Ο ταχυδρόμος του ΓιώργουΠαπαδάκη

  Ο Ταχυδρόμος του Γιώργου Παπαδάκη κέρδισε το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το 2019.
Είναι αλήθεια ότι αν και εκδόθηκε από την ΕΣΤΙΑ το 2018,  λίγοι ασχολήθηκαν τότε μαζί του. Η βράβευσή του όμως, όπως ήταν αναμενόμενο, αύξησε τις πωλήσεις και το έκανε γνωστό στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Ως γραφή αλλά και ως ιστορία μου άρεσε. 

    Ολιγοσέλιδο για μυθιστόρημα, με μόλις 232 σελίδες στις οποίες ο συγγραφέας αναπτύσσει την ιστορία του, η οποία διαδραματίζεται στην ορεινή Κρήτη της δεκαετίας του 50' με κεντρικό ήρωα τον ταχυδρόμο της περιοχής, τον Αλέξη Δαφέρμο. Είναι δύσκολο όταν γράφεις για ένα τόσο μικρό σε όγκο μυθιστόρημα να μην προδώσεις την πλοκή. Θα προσπαθήσω όμως να σεβαστώ τον αναγνώστη, που δεν το έχει διαβάσει ακόμα και πιθανόν θα θελήσει να το κάνει.

  Ο συγγραφέας αν και χρησιμοποιεί μια απλή γλώσσα για να αποδώσει  την ιστορία του, εκφράζει με μαεστρία όλα όσα θέλει να πει και μας δείχνει τη δύναμη που αποκτούν οι λέξεις όταν αυτές τοποθετούνται κάθε φορά, κατάλληλα μέσα στο κείμενο.  Επίσης η γλώσσα που χρησιμοποιεί, ταιριάζει απόλυτα στον ήρωα του, ο ίδιος αφηγείται την ιστορία του- το μυθιστόρημα είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο. Αποφεύγει τον πειρασμό να γράψει τους ελάχιστους διαλόγους στην βαριά κρητική διάλεκτο, που μιλούσαν και μιλούν οι άνθρωποι στα μεσόγεια του νησιού, βοηθώντας τον αναγνώστη στην ευκολότερη ανάγνωση του βιβλίου. Τοποθετεί μόνο κάποιες πολύ χαρακτηριστικές λέξεις, όπως το "ίντα" (το ερωτηματικό τι), για να προσδιορίσει με σαφήνεια τον τόπο.

Ταχυδρόμος της εποχής

  Αξιοσημείωτες ακόμα είναι και οι αναφορές του στα έθιμα της περιοχής, σχετικά με τον γάμο. Την υποχρέωση του γαμπρού να φτιάξει το σπίτι που θα στεγάσει την οικογένειά του και την υποχρέωση της νύφης να το γεμίσει με την προίκα της. Από τα έπιπλα ως και τις κουρτίνες ήταν της νύφης.  Αυτά τα κουβάλησαν από την προηγούμενη στο σπίτι του γαμπρού. Της πομπής προηγούταν ο λυράρης που έπαιζε χαρούμενους σκοπούς σε όλη τη διαδρομή, ακολουθούσαν οι συγγενείς της νύφης και από πίσω τα φορτωμένα μουλάρια όμορφα στολισμένα με όμορφα κεντήματα  ή υφαντά, που κρέμονταν κι από τις δύο πλευρές του ζώου.  Στη συνέχεια ακολουθούσε το στρώσιμο του νυφικού κρεβατιού, από δύο όμορφες κοπέλες, που είχαν και τους δύο τους γονείς στη ζωή, καλότυχες. Το γέμισμα του με χαρτονομίσματα και κέρματα και τέλος το πέταγμα πάνω του ενός μικρού αγοριού με την εντολή να κυλιστεί. Όλα αυτά ως συμβολισμοί μιας οικογένειας που θα ευλογούνταν με πολλά παιδιά, το πρώτο καλό θα ήταν να είναι αγόρι, και οικογενειακής ευτυχίας. Η επίδειξη του ματωμένου σεντονιού, την επομένη του γάμου, με όλα τα σημαινόμενα περί της τιμιότητας της κοπέλας.

  Υπάρχει όμως και μια πλούσια αναφορά στα ήθη της εποχής, όπως ότι ένας καλός γάμος ήταν αυτός που γινόταν από προξενιό: "Με προξενιό έπρεπε να παντρεύονται οι τίμιες θυγατέρες, όχι με άλλον τρόπο." Ο προγαμιαίος "λόγος", που ήταν ισχυρός και μόνο με αίμα διαλυόταν. Οι αυστηροί αδελφοί της νύφης, οι κέρβεροι-θεματοφύλακες της τιμής της αδελφής τους, σε όλη της τη ζωή. Το αξεπέραστο εμπόδιο των ιδιότυπων κοινωνικών τάξεων, όπως με την Αθηνά, τη δασκάλα, φίλη του πρωταγωνιστή, που από νωρίς της ξέκοψαν ότι οι κόρη δύο δασκάλων, ποτέ δεν θα παντρευόταν τον γιο του σιδηρουργού και μάλιστα από γενιά ξεπεσμένη. Η υπακοή και των δυο νέων στη θέληση των γονιών τους, παρά τις δεδομένες αρνητικές συνέπειες και για τους δυο τους.  

Κρήτη - η μεταφορά της προίκας με τα ζώα

  Μη γελιέστε όμως, δεν πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που ξεπέφτει σε μια απλή
καταγραφή εθίμων και ηθών. Η ιστορία ξεκινά από την ημέρα που το σπίτι του Αλέξη επισκέπτεται η προξενήτρα της περιοχής, τον γάμο και τον έγγαμο βίο του και φτάνει ως το αποτρόπαιο έγκλημα που διαπράττει και την τραγική κατάληξή του. Ψυχογραφώντας τον, διαπιστώνουμε από τη μία ότι πρόκειται για έναν χαρακτήρα αφοσιωμένο στη δουλειά του, την οποία υπηρετεί με την μέγιστη ευσυνειδησία, αλλά από την άλλη ως χαρακτήρας είναι απαθής, άβουλος και άτολμος. Χωρίς να αντιδρά κάνει αυτά που οι άλλοι θέλουν γι΄ αυτόν, ακόμα κι όταν του προξενεύουν μία άγνωστη για γυναίκα του, ακόμα κι όταν για έναν χρόνο αρραβωνιασμένοι δεν έπρεπε να την δει, ακόμα κι όταν διαπιστώνει ότι άλλην του έταξαν και σε άλλην τον έβαλαν να σταθεί δίπλα στη γαμήλια τελετή. Φανταστείτε, πηγαίνοντας να αγοράσει τις βέρες του γάμου, διαπιστώνει ότι αγνοεί το όνομά της. (Αρτεμίσια την λέγαν)  Σχεδόν ποτέ δεν τον βλέπουμε να εκφράζει προς τα έξω τα συναισθήματά του. Μιλώντας μας τα εξομολογείται, προσπαθεί μάλιστα να τα εξηγήσει, αλλά ποτέ δεν τόλμησε να τα εκφράσει. Χάνει την μοναδική γυναίκα που θα μπορούσε να τον κάνει ευτυχισμένο, κι αυτός ούτε εξεγείρεται, ούτε αντιδρά κατ΄ ελάχιστό, υπομένει απαθής την μοίρα του, την αντιμετωπίζει σαν να μην έκανε ποτές του όνειρα γι΄ αυτήν.  Ελάχιστες φορές στη ζωή του αποφασίζει να πάρει την κατάσταση πάνω του, και μία από αυτές έχει την απόλυτα τραγική κατάληξη και γι΄ αυτόν και για την οικογένειά του. Η όλη μέχρι τότε συμπεριφορά του, με τίποτε δεν σε προϊδεάζει για την αποτρόπαια πράξη στην οποία, σε πλήρη ηρεμία, θα προβεί. Και φυσικά δεν βρίσκεις, ούτε στα λεγόμενά του, την οποιαδήποτε αιτιολόγησή της. Υπομένει την δίκη του και το επικείμενο τέλος του, με μία απίστευτη αδιαφορία που πραγματικά ξενίζει. Οφείλω να πω, ότι μου θύμισε σε πολλά σημεία την απάθεια με την οποία αντιμετώπιζε τη ζωή του ο πρωταγωνιστής του Καμύ, στο έργο του: Ο Ξένος.

  Τέλος θεωρώ το βιβλίο χρήσιμο, διότι μας μεταφέρει στην σκληρή πραγματικότητα της ελληνική επαρχίας του παρελθόντος, με όλα τα καταπιεστικά ήθη που βασάνιζαν τους ανθρώπους, με ένα άγραφο δίκαιο που μπορεί να εξασφάλιζε την "τάξη" αλλά αφαιρούσε την όποια ελευθερία από το άτομο, ιδίως τους νέους που την χρειάζονταν περισσότερο. Κι αυτό είναι χρήσιμο να το θυμούνται όλοι εκείνοι που εξιδανικεύουν το παρελθόν  και αποδοκιμάζουν το παρόν.

  Κλείνω την εγγραφή μου με ένα μικρό απόσπασμα:  'Αβγαλτα παιδιά, δεν ξέραμε τη ζωή. Έπρεπε να το καταλάβουμε πως η σιωπή είναι το πιο γόνιμο έδαφος για να ριζώσουν τα αισθήματα. Κι όταν, ίσως, η αίσθηση κινδύνευε  να πάρει αφή, δεν τολμήσαμε, αυτό είναι το πιο πιθανό, δεν τολμήσαμε. Όσο κι αν έλεγε η Αθηνά πως αψηφούμε τους νόμους της κοινωνίας και πως η γυναίκα όφειλε να κοιτάξει το μέλλον πατώντας στα δικά της πόδια, δεν θέλησε καθόλου να έρθει σε ρήξη με τους γονείς της. Άφησε να γίνει αυτό, να καταπνίξει όποιο αίσθημα ένιωθε για μένα. Κι εγώ από τη μεριά μου, άτολμος, αμέλησα να ακούσω τον εαυτό μου. Δεν τον άκουγα, δεν ήξερα ποτέ να ακούω τις παύσεις, γιατί φοβόμουν τη μοναξιά.

Γεώργιος Κωστέτσος, ο τελευταίος χαλκιάς της Καρπάθου

  Το αφιέρωμα στον Γεώργιο Κωστέτσο, τον γείτονα μου, το πρωτοδημοσίευσα  στο διμηνιαίο περιοδικό "Παράδοση και Τέχνη", της Διεθνούς Οργάνωσης Λαϊκής Τέχνης, στο τεύχος Μαρτίου Απριλίου του 2001. Αφού το επιμελήθηκα εκ νέου, το δημοσιεύω και πάλι, στο ιστολόγιο μου αυτή τη φορά.  Ευχαριστώ τον γιό του, Μανώλη Κωστέτσο, τον καθηγητή Μανώλη Χατζηαντωνίου και τον αείμνηστο θείο μου Νίκο Σκούλλο, για τις άγνωστες σε μένα πληροφορίες που μου έδωσαν για τη ζωή του. Οι φωτογραφίες είναι από την φεϊσμπουκική ομάδα:  OTHOS"Αναγνώρισε τα πρόσωπα.Photo history of families

Γεώργιος Κωστέτσος

  Τον ξέραμε όλοι στο χωριό. Λίγοι όμως από τη δική μου γενιά γνώριζαν για τη συμβολή του στην επιβίωση της Καρπάθου στα δύσκολα χρόνια του Πολέμου. Χρειάστηκε ο Νίκος ο Σκούλλος, από τους λίγους εναπομείναντες μιας γενιάς που έφυγε, να μας μιλήσει για τη σημασία του χαλκιά (σιδερά) τα χρόνια εκείνα. Ψάχνοντας το θέμα περισσότερο, κατάλαβα ότι εμείς οι νεότεροι οφείλουμε να περισώσουμε στη μνήμη μας τους τεχνίτες και επαγγελματίες του παλιού καιρού, όχι μόνο γιατί αποτελούν  μέρος της ιστορίας μας αλλά και διότι αυτοί οι άνθρωποι με την τέχνη τους έσωσαν από την πείνα τους συνανθρώπους τους σε δύσκολες περιόδους. Τέτοιοι ήταν ο μυλωνάς, που έκανε το στάρι αλεύρι, ο χτίστης του ξεροτρόχαλου, που συγκρατούσε τα λιγοστά χώματα στα νησιά μας, ο χαλκιάς που έφτιαχνε τα εργαλεία για να καλλιεργηθεί η γης.

  Μέχρι το 1992 ζούσε στο Όθος της Καρπάθου ο Γεώργιος Κωστέτσος, ο τελευταίος χαλκιάς του νησιού. Τον θυμάμαι κάθε πρωί ν΄ ανεβαίνει στο χαλτσαδιό(1) του και κάθε απόγευμα να κατεβαίνει κατάκοπος. Στα χέρια του συνήθως κρατούσε κάποια από τις δημιουργίες του. Εκεί στο δωματιάκι που ζούσε είχε ένα μπαούλο με αξίνες, σκαλιστήρια, τσάπες και ένα σωρό άλλα σιδερένια εργαλεία. Από όλα τα χωριά τον επισκέπτονταν για να διορθώσουν ή ν'  αγοράσουν κάποιο εργαλείο και τότε η πρωτότυπη αυτή έκθεση άνοιγε αμέσως και με καμάρι επιδείκνυε το εμπόρευμα του.

  Τον θυμάμαι μεγάλο σε ηλικία. Είχε περάσει τα ενενήντα, όταν πέθανε. Γεννήθηκε το 1902 όπως έγραφε η ταυτότητά του, εκείνος όμως υποστήριζε ότι το πραγματικό έτος γέννησης του ήταν το 1898. Κι όμως λίγα χρόνια πριν πεθάνει, ακόμα δούλευε. Μόνος του δούλευε το φυσερό για να δυναμώσει η φωτιά και στη συνέχεια χτυπούσε αλύπητα το πυρωμένο σίδερο στο αμόνι για να του δώσει σχήμα. Δύσκολη δουλειά μα ήταν δυνατός άντρας. Έχουν να διηγούνται στο χωριό: Προπολεμικά, όταν χτιζόταν το Δημοτικό Σχολείο, κάτω στα Πηγάδια - το λιμάνι του νησιού- έφτασαν τα ξύλα για τη στέγη και τα πατώματα. Όλοι οι άντρες κατέβηκαν για να βοηθήσουν στη μεταφορά τους. Τα δοκάρια όμως είχαν μεγάλο μήκος και δεν μπορούσαν να φορτωθούν στα ζώα. Τότε αποφάσισαν να τα μεταφέρουν στον ώμο. Δύο δύο οι άντρες φορτώνονταν τα δοκάρια και διένυαν την απόσταση των 5 χιλιομέτρων περίπου για να ανέβουν στο υψόμετρο των 530 μέτρων που βρίσκεται το χωριό. Μόνο ο Γιώργης ο Κωστέτσος την έκανε αυτή τη μεταφορά μόνος του και μάλιστα δυο φορές την ημέρα.

Ο Κωστέτσος στο Χαλτσαδιό του

  Σε μικρή ηλικία βρέθηκε στην Μικρά Ασία, στην περιοχή της Σμύρνης. Σε ντόπιο μάστορα έμαθε την τέχνη του χαλκιά. Ακολούθησε τη φυγή των Ελλήνων κατά την Μικρασιατική Καταστροφή. Μάλιστα έφυγε μια μόλις μέρα πριν την είσοδο των Τούρκων στην Σμύρνη, παρά τις παραινέσεις του αφεντικού του να παραμείνει για μία μέρα ακόμα ( κανένας δεν πίστευε στην Καταστροφή). Επέστρεψε στην Κάρπαθο και μπήκε βοηθός σε ντόπιους μαστόρους. Στο Νικολή το Χαλκιά και τον Πολυχρόνη Χανιώτη. Δεν ήταν ικανοποιημένος όμως ούτε από τις απολαβές, ούτε από την εργασία. Έτσι ανοίγει δικό εργαστήριο στις Πυλές. Δεκαοχτώ χρόνια το κράτησε ανοιχτό. Στη συνέχεια ανοίγει χαλτσαδιό στο χωριό του, στης Ευαγγελίας το σπίτι, κοντά στην Παναγία. Εκεί έμεινε ως την πρώτη πενταετία του 1950. Τότε μεταφέρει το εργαστήριο του στη Μέλλουρα, εκεί όπου τον γνωρίσαμε εμείς οι νεότεροι.

 Στην περίοδο του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν αποκλείστηκε το νησί και τα καράβια έπαψαν να μεταφέρουν τρόφιμα, οι κάτοικοι ως μόνο τρόπο επιβίωσης βρήκαν την καλλιέργεια της λιγοστής γης. Χρειάζονταν εργαλεία. Καλοσυντηρημένα εργαλεία. Και η πρώτη ύλη ήταν λιγοστή. Τότε φάνηκε η αξία του ντόπιου τεχνίτη. Και ο καλύτερος ήταν ο Κωστέτσος. Έκανε συμφωνία με τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους. Θα τους επιδιόρθωνε τα εργαλεία που θα χρειάζονταν για μια πλήρη καλλιεργητική περίοδο και αυτοί θα τον πλήρωναν σε είδος. Οι γεωργοί τέσσερα πινάκια γεννήματα. (Το πινάκι ήταν δοχείο-μονάδα μέτρησης όγκου, του Κωστέτσου ήταν λίγο μεγαλύτερο.) Οι κτηνοτρόφοι, βούτυρο, δρίλλα, κρέας. Οι σκαφιοί(2) χρήματα. Τίποτα δεν έλειψε από το σπίτι του τα δύσκολα εκείνα χρόνια. Πολλές φορές ήταν το μόνο σπίτι που είχε βούτυρο, το οποίο έδινε σε κάποιον ασθενή ως γιατρικό. Δούλεψε όμως πολύ σκληρά τότε, το επέτρεπε πέρα από την ισχυρή του κράση και η ηλικία του. Από τα ξημερώματα ως αργά τη νύχτα. Οι ανάγκες ήταν μεγάλες. Έφτιαχνε τα πάντα, από υνιά ως κλειδαριές. 

 Του έφερναν σκασμένα βλήματα και αυτός τους έφτιαχνε τα εργαλεία. Για κάρβουνο φρόντιζε ο ίδιος. Έπαιρνε άδεια από τους κατακτητές Ιταλούς κι έκοβε πεύκα. Στις Μισσάθες κατασκεύαζε τον καρβουνόλακο. Έκοβε ξύλα και τα στοίβαζε μέσα σε αυτόν, τα σκέπαζε με κοσκινισμένο χώμα και τα "έκαιγε" δημιουργώντας το κάρβουνο. Όταν ήταν έτοιμα τα μετέφερε με μουλάρια στο χαλτσαδιό του.

 Ατυχήματα είχε. Κάποτε του καρφώθηκε στο χέρι το πίσω μέρος ενός δρεπανιού. Τα φάρμακα ανύπαρκτα. Η δημώδης ιατρική συνέστησε έναν κόκορα βραστό σε καθημερινή βάση. Το ξεπέρασε γρήγορα. 

 Τον θυμάμαι ακόμη, να παίζει τάβλι στο καφενείο. Αληθινή πρόκληση για όποιον είχε το θάρρος να τα βάλει μαζί του. Ανίκητος. Στο χωριό ακόμα λένε για ένα αναπόφευκτα χαμένο διπλό παιχνίδι: "Αυτό δεν το κόβει ούτε ο Κωστέτσος".

 Κρίμα που η γενιά μου, δεν είχε την προνοητικότητα να περισώσουμε το φυσερό του, το αμόνι του, το εργαστήρι του. Πράγματα που κάποτε τα θεωρούσαμε ασήμαντα, σήμερα στην εποχή της αλματώδους ανάπτυξης θα μας συνέδεαν με το παρελθόν μας. Τουλάχιστον με τη βοήθεια της μνήμης ας κάνουμε αυτό το ταξίδι, στη δύσκολη ζωή των παλαιοτέρων γενιών από εμάς. Όχι νοσταλγώντας την αλλά για να διδαχθούμε από τον τρόπο που αντιμετώπιζαν τις δυσχέρειες της εποχής τους.  

Φυσερό ή Φυσούνα σιδερά, λαογραφικό Μουσείο Καλλιμασίας Χίου. Το φυσερό του Κωστέτσου ήταν διαφορετικό, μοναδικό από μια πρόχειρη έρευνα που έκανα, δυστυχώς δεν διασώθηκε.

(1) χαλτσαδιό: σιδερουργείο

(2) σκαφιοί: σκαφτιάδες

Κάρπαθος

Bargain books

 Η συμμετοχή μου, στην μίνι σκυτάλη γραφής 21-22, πιο διοργανώνει με πολύ επιτυχία η αγαπητή μας MaryPetrax

Μου το είχαν πει, το βρήκα αρκετά ενδιαφέρον, όλο ανέβαλα όμως την επίσκεψη μου, ο χρόνος μου έλειπε, μπα δικαιολογίες, απλώς βαριόμουν να σύρω τα πόδια μου ως την Άνω Πόλη, κάποιο στοκατζίδικο είχε ανοίξει, πολύ καλές τιμές, σε καλή κατάσταση όλα όσα πωλούσε, κάποια ανέγγιχτα ακόμα, μάλλον δώρα που δεν άρεσαν θα ήταν, και το πιο σημαντικό, η ποσότητα και η ποικιλία ήταν εφάμιλλη των καλύτερων βιβλιοπωλείων του Κέντρου. 

Ναι για βιβλία μου είπαν, μέχρι χτες αυτά έλεγα, όταν ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι δεν μου είχε μείνει κανένα αδιάβαστο πια, απ΄ αυτά που σκόρπια εδώ κι εκεί γέμιζαν όλο τον χώρο του φοιτητικού μου δωματίου. Ήξερα από τη μια ότι ο μηνιαίος μου λογαριασμό κινδύνευε να εξαντληθεί πριν την ώρα του, αλλά από την άλλη η ανάγκη μου για λογοτεχνία με είχε κυριεύσει σαν ναρκωτικό.  Να διαβάσω κάτι για δεύτερη φορά μου είναι αδύνατον. Είναι αλήθεια, στην δεύτερη ανάγνωση πάντα ανακαλύπτεις νέες πτυχές και κρυφά νοήματα, που οι συγγραφείς θέτουν προς διερεύνηση από εμάς, δεν με ενδιαφέρουν όμως αυτά εμένα, προτιμώ το ταξίδι που μου χαρίζουν τα βιβλία, σε κόσμους αλλοτινούς ή ξένους, με ήρωες αληθινούς ανθρώπους και όχι τέρατα της φαντασίας, με τρόπους που ποτέ μου δεν θα ζήσω στην δική μου, μικρή και περιορισμένη ζωή. 

Τέλος πάντων, το πήρα απόφαση, επισκέφτηκα τον χώρο αυτόν, σε κάποιο πλακόστρωτο στενό των Κάστρων βρισκόταν, ψιλοέβρεχε την ημέρα εκείνη, όταν διάβηκα την πόρτα του το πρώτο που ένιωσα ήταν η μυρωδιά του πολυκαιρισμένου χαρτιού, δεν με ενόχλησε, ίσα ίσα η ζεστασιά του όλου χώρου με είχε κερδίσει με τη μια. Άρχισα να ψάχνω στις προθήκες και τους πάγκους, μία κοπέλα, στην ηλικία μου πάνω κάτω, ίσως να ‘ταν κι αυτή φοιτήτρια, δεν ενδιαφέρθηκα να μάθω,  με ρώτησε αν μπορούσε να με βοηθήσει, δεν χρειάζεται της είπα, έψαχνα έτσι αόριστα, δίχως κάτι μέσα στο μυαλό μου, πάντα έτσι κάνω όταν επισκέπτομαι τα βιβλιοπωλεία, θέλω η εικόνα του εξώφυλλου, ο τίτλος, η περίληψη στο οπισθόφυλλο, να με προκαλέσουν, να με πείσουν ότι δεν θα έχανα από την αγορά μου αυτή.  Έψαχνα λοιπόν αργά, υπομονετικά, εκεί θα περνούσα το απόγευμά μου πια, δεν βιαζόμουν, έψαχνα στις σωρούς με τα βιβλία μέχρι να βρω αυτό που θα μου γυάλιζε το μάτι:

Μαρία Νεφέλη, χαμογέλασα, την πρώτη φορά το διάβασα με τον λάθος τρόπο, ναι, υπάρχει τέτοιος, σελίδα τη σελίδα κι όχι πρόσωπο το πρόσωπο όπως το ήθελε ο Ελύτης.

Η αφήγηση ενός ναυαγού και τα Εκατό Χρόνια Μοναξιάς δίπλα δίπλα, κόσμοι ξωτικοί στην σκληράδα τους, πονεμένοι μα και ερωτικοί, που τους απόλαυσα με την ασφάλεια της απόστασης που με χώριζε από τους ήρωες τους.

Η παγκόσμια ιστορία της ατιμίας, το Μπόρχες, που με απογοήτευσε διότι εγώ αναζητούσα τις ραδιουργίες των μεγάλων κι αυτός, μου σέρβιρε αυτές τις αναμενόμενες, των μικρών ανθρώπων της διπλανής πόρτας.

Ταξίδι στη Ανατολή, του Έσσεν, βαθιά φιλοσοφικό, έβλεπε τα πράγματα από διαφορετική σκοπιά από αυτήν μας μάθανε, κίνησε το μυαλό μου σε αντίστροφους κύκλους, μου άρεσε.

Οδυσσέας του Τζόις, όλα σε ένα εικοσιτετράωρο καμωμένα, περισσότερο να με βασανίζουν οι σκέψεις του, κι εκείνον φαντάζομαι όταν το έγραφε, και στο τέλος να υπόσχομαι στον εαυτό μου ότι θα το ξαναδιαβάσω όταν μεγαλώσω κι άλλο, μπας και καταλάβω γιατί το έγραψε.

Ερωτικές ιστορίες καθημερινής τρέλας, του Τσαρλς Μπουκόφσκι, απόκληρου και μέθυσου, και φαινομενικά παραιτημένου, που εμένα όμως η  ωμή γλώσσα του, ο κυνισμός του, μου μιλούσαν για τις αλήθειες της ζωής.

Βασίλης Αρβανίτης, το θεριό, που σκιάχτηκε και χάθηκε στη θέα ενός φιδιού, τεράστιου, έτσι υποστήριξε ο Μυριβήλης.

Το διπλό βιβλίο, του Χατζή, που με έχωσε για καλά, στα παρελθόντα, δύσκολα χρόνια της Πατρίδας μας, από την πλευρά όχι ενός ήρωα της αριστεράς ή της δεξιάς, αλλά ενός απλού ανθρώπου που το μόνο που επιδίωκε ήταν να επιβιώσει. Ξεριζωμός, μνήμες ευτυχισμένες χρόνων, η σκληρή πραγματικότητα.

Το όνομα του Ρόδου, του σπουδαίου Ουμπέρτο Έκο, μυστηριακό, γοτθικό, με μοναστηριακές ραδιουργίες και απέραντη θλίψη για την κατάληξη της καλά κρυμμένης βιβλιοθήκης.

Το βιβλίο της θλίψης και του γέλιου, του Μίλαν Κούντερα, πονεμένες ιστορίες από τη δική του χώρα, του υπαρκτού σοσιαλισμού, που αυτός ήθελε να απομυθοποιήσει, όταν εμείς ακόμα ονειρευόμαστε τον άπιαστο παράδεισό του.

  Όλα αυτά τα είχα διαβάσει όταν το μάτι μου έπεσε, Σ το σπίτι των πνευμάτων, της Αλλιέντε, ανιψιάς του θρυλικού προέδρου της Χιλής, που σκοτώθηκε αμυνόμενος για τη δημοκρατία στην Πατρίδα του. Αυτό θα πάρω, έχω ακούσει ότι γράφει καλά, ότι σου μεταφέρει με την ψυχή της αυτά που ξέρει, που δεν ξεχνά ποτέ την αξία του ανθρώπου και του έρωτα, που στο τέλος νικούν τον κάθε παρανοϊκό δικτατορίσκο.

Και δεν το μετάνιωσα.

Κατέστρεψαν οι ίδιοι τα έργα τους

 

  Σήμερα θα σας παρουσιάσω τρεις εικαστικούς καλλιτέχνες, οι οποίοι σε κάποια φάση της ζωής τους κατέστρεψαν δικά τους έργα. Προσωπικά η καταστροφή οποιουδήποτε καλλιτεχνικού δημιουργήματος για μένα είναι μια πράξη ιερόσυλη, ανεπίτρεπτη, τραγική για τον καλλιτέχνη πρώτα πρώτα. Δεν μπόρεσα ποτέ μου να ξεχάσω, την απελπισία στο πρόσωπο ενός νέου γλύπτη, κάτι μικρά και ιδιότροπα πήλινα αγγεία εξέθετε, όταν ένας πιτσιρικάς ξέφυγε της προσοχής της μητέρας του, σκούντησε ένα ξύλινο βάθρο και το υπέροχο έργο συνετρίβη στο έδαφος, σπάζοντας σε χίλια δυο κομμάτια. 

  Τι είναι όμως  αυτό, που οδηγεί τον ίδιο τον δημιουργό να καταστρέψει το δικό του έργο; Ας δούμε τρεις περιπτώσεις γνωστών καλλιτεχνών. 

 Στις αρχές του εικοστού αιώνα, ο Κλωντ Μονέ (Claude Oscar Monet) ετοιμαζόταν να παρουσιάσει μία σειρά από τους περίφημους πίνακες του με τα Νούφαρα, αυτή που θα τον έκανε παγκοσμίως γνωστό ως έναν από τους μεγαλύτερους ιμπρεσιονιστές ζωγράφους. Εμμονικά απεικόνιζε στους πίνακες τους, όλη την ομορφιά του κήπου που είχε σχεδιάσει ο ίδιος στο νέο του σπίτι, στο Giverny, εξήντα πέντε χιλιόμετρα έξω από το Παρίσι. Μέσα στο μυαλό του είχε την αίσθηση που επιθυμούσε να δίνουν οι πίνακες του, αλλά τα μάτια του δεν ικανοποιούνταν με αυτό που έβλεπε όταν άφηνε τα πινέλα κάτω. Απόλυτα τελειομανής, ανικανοποίητος για το αποτέλεσμα, λίγες μέρες πριν την επικείμενη έκθεση του, καταστρέφει με μανία ένα μεγάλο μέρος των πινάκων αυτών. Όσο κι αν προσπάθησαν οι φίλοι του να τον συγκρατήσουν, αυτός με κλωτσιές διέλυσε τους καμβάδες, απλά και μόνο διότι δεν έβλεπε αυτό που ήθελε. Τελικά όμως διασώθηκαν πολλοί από εκείνους τους πίνακες, έφτιαξε κι άλλους και σήμερα όλοι οι φιλότεχνοι θαυμάζουν τα περίφημα Νούφαρα του Μονέ.   

Τα νούφαρα και η γιαπωνέζικη γέφυρα (1901)

  

  Το 1954, ο νεαρός Αμερικανός καλλιτέχνης της ποπ αρτ, Τζάσπερ Τζόουνς (Jasper Johns), αποφασίζει να καταστρέψει όλη την πρότερη  δουλειά του, η οποία ήταν επηρεασμένη από διάφορες τεχνοτροπίες και σχολές με σκοπό να ξεκινήσει από την αρχή, δημιουργώντας κάτι απόλυτα δικό του. Και τα καταφέρνει. Την επόμενη χρονιά, μόλις στα είκοσι τέσσερα του, φτιάχνει το πιο εμβληματικό του έργο: «The flag», ένα μείγμα ζωγραφικής και κολλάζ και ουσιαστικά καθιερώνει το δικό του στυλ. Σήμερα οι πίνακες του πουλιούνται σε αστρονομικές τιμές.

The flag 1954-55

  Τέλος, υπάρχει η σπουδαία Γαλλιδοαμερικανίδα γλύπτρια Λουίζ Μπερζουά (Louise Joséphine Bourgeois), που στα τελευταία χρόνια της ζωής της, προκάλεσε αίσθηση με τις τεράστιες αράχνες που δημιούργησε. Μια καλλιτέχνιδα με έντονο άγχος, με μία δύσκολη παιδική ηλικία όπου οι αναμνήσεις την καταδίωκαν συνεχώς, με κρίσεις αυπνίας, υστερίας και αστάθειας, έβρισκε ξανά την ηρεμία της μόνο αφού κατέστρεφε ότι δικό της έργο, έβρισκε εκείνη την στιγμή μπροστά της. 

Γιγαντιαία αράχνη 2002

  Αυτές λοιπόν είναι τρεις περιπτώσεις σπουδαίων καλλιτεχνών, οι οποίοι δεν δίστασαν, καθένας για τους δικούς του λόγους, να καταστρέψουν τα δημιουργήματα τους, πάνω στα οποία είχαν ξοδέψει χρόνο, κόπο και έμπνευση. Ο Μονέ διότι ήταν δεν τον ικανοποιούσε το τελικό αποτέλεσμα που έβλεπε, ο Τζόουνς διότι ήθελε να απαλλαγεί από τις μέχρι τότε επιρροές του και η Μπερζουά, για να απαλύνει τον ψυχικό της πόνο.

  Ερώτημα προς όλους: Πόσο εύκολο σας είναι να καταστρέψετε κάτι δικό σας; Να διαγράψετε για παράδειγμα ένα αρχείο κειμένου με ένα ποίημα σας; να πετάξετε στη φωτιά ένα διήγημά σας, μια ζωγραφιά σας, ένα χειροτέχνημα σας; Κι αν το κάνετε, τι σας ωθεί σε αυτήν την ενέργεια σας;

Μέχρι να πάρεις παγωτό... σε βρίσκει ο χειμώνας

 Ο τίτλος της σημερινής μου εγγραφής είναι από το τραγούδι του Πάνου Κατσιμίχα,  Μάνου Ξυδούς και Πάμπου Φιλίππου, που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007. Έτυχε να το ακούσω ευθύς εκείνο το καλοκαίρι και μέχρι σήμερα, ειδικά τέτοια εποχή, θαρρείς και με στοιχειώνουν οι συγκεκριμένοι στίχοι του. Πέρασε το καλοκαίρι κι εγώ δεν πρόλαβα να χορτάσω τα παγωτά που ήθελα. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι τα παγωτά ποτέ δεν τα χόρταινα και ως παιδί, όταν ακόμα μετράγαμε πόσα είχαμε φάει από τα ψυγεία της ΕΒΓΑ. Το μέτρημα σταμάταγε, όταν ξεκίναγαν τα μπάνια στη θάλασσα και τσακωνόμαστε πια, για το αν η απογευματινή βουτιά στην αγαπημένη μας θάλασσα μετρούσε διπλά ή όχι. 

 Το ζήτημα είναι ότι όσο περνούν τα χρόνια, όχι μόνο τα παγωτά που ήθελα να γευτώ γίνονται όλο και λιγότερα, αλλά και οι βουτιές στη θάλασσα μειώνονται και οι βραδινές αυγουστιάτικες βόλτες χάνονται. Πλεονάζει όμως ο χρόνος που χαζεύω τις Πανσελήνους που φωτίζουν απόκοσμα όλη την γύρω περιοχή. 

  Και μέσα σε όλη αυτήν την άθελη παραίτηση από αυτά που κάποτε αγάπησα, σαν τον κακό δράκο του παραμυθιού, έχουμε τον φόβο της πανδημίας που ειδικά για μας τις ευάλωτες ομάδες αποτελεί ένα πραγματικό εχθρό. Ειδικά αν έχεις γνωρίσει από κοντά της συνέπειες της. Μα όπως φαίνεται, όλοι κινδυνεύουν, κανένας ακόμα δεν ξέρει ποια είναι τα θανατηφόρα κριτήρια αυτού του ιού. 

  Βιώσαμε για μία ακόμα φορά τις φωτιές στη χώρα μας, οι περισσότεροι από τα social media έκλαψαν ή οργίστηκαν ή έδειξαν τις δασολογικές τους γνώσεις, αρνούμενοι να δουν τι γίνεται με ένα δάσος εγκαταλειμμένο στην τύχη του, με διαλυμένα τα δασονομία, με ελάχιστα μέσα και εκπαίδευση από την πυροσβεστική και με έναν πολίτη που θέλει να το χαίρεται δίχως όμως να ξέρει την πραγματική του δύναμη. Α! Επιτέλους ανακαλύψαμε και την κλιματική αλλαγή.

  Ζούμε τον ζόφο των άχρηστων εκείνων "αντρών", που δολοφονούν αυτήν, που δεν τους ικανοποιεί σε ότι άρρωστο έχουν στο μυαλό τους. Έντεκα ως τώρα οι νεκρές γυναίκες από την αρχή του έτους, και αναρωτιέμαι τι φταίει; Η πατριαρχία; Οι οικογένειες και τα πρότυπα με τα οποία τους μεγάλωσαν; Το σκοτεινό μυαλό τους; Το εκπαιδευτικό μας σύστημα; Τα media και ο ρόλος τους, που στην ουσία αναπαράγουν όλα τα στερεότυπα για την ανωτερότητα του αντρικού φύλου; 

  Με τρόμο πλέον παρακολουθώ όλους εκείνους του ψεκ... , που στα όρια της ψυχοπαθολογίας αρνούνται την ύπαρξη του κόβιντ, μιλούν για παγκόσμιες συνομωσίες και σκοτεινά κέντρα εξουσίας, αρνούνται να νοσηλευτούν, μηνύουν εκπαιδευτικούς και γιατρούς και το κράτος... μόλις αυτές τις μέρες δείχνει να αντιδρά.

  Στενοχωριέμαι για τις στρατιές των νέων συμπατριωτών μου, των δικών μου παιδιών, που έριξαν μαύρη πέτρα πίσω τους και ξεκίνησαν από την αρχή τη ζωή τους στην Εσπερία, ζώντας τουλάχιστον πιο ανθρώπινα σε σχέση με τη ζωή που έκαναν εδώ. 

  Οργίζομαι για την διάλυση των νοσοκομείων μας, που παλεύουν σε μια ιδιαιτέρως δύσκολη συγκυρία, με ελάχιστο προσωπικό και μην ακούτε για διορισμούς δείτε τις ελλείψεις με αριθμούς, όπως το Νοσοκομείο της Δράμας, όπου δύο Παθολογικές κλινικές στελεχώνονται από τέσσερις μόνο ειδικευμένους γιατρούς. 

  Και τόσα άλλα....

  Ευτυχώς που εξακολουθούν και υπάρχουν οι όμορφες οικογενειακές στιγμές, οι δικοί μας άνθρωποι, που μας κάνουν να χαιρόμαστε. Βάλσαμο στην ψυχή μου από το οποίο αντλώ πλέον τη δύναμη της ύπαρξης μου!

  Για τέλος θα ακούσω μια ακόμα φορά το τραγούδι του τίτλου, η εποχή εξάλλου το σηκώνει: 

https://www.youtube.com/watch?v=x1vUyaRb1DU

ΥΓ: Όπως καταλαβαίνετε, για μένα το φθινόπωρο, ήταν και εξακολουθεί να είναι η πιο θλιμμένη εποχή του χρόνου.

Ελβετία... highlights!

Σήμερα παρουσιάζω το τελευταίο μέρος του αφιερώματος μου, στην Ελβετία. Με στιγμιότυπα τα οποία μας εισάγουν λίγο καλύτερα, στις ιδιαιτερότητες της χώρας αυτής.

Άγιος Γάλλος και Άγιος Μαυρίκιος. Προστάτες της πόλης του Sankt Gallen

ο πρώτος. Ο Άγιος Γάλλος ήταν Ιρλανδός μοναχός που εδραίωσε τον 

Χριστιανισμό στην περιοχή αυτή της Ελβετίας. Ο δε Άγιος Μαυρίκιος, 

ήταν Αιγύπτιος στρατιωτικός του Ρωμαϊκού Στρατού, ο οποίος 

μαρτύρησε  όταν ο Μαξιμιανός διέταξε την θανάτωσή του λόγω της 

χριστιανικής πίστης του. Και οι δύο εορτάζονται και από το Ορθόδοξο 

εορτολόγιο. Ειδικά για τον Άγιο Μαυρίκιο, οι ρωμαιοκαθολικοί πιστεύουν 

ότι μαρτύρησε σε αυτήν την περιοχή της Ελβετίας ενώ οι Ορθόδοξοι, 

στην Βιθυνία της Μικράς Ασίας (!) Σύμφωνα με την απογραφή του 2000,

το 42% ασπάζονται τον Ρωμαιοκαθολικισμό, το 35% είναι Προτεστάντες

και 11% δηλώνουν άθεοι.

Καμπίνα για λουόμενους σε μια λιμνούλα από τις πολλές
στο Sankt Gallen. Για τα δικά μας δεδομένα, το κολύμπι υπό
τέτοιες συνθήκες, με ένα λασπώδη πυθμένα μου φαίνεται αδιανόητο.

Στο Sankt Gallen επιτρέπεται η στάθμευση επί του δρόμου, αυστηρά μόνο σε οριοθετημένη θέση με μπλε γραμμή. Στην περίπτωση της εικόνας, ο κάτοχος του αυτοκινήτου το είχε παρκάρει κανονικά αλλά ο Δήμος με προειδοποιητική πινακίδα, που είχε τοποθετήσει μια βδομάδα πριν, ανακοίνωνε ότι την συγκεκριμένη ημέρα η στάθμευση απαγορευόταν. Πράγματι, την ημέρα εκείνη έρχεται το συνεργείο εργασιών του Δήμου, το αυτοκίνητο δεν είχε μετακινηθεί, ειδοποιείται αμέσως η αστυνομία, αυτή με τη σειρά της ειδοποιεί τον κάτοχο του αυτοκινήτου και τον γερανό, το αυτοκίνητο μετακινήθηκε και έπεσε το ανάλογο πρόστιμο. Όλα αυτά ήταν υπόθεση μισής ώρας.

Αυτόματα ταμεία πληρωμής σε σούπερ μάρκετ. Κτυπάς μόνος σου τα προϊόντα
που αγόρασες και πληρώνεις με κάρτα ή μετρητά. Η υπάλληλος δεξιά
καλείται μόνο σε κάποια αστοχία ή όταν αγοράζεις ποτά, που πρέπει να
επιδείξεις τη ταυτότητα σου, για να δει ότι είσαι ενήλικας. Η εμπιστοσύνη
προς τον πολίτη είναι δεδομένη αλλά και κανένας δεν διανοείται να κλέψει.
Αποτελεί ζήτημα τιμής για τον πολίτη η κλοπή. 

Πάγκος Λαϊκής: Οριοθετημένος από τον παραγωγό, (όλοι είναι παραγωγοί
και στο παζάρι πάνε κυρίως οι γυναίκες τους). Με που εισέρχεσαι στον χώρο
φοράς την μάσκα σου, στο τραπεζάκι μπροστά βλέπεις το αντισηπτικό, 
Μεγάλη ποικιλία προϊόντων και καλές τιμές για τα Ελβετικά δεδομένα.

Σύστημα αποκομιδής απορριμμάτων: Στη φωτογραφία βλέπετε μια 
σακούλα σκουπιδιών. Την αγοράζεις από τον Δήμο και κοστίζει 2 φράγκα. 
(περίπου: 1,8 ευρώ). Αυστηρά τα οικιακά απορρίμματα μαζεύονται σε αυτές
τις σακούλες. Μια φορά ην εβδομάδα, την αφήνεις έξω από το σπίτι σου,
στο πεζοδρόμιο, και γίνεται η αποκομιδή. Αν κάνεις περισσότερα
απορρίμματα, υπάρχουν βυθιζόμενοι κάδοι και τα πετάς εκεί, πάντα όμως
στην ειδική σακούλα του Δήμου. Πώς ελέγχεται; Υπάρχει ειδική αστυνομία
 απορριμμάτων, που παρακολουθούν αν όλοι είναι συνεπείς. Πουθενά πάντως
 δεν βλέπεις το δικό μας χάλι με τους κάδους που "μοσχοβολούν" από μακριά. 
Όσο για την ανακύκλωση, υπάρχει ένα σχετικά πολύπλοκο σύστημα.
Τα χαρτιά τα συσκευάζεις σε δέματα και τα αφήνεις έξω από το σπίτι σου,
μια φορά την εβδομάδα. Κονσέρβες, γυαλιά ανά χρώμα τα μεταφέρεις
ο ίδιος σε συγκεκριμένα μέρη της πόλης, όπου υπάρχουν οι σχετικοί κάδοι
και τα αφήνεις. Μέσα στα σπίτια, υπάρχουν και οι αντίστοιχοι οικιακοί κάδοι.
Άχρηστα έπιπλα. Έχεις το δικαίωμα για μια -δυο μέρες να τα εκθέσεις
στο πεζοδρόμιο, μπροστά στο σπίτι σου για να αγοραστούν από κάποιον
περίοικο. Αν δεν πουληθούν, ο ίδιος φροντίζεις για την καταστροφή τους,
σε συνεργασία με το Δήμο.
Άλλα ήθη.....

Στη φωτογραφία βλέπετε συσκευασίες από τα McDonalds. Η πρώτη , για τις 
πατάτες, έχει τον QR κωδικό. Όλα τα καταστήματα έχουν αυτόν τον κωδικό σε
εμφανές μέρος, ακόμα και πάνω στα τραπέζια, ο οποίος οδηγεί διαμέσου του 
κινητού σου, στην ιστοσελίδα του καταστήματος. Το σηματάκι από κάτω,
με την ελβετική σημαία, γράφει SUISSE QARANTIE.Το σήμα αυτό το 
φέρουν, πλήθος προϊόντων διατροφής και σημαίνει ότι οι πρώτες ύλες τους
είναι εγγυημένες από τις αυστηρές προδιαγραφές, που ορίζει η
ελβετική νομοθεσία. Πάντως οι άνω συσκευασίες δεν ήταν ανακυκλώσιμες. 

Πυρηνικά καταφύγια. Σύμφωνα με την ελβετική νομοθεσία, από τη δεκαετία
του '50, όλες οι κατοικίες πρέπει να έχουν στα υπόγεια τους, το δικό τους
πυρηνικό καταφύγιο. Στη φωτογραφία βλέπετε την βαριά πόρτα που κλείνει
ένα από αυτά. Τεράστιο κόστος κατασκευής για έναν κίνδυνο που φαντάζει
μακρινός. Όχι όμως και η πυρηνική ενέργεια που χρησιμοποιούν για τις
ενεργειακές τους ανάγκες... Επιπρόσθετα διατηρούν έναν ισχυρό στρατό,
που εκτός την υποχρεωτική θητεία έχει και ετήσιες υποχρεωτικές ασκήσεις
για τους έφεδρους. Η απουσία τους από την εργασία τους, πληρώνεται
κανονικά από τον εργοδότη τους. Υποστηρίζουν ότι από την μια
η στρατιωτική τους ισχύς και από την άλλη το δύσβατο του εδάφους της,
είναι η βασική αιτία που οι Γερμανοί σεβάστηκαν την ουδετερότητά της
στον Β΄Π.Π. (και όχι οι τράπεζες της, με τον ιδιωτικό πλούτο όλων
 των συμμετεχόντων μερών)

ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Πράσινα λιβάδια, άφθονα νερά, ψηλά χιονισμένα βουνά, η πρώτη εικόνα 

που έχει κάποιος για την Ελβετία.

Οι Ελβετοί είναι λάτρεις του θείου δώρου που απολαμβάνουν. Κάθε 

Σαββατοκύριακο, ανάλογα τις καιρικές συνθήκες, θα εκδράμουν εκτός πόλης, 

είτε για σκι, είτε για πεζοπορία, είτε για ποδηλασία, είτε για μια βουτιά

σε μια από τις πολλές λίμνες του καλοκαιρινούς μήνες, ή για ένα απλό πικ-νικ.

Χιλιάδες αγελάδες βόσκουν στα ατελείωτα λιβάδια τους, ακόμα και δίπλα

 στις πόλεις τους, σε περιφραγμένους χώρους. Όλοι τους αναγνωρίζουν 

τον πλούτο που τους χαρίζει η κτηνοτροφία και ειδικά την αξία του γάλακτος

για την οικονομία τους. Αν μιλάμε όμως για κρέας, υπάρχουν αντικίνητρα 

για την κατανάλωση του, όπως η πολύ υψηλή τιμή του, κάτι που δεν το

φαντάζεσαι με τίποτε.

Δείτε τις προηγούμενες εγγραφές μου  για την Ελβετία

Ελβετία μέρος 1

Ελβετία μέρος 2

Τέλος...

Ελβετία...εντυπώσεις! (μέρος 2ον)

 Ζυρίχη

  Η μεγαλύτερη πόλη της Ελβετίας είναι κτισμένη ανάμεσα στον ποταμό Limmat, ο οποίο εκβάλει στην ομώνυμη λίμνη της Ζυρίχης. Κι εδώ συναντάς την ίδια εικόνα, όπως σε όλη την Ελβετία, της καθαριότητας, της τάξης, του σεβασμού του πεζού και της διατήρησης της εικόνας που παραπέμπει στην ιστορικότητα της πόλης. Τα παλιά ή ιστορικά κτίσματα κατά κάποιον τρόπο δένουν αρμονικά μεταξύ τους, μα το κυριότερο είναι ότι έχεις την αίσθηση ότι η πόλη σε αφήνει να αναπνεύσεις. Κάναμε μια βόλτα στην οδό Bahnhofstrasse με τα πολυτελή καταστήματά της και τις ακριβές φίρμες, ανεβήκαμε στον λόφο του Lindenhof για μια καλύτερη εικόνα της πόλης, περάσαμε από τον Άγιο Πέτρο, διασχίσαμε τους πλακόστρωτους πεζόδρομους της για να καταλήξουμε δίπλα στο ποτάμι, διασχίσαμε μια από τις πολλές γέφυρες για να περάσουμε στην αντίπερα όχθη κι από εκεί περπατώντας χαλαρά βγήκαμε στην ανοιχτωσιά της λίμνης. Ας απολαύσουμε όμως το κέντρο της πόλης, μέσα από το παρακάτω φωτογραφικό οδοιπορικό.

Θέα από το Lindenhof. Το κτίσμα με τους δίδυμους πύργους
είναι ο προτεσταντικός Ναός του Grossmünster. Εδώ δίδασκε ο μεταρρυθμιστής
Σβίγγλιος, ο οποίος ουσιαστικά εισήγαγε τον Προτεσταντισμό στο καντόνι της Ζυρίχης.

Θέα της πόλης από το ποτάμι. Ο πρώτος πύργος είναι ο Ναός Fraumunster 
και ο δεύτερος του Αγίου Πέτρου. Και οι δύο προτεσταντικοί ναοί.

Άποψη από την μια γέφυρα προς την άλλη. με κατεύθυνση προς τη λίμνη.

Θέα προς την λίμνη. Η μέρα ήταν ηλιόλουστη και έτσι χιλιάδες κάτοικοι 

της πόλης βρήκαν την ευκαιρία για μια βόλτα στον ατελείωτο πεζόδρομο, 

που την διατρέχει περιμετρικά. Κανένας δεν φορά μάσκα, καθότι στην 

Ελβετία η μάσκα είναι υποχρεωτική μόνο όταν εισέρχεσαι σε κλειστούς χώρους. 

Ο πύργος του Αγίου Πέτρου με το μεγαλύτερο σε διάμετρο 

ρολόι της Ευρώπης.

Η πλατεία δίπλα στον Ναό Fraumunster. Εντύπωση μου έκαναν 

οι δεκάδες καρέκλες που υπήρχαν για να ξεκουράζεται ο κόσμος 

και να απολαμβάνει τον ήλιο.

Στην ακριβότερη οδό της Ζυρίχης, την  Bahnhofstrasse. Ο αστικός μύθος υποστηρίζει ότι από κάτω της βρίσκονται τα τεράστια χρηματοκιβώτια 

της Ελβετίας.  Ουρά έξω από τα Louis Vuitton για να μπουν 

και να ψωνίσουν. Ο πλούτος είναι εμφανής.

Appenzell

  To Appenzell είναι μια ορεινή, τουριστική κωμόπολη στα ανατολικά της Ελβετίας. Δέχεται χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, μιας από εδώ ξεκινούν πολλές πεζοπορικές διαδρομές (αγαπημένο σπορ των Ελβετών) αλλά και για να θαυμάσουν την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της περιοχής. Εδώ παράγεται και το περίφημο τυρί Apenzeller, με την άσχημη μυρωδιά αλλά την υπέροχη γεύση. Μερικές φωτογραφίες από την περιοχή. 

 Ένα από τα πολλά γραφικά σοκάκια του Appenzell

Σε κεντρικό σημείο του Appenzell βρίσκεται το νεκροταφείο. Αποτελεί κι αυτό ένα αξιοθέατο, καθώς διακρίνεται από τη μια για την απλότητα του και από την
άλλη για το εξαίσιο στόλισμα των τάφων με λουλούδια, όλα σε
άριστη κατάσταση. Εντυπωσιακό ότι δεν υπήρχε ούτε ένας παραμελημένος τάφος.

Μία σειρά οικημάτων, ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αισθητικής, χάρις στον 

διάκοσμο τους. Επιπλέον ιδιαιτερότητα της περιοχής, οι δίρριχτες, 

καμπυλωτές στέγες, όπως φαίνεται η δεύτερη κατοικία στην φωτογραφία.

Και μία επιπλέον φωτογραφία με τις διακοσμημένες κατοικίες του Appenzell.

Rorschach

  Το Rorchach είναι μια παραλίμνια, τουριστική κωμόπολη της βοριοανατολικής Ελβετίας. Βρέχεται από την λίμνη Κωνστάντζα, όπως πολλές άλλες κωμοπόλεις της περιοχής. Αυτό που την χαρακτηρίζει κατά την άποψη μου είναι ο ατελείωτος πεζόδρομος κατά μήκος της παραλίας, με πάμπολλους χώρους αναψυχής, που διακόπτονται μόνο από τις αποβάθρες των πλοιαρίων που κάνουν τις διαδρομές στην λίμνη συνδέοντας την Ελβετία με την Γερμανία και την Αυστρία. Χιλιάδες εποχούμενοι έρχονται εδώ σε κάθε ευκαιρία για να περπατήσουν ή να ποδηλατήσουν ή να χαρούν την λιακάδα δίπλα στην λίμνη ή να πιούν απλά ένα ποτό ή και να κάνουν μια βουτιά αν ο καιρός το επιτρέπει. Σε όλη την παραλία, πολλών χιλιομέτρων δεν θα βρεις ούτε ένα σκουπιδάκι, δίχως να βλέπεις πουθενά κάποιον οδοκαθαριστή. Απλώς είναι μια κατάκτηση των κατοίκων (ανεξαρτήτως καταγωγής), ο σεβασμός του δημόσιου χώρου. 

Άποψη προς την λίμνη

Δημοτικό αναψυκτήριο και καμπίνες για τους λουόμενους. Υπάρχουν
εσωτερικές σκάλες που κατεβαίνουν ως το νερό για κολύμπι. Αν και
η θερμοκρασία την ημέρα της επίσκεψης μας ήταν γύρω στους 17 βαθμούς,
αρκετά παιδιά κολυμπούσαν εκεί. 

Άποψη προς την κωμόπολη.

Το λιμανάκι του Rorschach

(συνεχίζεται...)