστών της εποχής.

 Το βιβλίο της κ. Τομαή δεν το αξιολογώ ως λογοτεχνικό αλλά ως ιστορικό έργο, μιας κ παρουσιάζει τη δράση του Ελληνοαμερικανού, Καρπαθιακής καταγωγής, Αλέξανδρου Γεωργιάδη, στον κατεχόμενο Έβρο και στον πρώτο χρόνο της απελευθέρωσης μας από τις δυνάμεις του Άξονα. Ενδιαφέρουσα ιστορικά στοιχεία, αλήθειες που δεν λέγονται  εύκολα ακόμα και σήμερα και η απρόβλεπτη αντιμετώπιση από την δεύτερη πατρίδα του, περιγράφονται σε πρώτο πρόσωπο στο βιβλίο αυτό. Διαβάζεται ως μυθιστόρημα, διδάσκει όμως το ίδιο με πανεπιστημιακό εγχειρίδιο. 

  Ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης είναι ένας ήρωας, που αγάπησε με όλη του την ψυχή και τις δύο πατρίδες του, αν και απογοητεύτηκε από αυτές το ίδιο. Από τη μία, η Αμερική του γκρέμισε την εικόνα της ιδανικής δημοκρατίας που πίστευε γι΄ αυτήν και από την άλλη, η Ελλάδα τον πόνεσε με τον αχρείαστο αδελφοκτόνο πόλεμο την ώρα που οι άλλοι Ευρωπαίοι, (νικητές και ηττημένοι) μονιασμένοι ανάσταιναν από τα ερείπια τις χώρες τους.

Ποιος  όμως ήταν ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης; Για ποιον λόγο η κυρία Τομαή, γράφει ένα μυθιστόρημα για τη ζωή του; Και για ποιον λόγο είμαστε σήμερα εμείς, οι συγχωριανοί του, υπερήφανοι και για τη δράση του στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και όλη τη ζωή του;

  Ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης, γεννήθηκε στο Όθος της Καρπάθου το 1898. Το 1912 με την κατάληψη των Δωδεκανήσων από τους Ιταλούς στέλνεται από τους δικούς του στην Αθήνα για καλύτερες σπουδές. Ανήσυχο πνεύμα όπως ήταν, η στενάχωρη χώρα μας δεν τον ικανοποιεί και σε ηλικία μόλις 18 ετών φεύγει για την χώρα της ελευθερίας, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Κυνηγά το Αμερικάνικο όνειρο και μετά από πολύ προσπάθεια αλλά και τύχη το κερδίζει. Το 1942 καλείται από την Αμερικανική κυβέρνηση, μαζί με άλλους Ελληνοαμερικανούς, να στελεχώσει τη νεοσύστατη υπηρεσία πληροφοριών την γνωστή O.S.S. με σκοπό να διεισδύσει στην κατεχόμενη Ελλάδα. Το εγχείρημα ήταν δύσκολο. Πέρα από τους προφανείς λόγους ότι έπρεπε να δράσει σε μία εχθρική χώρα, οι ΗΠΑ εξαιτίας του μέχρι τότε απομονωτισμού τους, δεν είχαν ανάλογη εμπειρία σε τέτοιου είδους αποστολές. Επιπλέον η Ελλάδα ανήκε στην σφαίρα επιρροής των Άγγλων και οι Αμερικάνοι κατάσκοποι αν και σύμμαχοι, αντιμετωπίζονταν με μεγάλη καχυποψία, όχι μόνο από αυτούς αλλά και από το διπλωματικό κατεστημένο της χώρας μας.  Ο Γεωργιάδης όμως καταφέρνει με τον καλύτερο τρόπο να φέρει σε πέρας την αποστολή που του είχε ανατεθεί από την αρχή. Να οργανώσει το σαμποτάζ  στις γραμμές ανεφοδιασμού των Γερμανών από την Τουρκία, και συγκεκριμένα να σταματήσει τη ροή χρωμίου, απαραίτητου υλικού για τη στρατιωτική της βιομηχανία. Επιπλέον ξεσκέπασε ένα δίκτυο Βούλγαρων κατασκόπων κι ένα άλλο Τούρκων. Η βάση του ήταν στο ελληνικό προξενείο της Ανδριανούπολης και το πεδίο δράσης του ο κατεχόμενος από τους Γερμανούς Έβρος.  Για να πετύχει τον σκοπό του, συνεργάζεται με τo τοπικό κλιμάκιο του ΕΛΑΣ, αφού πρώτα κερδίζει την εμπιστοσύνη τους. Γι΄ αυτούς ήταν ο Αλέκος ο Αμερικάνος, ο ντόμπρος συνεργάτης σε αυτά που τους έταζε, ο αγνός πατριώτης, που πέρα από τις εντολές που είχε, πολεμούσε στο πλάι τους με την ίδια αυταπάρνηση με εκείνους.

  Η πετυχημένη δράση του στον Έβρο, δεν θα ήταν δυνατή, εάν δεν είχε το σθένος να παρακάμπτει τους ασφυκτικούς γραφειοκρατικούς κανόνες της υπηρεσίας του, αν δεν είχε την διορατικότητα να βλέπει τι κρυβόταν πίσω από τις χειραψίες και τα κτυπήματα στην πλάτη κι αν δεν είχε το ηθικό ανάστημα να συνομιλεί με τους Ελασίτες αντάρτες, την γλώσσα της αλήθειας. 

  Μετά την θετική έκβαση της αποστολής του και την απελευθέρωση της Ελλάδας, παίρνει νέες εντολές. Αυτή τη φορά έπρεπε να εκμεταλλευτεί τις πολύ καλές σχέσεις που είχε αναπτύξει στην περιοχή της Θράκης με στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος προκειμένου να διερευνήσει τις προθέσεις τους αμέσως μετά την απελευθέρωση. Ήταν το μοναδικό στέλεχος της O.S.S. που εμπιστεύονταν οι πρώην αντάρτες του ΕΛΑΣ.  Όλοι ανησυχούσαν κατά πόσο τα ένοπλα στρατιωτικά τμήματα του ΕΑΜ, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, ήταν διατεθειμένα να καταθέσουν τα όπλα τους μετά τις συμφωνίες  του Λιβάνου(1) και της Καζέρτας (2). Κατά την παραμονή του στην Αθήνα ζει από κοντά τα τραγικά γεγονότα των Δεκεμβριανών του 44, τα οποία όπως διαπιστώνουμε σημαδεύουν για πάντα την ψυχή του. Αν και είχε ζήσει στη Θράκη τις ένοπλες συγκρούσεις ανάμεσα στον περιβόητο Τσαούς Αντών (Αντώνης Φωστερίδης) και των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, τις οποίες υποδαύλιζαν οι Άγγλοι, καταλάβαινε ότι το χάσμα που υπήρχε ανάμεσα στους Έλληνες θα θα τελείωνε εκεί αλλά θα είχε ολέθριες συνέπειες για το μέλλον της χώρας μας. Ήταν εξοργισμένος με τον ύπουλο ρόλο των Άγγλων και κατά τη διάρκεια της Κατοχής αλλά και μετά την απελευθέρωση, βλέποντας τους να μην σέβονται έναν Λαό, που σε όλη τη διάρκεια του Πολέμου έχυσε ποταμούς αίματος τασσόμενος στο πλευρό των Συμμάχων.  Μία ακόμα αποστολή του στην Βόρεια Ελλάδα ακολουθεί, όπου συναντά τον Μάρκο Βαφειάδη και τον Ευριπίδη Μπακιρτζή, προβληματισμένους με την πολιτική που ακολουθούσαν τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ των Αθηνών. Τότε ανακαλείται στο Κάιρο για να δώσει αναφορά για τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα και για να παρασημοφορηθεί. Επιστρέφει στην Ελλάδα το 1945 και τότε του δίνεται επιτέλους η πολυπόθητη άδεια που ζητούσε, να επισκεφτεί τον γενέθλιο τόπο του, την Κάρπαθο. Την μόνη που βρίσκει ζωντανή από τους δικούς του, είναι η ογδονταδιάχρονη μητέρα του. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά, που επισκέφτηκε τον τόπο καταγωγής του. 

  Επιστρέφοντας στην Αμερική του ζητείται να ενταχθεί εκ νέου στις μυστικές υπηρεσίες με αποστολή την παρακολούθηση των νέων εχθρών, των κομμουνιστών, με έδρα του τα παράλια της Μικράς Ασίας. Αυτή τη φορά αρνείται. Ήδη έχει πληγωθεί με τον αλληλοσπαραγμό μεταξύ των Ελλήνων, που μετά την απελευθέρωση τους αντί μονιασμένοι να οικοδομήσουν την πατρίδα τους, αυτοί αλληλοεξοντώνονται μεταξύ τους. Ακατανόητη του ήταν και η εχθρότητα που επέδειξαν οι Άγγλοι ενάντια στους μαχητές του ΕΛΑΣ και η διαγραφή κάθε προδοσίας των δωσίλογων, πρώην συνεργάτες των ΝΑΖΙ.  Ο Καρπάθιος, που έφυγε από τα σκλαβωμένα Δωδεκάνησα, που υπέρτατη αξία γι΄ αυτόν ήταν η Ελευθερία και η δικαιοσύνη, πονούσε βλέποντας την κατάντια των ομοεθνών του. Κυρίως όμως, δεν μπορούσε να κατανοήσει την αναγκαιότητα που ώθησε τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές στον εμφύλιο πόλεμο. Έβλεπε με συμπάθεια τους μαχητές του ΕΛΑΣ, αναγνώριζε τον πατριωτισμό τους, πίστευε όμως ότι η Ελλάδα δεν θα κέρδιζε τίποτα, αν προσδενόταν στο άρμα της Σοβιετικής Ένωσης.

  Η άρνησή του αυτή, όπως και κάποιες αντιζηλίες από πρώην συμμαχητές του στον O.S.S. τον έβαλαν στο στόχαστρο των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Οι καλές του σχέσεις με τους αντάρτες του ΚΚΕ, γίνεται το όπλο για να τον κυνηγήσουν. Είναι η εποχή όπου τα πάντα εξουσιάζει η πολιτική του Μακαρθισμού και ο Γεωργιάδης είναι ένα καλό θύμα για να δείξουν ως υπαρκτό, έναν ανύπαρκτο κίνδυνο για τις ΗΠΑ. Ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης όμως δεν είναι από εκείνους που δειλιάζουν ή φοβούνται μπροστά στις απειλές. Τους αγνοεί και δεν πέφτει στην παγίδα να συνδιαλλαγεί μαζί τους. Αυτοί του το κρατάνε, παρενοχλώντας τον για πολλά χρόνια ακόμα. Πέρασε δύσκολα! Δεν υπήρχε χειρότερη κατάσταση τότε από το να υποδειχθείς ως φίλα προσκείμενος στην Σοβιετική Ένωση. Ο Τζόσεφ Μακάρθυ είχε απλώσει ένα πλέγμα τρόμου πάνω από την αμερικανική κοινωνία, που διαπερνούσε όχι μόνο όσους έβαζε στο στόχαστρό του αλλά και κάθε έναν, που πιθανόν να είχε την όποια σχέση μαζί του.

  Μόλις το 2018 του απονέμονται στρατιωτικές τιμές και η ανώτατη διάκριση ήρωα Πολεμιστών του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, στο Εθνικό Μνημείο Πολεμιστών της Ουάσιγκτον. Μόνο που ο ένθερμος αυτός αγωνιστής της Ελευθερίας και της δικαιοσύνης, έχει ήδη αποβιώσει.  

  Περισσότερα για τη ζωή και τη δράση του, μπορείτε να διαβάσετε στο βιβλίο της Φωτεινής Τομαή αλλά και στην σχετική εγγραφή των Καρπαθιακών Νέων: Alekos ο Αμερικάνος, ο Οθείτης κατάσκοπος της O.S.S.  

  Όπως λέει η κυρία Τομαή, ο άντρας αυτός, με την ηρωική του δράση στον ακριτικό μας Έβρο σημάδεψε την πορεία του πολέμου. Το αποτέλεσμα ήταν η επιβράδυνση της παραγωγής πολεμικού υλικού  από την βιομηχανία των Γερμανών  στους τελευταίους κρίσιμους μήνες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Αυτό ήταν σημαντικό γεγονός διότι έκανε πιο εύκολη την τελική επικράτηση των Συμμαχικών δυνάμεων, που αντιμετώπιζαν τη λυσσαλέα άμυνα των Γερμανών σε όλα τα μέτωπα. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε, ότι επιτάχυνε την λήξη του πολέμου στην ήπειρό μας. Ήταν ένας πράκτορας που εκμεταλλεύτηκε όλα τα χαρίσματα που του έδωσε ο σκληρός τόπος της γέννησής του αλλά και όσα έμαθε καθώς ωρίμαζε στη χώρα των θαυμάτων. Επί δεκαοχτώ μήνες σήκωνε το βάρος της επιτυχημένης αποστολής του, όταν το ορισμένο από την O.S.S. χρονικό διάστημα που μπορούσε κάποιος πράκτορας να βρίσκεται σε αποστολή ήταν το εξάμηνο. Αυτόν τον ήρωα, τον Αλέξανδρο Γεωργιάδη, τον Αλέκο τον Αμερικάνο για τους αριστερούς του ΕΛΑΣ, η Αμερική του επεφύλαξε την πιο άδικη και σκληρή αντιμετώπιση. Δεν μπορώ να φανταστώ με ποιον τρόπο συνεχίζεις τη ζωή σου μετά από αυτό. Εμείς όμως, οι επόμενες γενιές του χωριού μας, του Όθους της Καρπάθου, οφείλουμε όχι μόνο να μην ξεχάσουμε αλλά και να αναδείξουμε όλα εκείνα με τα οποία ο μικρός τόπος μας γαλούχησε τις γενιές εκείνων των αντρών. Ένας τόπος σκλαβωμένος πολύ πιο πέρα από τα τετρακόσια χρόνια Οθωμανικής Κυριαρχίας, που ποτέ του όμως δεν έπαψε να ονειρεύεται την Ελευθερία του, την Ένωσή του με την μητέρα Ελλάδα.

Όθος Καρπάθου, αρχές του 20ου αιώνα

 Κλείνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω, την κ. Φωτεινή Τομαή, για την εξαίρετη δουλειά που έκανε στο βιβλίο της: Κωδικός Γκάντερ, αλλά και διότι πρώτη έβγαλε από την ιστορική λήθη ένα σημαντικό αγωνιστή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τον συγχωριανό μας, τον Αλέκο τον Αμερικάνο, όπως τον φώναζαν οι Εβρίτες αντάρτες. 

(1) Συνέδριο του Λιβάνου:  (17 - 20 Μαΐου 1944) Διάσκεψη των αρχηγών των ελληνικών πολιτικών παρατάξεων και αντιστασιακών οργανώσεων,  με σκοπό τη δημιουργία κυβέρνησης εθνικής ενότητας στη χώρα, μετά το τέλος της γερμανικής κατοχής.

(2) Συμφωνία της Καζέρτας: (26 Σεπτεμβρίου 1944) Συμφωνία μεταξύ της «ελεύθερης» ελληνικής κυβέρνησης εθνικής ενότητας που συστάθηκε στο Κάιρο , αφενός, και αφετέρου των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων (ΕΑΜ και ΕΔΕΣ) που δρούσαν τότε στην Ελλάδα. Η συμφωνία αυτή έγινε υπό την επίβλεψη των Βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων της Μεσογείου. Σκοπός της συμφωνίας αυτής ήταν να καθορισθούν θέματα σχετικά με τη δράση, τον έλεγχο και/ή τον αφοπλισμό των ένοπλων τμημάτων αντίστασης που είχαν δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής στον ελληνικό χώρο προκειμένου η χώρα να οδηγηθεί στην ομαλότητα, μετά την απελευθέρωση.

Κάρπαθος

Ινστιτούτο Ρύθμισης Ρολογιών του TANPINAR AHMET-HAMDI

 

  Από την τουρκική λογοτεχνία, ότι έχω διαβάσει μέχρι στιγμής, είναι γεγονός ότι μου αρέσει. Ίσως επειδή τελικά έχουμε πιο πολλά κοινά με τον γείτονα λαό, απ΄ ότι νομίζουμε. Ίσως πάλι επειδή και η δική τους ιστορία, ως ένα βαθμό, αφορά κι εμάς. Η αλήθεια είναι ότι οι σπουδαίοι Τούρκοι συγγραφείς, γράφουν με έναν τρόπο που εμένα, αναγνωστικά μου ταιριάζει.

  Μετά τον Λιβανελί και τον Παμούκ, στα χέρια μου ήλθε το πολυσέλιδο βιβλίο του Αχμέτ Χαμντί Τανμπιναρ, με τίτλο Ινστιτούτο Ρύθμισης Ρολογιών. Ο χώρος, που διαδραματίζεται η ιστορία είναι η Κωνσταντινούπολη και ο χρόνος, αυτός ανάμεσα στην πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την εδραίωση της Τουρκικής Δημοκρατίας. 

  Η πλοκή του βιβλίου κτίζεται γύρω από ένα λογοτεχνικό εφεύρημα και έναν αντιήρωα. Το εφεύρημα είναι η δημιουργία ενός Κρατικού Ινστιτούτου Ρολογιών, που ως μοναδικό του μέλημα θα είχε τη ρύθμιση των Δημοσίων και ιδιωτικών Ρολογιών. Και μάλιστα, αν κάποιος "συλλαμβανόταν¨ με αρρύθμιστο ρολόι, καλούνταν να πληρώσει πρόστιμο με ένα εξίσου απίστευτο κανόνα. Το εφεύρημα αυτό πατά πάνω στην εναρμόνιση του Δυτικού ημερολογίου με την Τουρκική Δημοκρατία, που επέβαλε ο Κεμάλ και τον αναγκαίο ορισμό της ώρας με έναν αξιόπιστο τρόπο. Μέχρι τότε, ο κύριος τρόπος που οριζόταν η ώρα, ήταν τα καλέσματα του Μουεζίνη από τους Μιναρέδες της πόλης. Στα χρόνια του Κεμάλ, τοποθετήθηκαν πολλά δημόσια ρολόγια για να κανονίζουν τις δουλειές τους πλέον οι άνθρωποι. Θα ήταν ψέμα βέβαια αν λέγαμε ότι δεν υπήρχαν ρολόγια κατά την Οθωμανική περίοδο ή αργότερα. Και βέβαια υπήρχαν, μάλιστα κάθε τζαμί όφειλε να έχει ένα τέτοιο σε περίοπτη θέση, υπήρχαν οι ωρολογάδες που τα πουλούσαν και τα επιδιόρθωναν, αλλά το ρολόι χειρός σίγουρα δεν ήταν κάτι που το απολάμβανε ακόμα εύκολα ο απλός κόσμος στην καθημερινότητά του. 

"...Σύμφωνα με όσα έμαθα αρκετά αργότερα από τον ωρολογοποιό Νουρί εφέντη, οι σημαντικότεροι πελάτες της ευρωπαϊκής ωρολογοποιίας ήταν οι μουσουλμάνοι και ειδικά ο λαός μας που θεωρούνταν αρκετά θρήσκος. Το ναμάζι, δηλαδή η προσευχή πέντε φορές την ημέρα, το ιφτάρ και το σαχούρ, δηλαδή το δείπνο μετά την ημερήσια νηστεία και το πρωινό φαγητό πριν από την ανατολή του ηλίο κατά το ραμαζάνι, όπως και κάθε είδους λατρεία, καθοριζόταν από την ώρα. Η ώρα ήταν ο πιο σίγουρος τρόπος να ανταμώσουμε τον Αλλάχ..."

  Ο αντιήρωας μας είναι ο Χαϊρί Ιρντάλ, ο οποίος αφηγείται και την ιστορία. Ένας άνθρωπος δίχως συγκεκριμένο προορισμό θα λέγαμε. δίχως καμία ιδιαίτερη μόρφωση. Το μόνο, που ξέρει να κάνει καλά, είναι να διορθώνει ρολόγια, μιας και κάποια περίοδο θήτευσε κοντά στον μεγάλο ωρολογοποιό, Νουρί Εφέντη. Ο Χαϊρί Ιρντάλ λοιπόν, μας αφηγείται όλη την ιστορία της ζωής του: τους δύο του γάμους, την φτώχια που υπέμενε όταν η ζωή τον έπαιρνε από κάτω και την ευτυχία της οικογένειας του όταν βρισκόταν στα πάνω του, την επίδραση που είχαν πάνω του ο μισότρελος αλλά αγαπητός στον λαό σεγίτ(1) Λουτφελάχ, ο πάμπλουτος Αμπτεσουλάμ Μπέης που του φέρθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και ο ψυχίατρος - ψυχαναλυτής Γιαφάς Ραμίζ.

  Αλλά, η πιο μεγάλη του τύχη ήταν όταν συνάντησε τον Χαλίτ Αγιαρτζί, έναν δαιμόνιο πρώην κρατικό υπάλληλο, ο οποίος μηχανεύεται το Ινστιτούτο Ρύθμισης Ρολογιών, το οποίο άνετα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η επιτομή ενός αχρείαστου κρατικού οργανισμού. Ο οποίος όμως μέσα στη λειτουργία ενός απόλυτα γραφειοκρατικού κράτους εναρμονίζεται μια χαρά με την πραγματικότητα. Το πιο ωραίο είναι ότι, ενώ από την πρώτη στιγμή ο Χαϊρί Ιρντάλ γνωρίζει το πόσο άχρηστη είναι η δουλειά που κάνουν, τελικά δέχεται κι αυτός από την θέση του υποδιευθυντή να προσφέρει με συνέπεια τις υπηρεσίες του έναντι ενός καλού εννοείται μισθού. 

"... Κάθισα στο κρεβάτι μου και σκέφτηκα για ώρες. "Χαϊρί Ιρντάλ" είπα, "είδες και πέρασες πολλά. Μολονότι είσαι μόνο εξήντα χρονών, είναι σαν να έχεις ζήσει πολλές ζωές. Γεύτηκες την πίκρα της εξαθλίωσης και του παραγκωνισμού. Ανέβηκες γρήγορα τα σκαλιά της επιτυχίας. Τακτοποιήθηκαν υποθέσεις σου που δεν υπήρχε περίπτωση να τακτοποιηθούν ποτέ και με καμία κυβέρνηση. Κι όλα αυτά έγιναν χάρη σε εκείνον, τον Χαλίτ Αγιαρτζί. Εκείνος σε τράβηξε και σε έβγαλε από τον σκουπιδότοπο. Εκείνος κατάφερε να σε συμφιλιώσει με ότι και με όσους έθεταν αληθινά εμπόδια στη ζωή, τη σκέψη και την ηρεμία σου. Ενώ ήσουν ένας άνθρωπος που είχε γνωρίσει μονάχα ένα περιβάλλον ασχήμιας, φτώχιας και εξαθλίωσης, συνειδητοποίησες ξαφνικά ότι υπάρχουν ευγενείς απολαύσεις και χαρές που αξίζουν στον άνθρωπο και ανακάλυψες την ευγένεια του ανθρώπινου πνεύματος..."

  Θα μπορούσε κάποιος να πει, ότι το μυθιστόρημα του Tanpinar, παρουσιάζει μια δυτικοποιημένη Τουρκία, η οποία έχει αφήσει πίσω της πλέον την ανατολίτικη μιζέρια. Βλέπουμε μια πνευματιστική λέσχη, άφθονο το αλκοόλ να ρέει, άντρες και γυναίκες που θα μπορούσαν να ζουν σε κάποια ευρωπαϊκή μεγαλούπολη, διασκεδάσεις και δεξιώσεις, πουθενά δεν μου θυμίζει τις εικόνες που όλοι μας έχουμε από την σημερινή Κωνσταντινούπολη, όπου πυκνά και τακτικά συναντάς γυναίκες καλυμμένες με χιτζάπ ή ακόμα και νικάμπ. Όχι βέβαια ότι δεν υπήρχαν κι αυτά τότε αλλά ήταν σύμβολα μια αναχρονιστικής Τουρκίας που όλοι ήθελαν να αφήσουν πίσω σε αντίθεση με σήμερα, που πολλές γυναίκες, ακόμα και φοιτήτριες, φορούν με την βεβαιότητα ότι έτσι διαφυλάττουν την πολιτισμική τους ταυτότητα.

  Στη φωτογραφία βλέπουμε μία καρτ ποστάλ της δεκαετίας του 50' , όπου απεικονίζεται ένα Τουρκικό Πανεπιστήμιο. Όσο κι αν είναι προπαγανδιστική η όλη εικόνα, δεν απείχε και πολύ από την τότε πραγματικότητα. 

  Βέβαια η Κωνσταντινούπολη της δεκαετίας του 40, του 50 και του 60, καμία σχέση δεν έχει με την σημερινή, των 20 εκατομμυρίων κατοίκων, με τους Έλληνες διωγμένους από τα πατρογονικά τους, με τις περιφερειακές συνοικίες των μετοίκων από την Ανατολία και την επαναφορά του οράματος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ελέω Ερντογάν. 

(1) σεγίτ = απόγονος του προφήτη Μωάμεθ