ΕΝΑ ΝΗΣΙ της Karen Jennings

  Το μυθιστόρημα ΕΝΑ ΝΗΣΙ, της Νοτιοαφρικανής συγγραφέας, Karen Jennings,  διαπραγματεύεται με απλό και αβίαστο τρόπο θέματα όπως είναι η μοναξιά, η εξουσία με τις φρούδες υποσχέσεις της και την ξενοφοβία. Όλη η δράση του εξαντλείται σε τέσσερις μέρες, οι οποίες όμως είναι αρκετές για να δημιουργηθεί μια ιστορία, η οποία κρατά το ενδιαφέρον αμείωτο κάνοντας το μυαλό συνεχώς να αναρωτιέται για τα παραπάνω ζητήματα.

  Η μοναξιά αφορά τον πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος, τον εβδομηντάχρονο Σάμουελ και τον καθημερινό αγώνα του στο ιδιαίτερο περιβάλλον που βρίσκεται. Σε ένα απομονωμένο νησί, εκτελεί χρέη φαροφύλακα, ξεχασμένος σχεδόν απ' όλους, ειδικά από το κράτος. Οι μόνοι που τον επισκέπτονται κάθε δεκαπέντε μέρες, είναι ο Τσίμελου και ο γιός του, οι οποίοι τον εφοδιάζουν με τις απαραίτητες προμήθειες. Ο Σάμουελ στα είκοσι χρόνια που βρίσκεται στο νησί, έχει φροντίσει όσο του επιτρέπουν οι δυνάμεις του να το κρατήσει ζωντανό, πέρα από τον φάρο που φέγγει ρυθμικά την νύχτα. Έχει φτιάξει έναν μικρό κήπο, συντηρεί αρκετές κότες, καθαρίζει το έδαφος από τα ατελείωτα αγριόχορτα και κυρίως περιμαντρώνει όλον τον χώρο, με ένα πετρόκτιστο τοιχίο.  Το μόνο παράξενο που συμβαίνει είναι ότι πότε πότε, στις ακτές ξεβράζονται ανθρώπινα κουφάρια, τα οποία ο Σάμουελ ενσωματώνει μέσα στο τοιχίο του, μιας και καμία κρατική υπηρεσία δεν ενδιαφέρεται για την τύχη τους. Το νησί από τα συμφραζόμενα υποψιαζόμαστε ότι ανήκει στην αφρικανική ήπειρο αν και η συγγραφέας ούτε το ονομάζει ούτε ορίζει την χώρα στην οποία ανήκει. 

  Όλα αυτά μέχρι την ημέρα που στο νησί ξεβράζεται, για πρώτη φορά, ένας ζωντανός ναυαγός, ένας ξένος, ο οποίος αδυνατεί να συνεννοηθεί με τον Σάμουελ. Το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι κάποιος άνθρωπος, ένας μετανάστης, ένας λαθρομετανάστης, ένας κυνηγημένος, ποιος ξέρει; λίγη σημασία έχει αυτό! Ο Σάμουελ αρχικά τον περιθάλπει, στη συνέχεια όμως ζει ένα δράμα καθότι τον υπερνικά ο φόβος, για τον άγνωστο άνθρωπο που έχει πια δίπλα του και με τον οποίο οφείλει να συγκατοικήσει στην ελάχιστη έκταση του νησιού. Φοβάται ότι ο ξένος θέλει να του πάρει ότι αυτός έχει φτιάξει εκεί, φοβάται το ξεβόλεμά του, φοβάται ακόμα ότι ο ξένος απειλεί και την ίδια τη ζωή του. Είναι ο φόβος απέναντι σε οτιδήποτε ξένο, ο οποίος γίνεται εντονότερος όσο καταλαμβάνουν τα γηρατειά τον άνθρωπο.

  Σε αυτές τις τέσσερις μέρες - δεν θα σας πω φυσικά πως τελειώνουν - ο Σάμουελ κάνει συχνές αναδρομές στην πρότερη ζωή του. Ζωή η οποία δεν απέχει από τη μοίρα εκείνων των απόκληρων της κοινωνίας, που πιστεύουν με την ορμή των νιάτων τους σε μια καλύτερη ζωή.  Ερωτεύεται την ατίθαση επαναστάτρια Μέρια και δέχεται ως παιδί του αυτό που κυοφορεί, αν και υποψιάζεται ότι δεν είναι δικό του. Που παρά τους αρχικούς δισταγμούς του τελικά εμπλέκεται ενεργά στην ανατροπή του στυγνού καθεστώτος που κυριαρχεί στην χώρα του. Και αυτή η απόφασή του έχει καταστροφικές συνέπειες για όλη τη ζωή του καθώς φυλακίζεται για περισσότερο από δύο δεκαετίες μέχρι να αλλάξουν τα πράγματα.

 Μέσα από τος αναδρομές αυτές, στοχαζόμαστε τη ματαίωση όλων εκείνων των αγώνων στο όνομα μιας επανάστασης κι ενός υποσχόμενου, πιο δίκαιου μέλλοντος, διότι οι ηγέτες της αδυνατούν να αποβάλλουν την αίσθηση ότι πρέπει η εξουσία να τους ανήκει δια παντός, αυτήν που με αίμα κατάκτησαν, όχι το δικό τους αλλά των άλλων, των απλών μικρών, ασήμαντων ανθρώπων, αυτών που ως μόνο μπούσουλα τους είχαν την ιδεολογία της ελευθερίας ή τη δικαιοσύνη ή το όνειρο μιας αόριστης δημοκρατίας. Συγχρόνως βλέπουμε, το ξέρουμε ότι η ζωή και τα γεγονότα που τη συνοδεύουν, εξελίσσονται πολύ πιο γρήγορα απ' ότι εμείς οι ίδιοι μπορούμε, πολλές φορές να αντέξουμε. Ο Σάμουελ είναι ένας από αυτούς, που αδυνατεί πλέον να συγχρωτιστεί με τους άλλους ανθρώπους, έχει μάθει τη μοναξιά από την φυλακή, αδυνατεί να ενσωματωθεί σε μια κοινωνία που έχει πια αλλάξει ριζικά, μετά την πολύχρονη φυλάκισή του.

  Το μυθιστόρημα της Karen Jennings διαβάζεται εύκολα, σε κάνει να αναλογιστείς πολλά θέματα σε διαφορετικά επίπεδα, θέματα που απασχολούν κι εμάς καθημερινά (ξενοφοβία, ρατσισμός, μεταναστευτικό, δημοκρατία, επαναστάσεις και εξεγέρσεις, μοναξιά και γηρατειά, το πέρασμα του χρόνου). Εύκολα σε τοποθετεί εκεί που διαδραματίζεται όλη η ιστορία, όσο μακρινός ή απροσδιόριστος κι αν είναι ο τόπος αυτός. Κατορθώνει κατά κάποιον τρόπο, να σε κάνει ένα με τον κεντρικό του ήρωα, να βιώσεις τον πόνο που του χάρισε απλόχερα η ζωή, να συμμεριστείς τη μοναξιά, την απομόνωση στην οποία υπέβαλε τον εαυτό του, τους φόβους του. Κι αυτό πιστεύω ότι είναι το μεγάλο προτέρημα του βιβλίου αυτού.

Η εικόνα δημιουργήθηκε με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης