Πρόσφατα διάβασα το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη, "55". Αναφέρεται στη ζωή της άλλοτε ακμάζουσας ελληνικής κοινότητας της Πόλης και τα καθοριστικά, δραματικά γεγονότα του Σεπτέμβρη του 1955. Συνήθως, αυτό που μου αρέσει όταν διαβάζω ένα βιβλίο, είναι ότι καθώς ξεφυλλίζεις τις σελίδες του, πραγματοποιείς ένα νοερό ταξίδι, σε άλλους τόπους, χρόνους, καταστάσεις... μετέχεις σε ένα ταξίδι φυγής από την πεζή πραγματικότητα. 

Με το βιβλίο αυτό, το ταξίδι ήταν ...οδυνηρό. Απέραντη θλίψη με κυρίεψε, καθώς ξετυλιγόταν μπροστά μου η ζωή της Ταταυλιανής Μαρίκας. Δεν είναι λίγο, να συνειδητοποιείς ότι η Βασιλεύουσα του Ελληνισμού, η Πόλη των θρύλων, η Κωνσταντινούπολη των παραδόσεων μας, έχει χάσει την άλλοτε ακμάζουσα ελληνική της κοινότητα. 250.000 Έλληνες κατοικούσαν στην Πόλη στις αρχές του 20 αιώνα. Μια ακμάζουσα κοινότητα, με επιχειρηματική δύναμη, με ζηλευτά σχολεία, με ιδιαιτερότητες αλλά και έναν κοσμοπολιτισμό, με ιστορικές καταβολές χιλιετιών... "η αληθινή ψυχή της Πόλης". 
Τι απέμεινε σήμερα; Περίπου 2000 Έλληνες Κωνσταντινουπολίτες, το Πατριαρχείο μας, τα μνημεία μας και πάμπολλα γκρουπ Ελλήνων τουριστών, που την επισκέπτονται κάθε χρόνο.
Πέραν

Θλίψη, απέραντη θλίψη. Η οποία μεγαλώνει όταν αναλογίζομαι, ότι αυτός ο μαρασμός του ελληνικού στοιχείου της Πόλης δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιων τυχαίων γεγονότων, αλλά αποτέλεσμα μια μεθοδευμένης Τουρκικής πολιτικής. Μιας πολιτικής που ξεκίνησε από τους Νεότουρκους, υπηρετήθηκε πιστά από το κεμαλικό καθεστώς και πολύ φοβάμαι, ότι ακολουθείται και σήμερα, σε άλλο επίπεδο, πιθανόν πολύ πιο επικίνδυνο για την Πατρίδα μας.
1955 Σεπτεμβριανά
Όλοι όσοι επισκεφτήκαμε την Πόλη, περπατήσαμε στο Πέραν. Φάγαμε γλυκά, χαζέψαμε τις βιτρίνες, "αγχωθήκαμε" με το πλήθος του κόσμου που κάθε απόγευμα κατακλύζει το δρόμο, σταθήκαμε κάτω από τη σημαία του ελληνικού προξενείου. Beyolu σήμερα! Ένας δρόμος, που άλλοτε αντικατόπτριζε την ακμή των Ελλήνων της Πόλης. Ένας δρόμος που σήμερα, απουσιάζει η ψυχή του αν και χιλιάδες συμπατριώτες μας τον περπατούν κάθε χρόνο.
Ταταύλα, σήμερα Kurtulus, η γειτονιά της Μαρίκας, η άλλοτε αμιγώς ελληνική γειτονιά, που σήμερα ακόμα, έστω και μόνο με 800 εναπομείναντες Έλληνες αποτελεί την πολυπληθέστερη ελληνική κοινότητα της Πόλης.  Δείτε αυτό το βίντεο, που κάνει την αντιπαραβολή του χτες με το σήμερα:  

Η Μαρίκα μάζευε γενικά, οτιδήποτε είχε σχέση με την ιστορία της Πόλης. Με οδηγό αυτά που αναφέρονται μέσα στο βιβλίο του Κοροβίνη, φιάχνω κι εγώ μια μικρή συλλογή, από υλικό που βρήκα, πλοηγούμενος στα διάφορα ιστολόγια και πλατφόρμες του διαδικτύου:
" Εκεί στις αρχές του '50 πρέπει να ακούστηκε στην Ελλάδα απ΄ το ραδιόφωνο και το περίφημο τραγούδι της Βέμπο "Γκιουζέλ Σταμπούλ", που έγινε το πιο αγαπημένο μου και το έβαζα σχεδόν κάθε πρωί στο γραμμόφωνο για να με φτιάξει το κέφι μου "  Πάντα η φωνή της Βέμπο συγκινεί, ακούστε το:  

 " Να, ψες με το δειλινό, έφτιαξα τον καφέ μου, άναψα το τσιγαράκι μου και έβαλα μια πλάκα στο φωνόγραφο. Το πολίτικο χασάπικο του Ρούκουνα. Ίσα με δέκα φορές το απήλαυσα ":
" Συγχώρεσε με, Ιστανμπούλ" την παρακαλεί εξομολογούμενος ένας σύγχρονος ποιητής, ο Μουσταφά Μουτλού, δηλαδή ο Μουσταφά Ευτυχισμένος, που υπογράφει με το ψευδόνυμο Mustafa Mutkov, επί το σοβιετικότερον. Κι έχεις την αίσθηση,ότι με το ποίημα αυτό ο φίλος ο ποιητής εκφράζει την επιτομή μιας εδραιωμένης βαθιά μέσα μου πεποίθησης, επιβεβαιωμένης και από πολλά άλλα δείγματα, ότι οι Τούρκοι εκστατικοί μπρος στα κάλλη της πολυκουρσεμένης και κατακτημένης απ΄τους προγόνους του Επταλόφου, νιώθουν πως, μισή χιλιετηρίδα σχεδόν μετά, δεν είναι ακόμα έτοιμη να αποτιμήσουν το μέγεθος εκείνης της κατάκτησης:
Να μολύβι
Και να χαρτί
Μου λέει ο μεγάλος αδερφός μου
Γράψε ένα ποίημα
Γράψε ένα αφήγημα
Μπορεί να αντισταθεί στις ομορφιές της
Η ψυχή του ποιητή;
Δες
Η Ισταμπούλ ολόλαμπρη
Ως κι η κορυφή της μυρίζει θάλασσα
Πέρασε βαθιά στις ψυχές των ανθρώπων
Θαμπώνει τα μάτια τους
Γράψε για τα ομορφιές
Που λιώνουν στο βλέμμα τους
Αν θέλεις, πες με αχαΐρευτο
Αν θέλεις πες με ανίκανο
Ό,τι θες να πεις, πες το
Ρίξε μου όλο το σφάλμα
Δε βρίσω λόγια να περιγράψω
Τα κάλλη της
Μου έχεις κάνει μάγια
Κι ακόμη δεν κατάφερα
Να σου γράψω ένα ποίημα
Συγχώρεσέ με
ΙΣΤΑΝΜΠΟΥΛ "
"Ήταν εκείνο το βαρύ χασικλίδικο που τραγουδούσε ο θεός του γραμμοφώνου, ο Πολίτης ο Νταλκάς. 
Δεν ξέρω να έχει η ελληνική μουσική κανέναν άλλο χανεντέ που να βγάζει τέτοια περίτεχνη, δυναμική, ουράνια φωνή σαν του Νταλκά." Απολαύστε τον:   

 Όλοι οι λαοί δημιουργούν μια "ολοκληρωτική",  εικόνα για τους άλλους λαούς, ειδικά για εκείνους με τους οποίους γειτονεύουν ή υπάρχουν έντονες διαμάχες. Αυτό συνέβη και μεταξύ των Ελλήνων και των Τούρκων, όπου οι μεν Έλληνες, ποτέ δεν έπαψαν να αισθάνονται είτε σκλάβοι, είτε απειλούμενοι οι δε Τούρκοι αν και βρίσκονταν συνήθως σε σχέση ισχύος, αισθάνονταν τη δύναμη του ελληνικού λαού οι οποίοι πάντα αναγεννιούνταν και κυριαρχούσαν στα οικονομικά πράγματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Λογικό λοιπόν να  δημιουργηθούν διάφορα στερεότυπα ανάμεσα στους δύο λαούς, τα οποία έχουν περάσει στις παραδόσεις μας, στη λογοτεχνία μας και πιθανότατα συντηρούνται εντέχνως και από τις εξουσίες των δύο λαών. Η Μαρίκα παρουσιάζει μια συλλογή παροιμιών, που δείχνουν αυτές τις απόψεις μεταξύ των δυο λαών. Λένε οι Τούρκοι:
"Οι Ρωμιοί και με φουστανέλα και με παντελόνι, Ρωμιοί είναι"
"Εμείς οι Ρωμιοί πέντε μπαϊράκια"
"Τέσσερις Έλληνες, πέντε καπετάνιοι"
"Ρωμαίικος καβγάς, τούρκικος χαλβάς "
"Σήμερα είναι Κυριακή και οι Έλληνες φρενιάζουν"      
Έλληνα ονόμασαν τον κερατά"      
"Στον γκιαούρη δεν αξίζει καλοσύνη"          
Εμείς οι Έλληνες λέμε για τους Τούρκους:
"Αν ακούσεις τους Τούρκους, βάι στους Ρωμιούς"      
"Είτε στο βουνό λύκοι, είτε στο χωριό Τούρκοι"      
"Έχεις Τούρκο φίλο; Κράτα από τα δεξιά κι ένα ξύλο"
"Όπου πατήσει Τούρκου ποδάρι, χορτάρι δεν φυτρώνει"      
"Ο Τούρκος για ναμούς φωνάζει και ναμούς δεν έχει" namous= Τιμή
"Τον Τούρκο φίλευε και τη γυναίκα σου φύλαγε"      
"Τούρκο θρέφεις, σκύλο θρέφεις"      
"Τούρκος έγινες Τζαννή; -Έτσι τόφερε η κατάρα"
"Τις ομορφιές του Γιλντίζ*  τραγούδησε μερακλίδικα μια παλιά ρεμπέτισσα, η Σούλα Καλφοπούλου"
*( περιοχή που λάτρευε η Μαρίκα και την επισκεπτόταν συχνά " συνεπαρμένη από το μαγευτικό περιβάλλον της". Σημερινή περιοχή Μπεσίκτας, στην κορυφή της, ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ, έκτισε το ανάκτορο Γιλντίζ )
Κλείνοντας θα προσθέσω κι ένα πιο σύγχρονο τραγούδι ( 1984 ), αυτό με τίτλο "Πόλη Κωνσταντινούπολη", σε μουσική του Νότη Μαυρουδή, στίχους του Μποσταντζόγλου και ερμηνεία της Μαρίας Φαραντούρη.

1955 διωγμός
1955 διωγμός