Κατέστρεψαν οι ίδιοι τα έργα τους

 

  Σήμερα θα σας παρουσιάσω τρεις εικαστικούς καλλιτέχνες, οι οποίοι σε κάποια φάση της ζωής τους κατέστρεψαν δικά τους έργα. Προσωπικά η καταστροφή οποιουδήποτε καλλιτεχνικού δημιουργήματος για μένα είναι μια πράξη ιερόσυλη, ανεπίτρεπτη, τραγική για τον καλλιτέχνη πρώτα πρώτα. Δεν μπόρεσα ποτέ μου να ξεχάσω, την απελπισία στο πρόσωπο ενός νέου γλύπτη, κάτι μικρά και ιδιότροπα πήλινα αγγεία εξέθετε, όταν ένας πιτσιρικάς ξέφυγε της προσοχής της μητέρας του, σκούντησε ένα ξύλινο βάθρο και το υπέροχο έργο συνετρίβη στο έδαφος, σπάζοντας σε χίλια δυο κομμάτια. 

  Τι είναι όμως  αυτό, που οδηγεί τον ίδιο τον δημιουργό να καταστρέψει το δικό του έργο; Ας δούμε τρεις περιπτώσεις γνωστών καλλιτεχνών. 

 Στις αρχές του εικοστού αιώνα, ο Κλωντ Μονέ (Claude Oscar Monet) ετοιμαζόταν να παρουσιάσει μία σειρά από τους περίφημους πίνακες του με τα Νούφαρα, αυτή που θα τον έκανε παγκοσμίως γνωστό ως έναν από τους μεγαλύτερους ιμπρεσιονιστές ζωγράφους. Εμμονικά απεικόνιζε στους πίνακες τους, όλη την ομορφιά του κήπου που είχε σχεδιάσει ο ίδιος στο νέο του σπίτι, στο Giverny, εξήντα πέντε χιλιόμετρα έξω από το Παρίσι. Μέσα στο μυαλό του είχε την αίσθηση που επιθυμούσε να δίνουν οι πίνακες του, αλλά τα μάτια του δεν ικανοποιούνταν με αυτό που έβλεπε όταν άφηνε τα πινέλα κάτω. Απόλυτα τελειομανής, ανικανοποίητος για το αποτέλεσμα, λίγες μέρες πριν την επικείμενη έκθεση του, καταστρέφει με μανία ένα μεγάλο μέρος των πινάκων αυτών. Όσο κι αν προσπάθησαν οι φίλοι του να τον συγκρατήσουν, αυτός με κλωτσιές διέλυσε τους καμβάδες, απλά και μόνο διότι δεν έβλεπε αυτό που ήθελε. Τελικά όμως διασώθηκαν πολλοί από εκείνους τους πίνακες, έφτιαξε κι άλλους και σήμερα όλοι οι φιλότεχνοι θαυμάζουν τα περίφημα Νούφαρα του Μονέ.   

Τα νούφαρα και η γιαπωνέζικη γέφυρα (1901)

  

  Το 1954, ο νεαρός Αμερικανός καλλιτέχνης της ποπ αρτ, Τζάσπερ Τζόουνς (Jasper Johns), αποφασίζει να καταστρέψει όλη την πρότερη  δουλειά του, η οποία ήταν επηρεασμένη από διάφορες τεχνοτροπίες και σχολές με σκοπό να ξεκινήσει από την αρχή, δημιουργώντας κάτι απόλυτα δικό του. Και τα καταφέρνει. Την επόμενη χρονιά, μόλις στα είκοσι τέσσερα του, φτιάχνει το πιο εμβληματικό του έργο: «The flag», ένα μείγμα ζωγραφικής και κολλάζ και ουσιαστικά καθιερώνει το δικό του στυλ. Σήμερα οι πίνακες του πουλιούνται σε αστρονομικές τιμές.

The flag 1954-55

  Τέλος, υπάρχει η σπουδαία Γαλλιδοαμερικανίδα γλύπτρια Λουίζ Μπερζουά (Louise Joséphine Bourgeois), που στα τελευταία χρόνια της ζωής της, προκάλεσε αίσθηση με τις τεράστιες αράχνες που δημιούργησε. Μια καλλιτέχνιδα με έντονο άγχος, με μία δύσκολη παιδική ηλικία όπου οι αναμνήσεις την καταδίωκαν συνεχώς, με κρίσεις αυπνίας, υστερίας και αστάθειας, έβρισκε ξανά την ηρεμία της μόνο αφού κατέστρεφε ότι δικό της έργο, έβρισκε εκείνη την στιγμή μπροστά της. 

Γιγαντιαία αράχνη 2002

  Αυτές λοιπόν είναι τρεις περιπτώσεις σπουδαίων καλλιτεχνών, οι οποίοι δεν δίστασαν, καθένας για τους δικούς του λόγους, να καταστρέψουν τα δημιουργήματα τους, πάνω στα οποία είχαν ξοδέψει χρόνο, κόπο και έμπνευση. Ο Μονέ διότι ήταν δεν τον ικανοποιούσε το τελικό αποτέλεσμα που έβλεπε, ο Τζόουνς διότι ήθελε να απαλλαγεί από τις μέχρι τότε επιρροές του και η Μπερζουά, για να απαλύνει τον ψυχικό της πόνο.

  Ερώτημα προς όλους: Πόσο εύκολο σας είναι να καταστρέψετε κάτι δικό σας; Να διαγράψετε για παράδειγμα ένα αρχείο κειμένου με ένα ποίημα σας; να πετάξετε στη φωτιά ένα διήγημά σας, μια ζωγραφιά σας, ένα χειροτέχνημα σας; Κι αν το κάνετε, τι σας ωθεί σε αυτήν την ενέργεια σας;