Παρασκευή 29 Απριλίου 2022

Ολυμπιακοί αγώνες, ένα libretto και μια μετάφραση του από τον Ρήγα Βελεστινλή


  Αν και οι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες πραγματοποιήθηκαν ως τα 390 μ.Χ. όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος απαγόρευσε την τέλεση κάθε παγανιστικής τελετής, η μνήμη και οι υψηλοί συμβολισμοί τους παρέμειναν ζωντανοί, έστω και σε λήθαργο, σε όλα τα επόμενα χρόνια. Κι όταν κατά  την περίοδο της Αναγέννησης, όπου η ανθρωπότητα έσκυψε και πάλι πάνω στα συγγράμματα των αρχαίων Ελλήνων και ανασύρθηκε στην επιφάνεια όλη η παραμελημένη γνώση τους,  φαίνεται ότι η Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν από εκείνα, που τους εντυπωσίασαν ιδιαίτερα.

James-Barry-Olympia
Πίνακας του James Barry  με τίτλο: Στεφανώνοντας τους νικητές των Ολυμπίων (1770 περίπου, τμήμα του έργου.)

  Στη σημερινή μου εγγραφή θα σας μιλήσω για ένα λιμπρέτο (libretto) της όπερας L' Olimpiade του Πιέτρο Μεταστάσιο, που γράφτηκε το 1733 στη Βιέννη. Τη μουσική επένδυση του έργου έκανε ο Αντόνιο Καλντάρα και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα γενέθλια της αυτοκράτειρας, Ελισάβετ Χριστίνας του Μπράνσγουικ-Βόλφενμπυτελ, της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η όπερα αυτή αμέσως αγαπήθηκε από το κοινό και στη συνέχεια παίχτηκε σε όλα τα μεγάλα Ευρωπαϊκά θέατρα της εποχής.

  Από την ιστορία γνωρίζουμε ότι μια από τις νεωτεριστικές πράξεις της Γαλλικής Επανάστασης ήταν και η διεξαγωγή αθλητικών αγώνων, στα πρότυπα των αγώνων των αρχαίων Ελλήνων. Ο Ρήγας Βελεστινλής (Φεραίος), που εμπνεόταν από την Γαλλική Επανάσταση, θεωρούσε ότι η απελευθερωμένη Ελλάδα,  θα έπρεπε να ανασυστήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πάνω στη λογική αυτή μεταφράζει το λιμπρέτο Τα Ολύμπια στα ελληνικά το 1815.  Στα προλεγόμενα μας δίνει μια πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία. Αφού αναφέρει τα αρχαία ελληνικά αγωνίσματα, λέει:

   Εκ τούτον, ο δρόμος, η πάλη, ο Δίσκος και το Παγκράτιον, παίζονται μέχρι της σήμερον εις την Θεσσαλίας, και εις όλην την Ελλάδα.

  Σαφώς και υπονοεί, ότι οι νεότεροι Έλληνες συνεχίζουν μετά από αιώνες την παράδοση των Ολυμπιακών Αθλημάτων, ως γνήσιοι απόγονοι  των αρχαίων Ελλήνων.

  Το έργον του Πιέτρο Μεταστάσιο, χωρίζεται σε τρεις πράξεις, ο τόπος που διαδραματίζεται είναι η αρχαία Ολυμπία κατά τη διάρκεια κάποιων Ολυμπιακών Αγώνων. Μπορείτε να δείτε την υπόθεση του έργου, όπως ακριβώς είναι στο μεταφρασμένο έργο του Ρήγα.

Για όσους δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν τη γλώσσα του Ρήγα: 
 
  Ο βασιλιάς της Σικυώνας, Κλεισθένης, θέλει να παντρέψει την όμορφη κόρη του, Αριστέα, με έναν Ολυμπιονίκη. Μεταξύ αυτών που εμφανίστηκαν για να διεκδικήσουν την Αριστέα, ήταν και ο Λυκίδας, γιος του βασιλιά της Κρήτης, ο οποίος συμμετείχε περισσότερο για να ξεχάσει την Αργίνην, την οποία δεν τον άφησε να πάρει ο πατέρας του.

  Ο Λυκίδας είναι φίλος με τον Αθηναίο Μεγακλή, ο οποίος χρωστούσε χάρη στον Λυκίδα διότι κάποτε τον έσωσε από ληστές στην Κρήτη. Ο Μεγακλής αγαπιέται μυστικά με την πριγκίπισσα Αριστέα. Εν τω μεταξύ, η Αργίνην, βρίσκεται στην περιοχή της αρχαίας Ήλιδας, έχοντας αλλάξει το όνομά της σε Λυκόρη και τυχαία γίνεται φίλη με την Αριστέα.

  Ο Λυκίδας απογοητευμένος που δεν βρίσκει την Αργίνην, ερωτεύεται την Αριστέαν αλλά γνωρίζει ότι δεν είναι αρκετά καλός στα αγωνίσματα για να την κερδίσει. Ζητά τότε από τον Μεγακλή, να αγωνιστεί με το όνομά του, ώστε να μπορέσει να την κερδίσει. 

  Ο Μεγακλής νικά, ο Λυκίδας φαίνεται ότι κερδίζει την Αριστέα, και για να μην προδώσει την φιλία του με τον Λυκίδα, πέφτει στον Αλφειό ποταμό για να πνιγεί. Τον σώζουν τυχαία κάποιοι ψαράδες από τον πνιγμό. 

  Η Αργίνη μαθαίνει για το περιστατικό με τον αγαπημένο της Λυκίδα ενώ μαθαίνεται και η απάτη του με αποτέλεσμα να φυλακιστεί και να καταδικαστεί σε θάνατο. Ο Μεγακλής αισθανόμενος την ευθύνη του, θέλει να πάρει τη θέση του, το ίδιο και η αγαπημένη του Αργίνη.
 
  Τελικά, λίγο πριν την εκτέλεση, διαπιστώνεται ότι ο Λυκίδας ήταν ο χαμένος γιός του βασιλιά Κλεισθένη και αδελφός της Αριστέας. Τον είχε διώξει μικρό, μακριά του, εξαιτίας ενός χρησμού του Μαντείου των Δελφών, που έλεγε ότι θα κινδυνέψει να σκοτωθεί από τον γιό του. 

  Ίσως κάποιος να περίμενε, ότι ευθύς μετά την απελευθέρωσή μας, ένα από τα πρώτα έργα της  Ελλάδας θα ήταν η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Αν και υπήρξε κάποιος διαπρεπής και πλούσιος Έλληνας, ο οποίος θέλησε την αναβίωση τους και μάλιστα αναλάμβανε και την χρηματοδότησή τους, οι τότε κυβερνώντες φάνηκαν αντίθετοι στο μεγάλο αυτό έργο. Ή μήπως όχι; Περισσότερα στην επόμενη εγγραφή μου...




12 σχόλια:

  1. Πολύ ενδιαφέρουσα η ανάρτηση σου Βασίλη. Και πολύ ενδιαφέρουσα η απεικόνιση στον πίνακα του James Barry .
    Χαίρομαι που υπάρχει και δεύτερο μέρος. Θα μας βοηθήσει ακούραστα να αφομοιώσουμε τις πληροφορίες του πρώτου μέρους.
    Να είσαι καλά, να μας γεμίζεις πάντα με ενδιαφέρουσες πληροφορίες.
    Καλό Σαββατοκύριακο :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαίρομαι που σου αρέσει η εγγραφή μου, Μαρίνα! Πράγματι στην επόμενη εγγραφή, θα μάθουμε πράγματα, που ποτέ δεν μας τα είπαν.
      Την Καλημέρα μου!

      Διαγραφή
  2. Ω αγαπητέ φίλε Βασίλη, λατρεύω αυτά τα θέματα και η σημερινή σου ανάρτηση εδώ, επιβραβεύει την άποψη για την ποιοτική σου αναζήτηση.
    Πολύ ωραίο και μεγάλο θέμα. Αυτό το έργο του Ρήγα Φερραίου, δεν το ήξερα και χαίρομαι που το μαθαίνω τώρα από εσένα εδώ.
    Ο Θεοδόσιος του Βυζαντίου, κακουργηματικός απέναντι στην Ελλάδα και την ιστορία της, ήταν ένας πραγματικός ολετήρας καταστροφής απέναντι σε μια ολάκερη ιστορία και πολιτισμό, ισοπεδώνοντας τα πάντα.
    Και μιας και περί του θέματος. Από πού ως πού η αρχαία Ελληνική λατρεία "ειδωλολατρική"; Ποιος ηλίθιος είναι αυτός που κόλλησε αυτήν την ανιστόρητη ετικέτα και με ποιο άραγε δόλιο σκοπό; Οι αρχαία θρησκεία, δεν είχε είδωλα λατρείας, δεν είχε αντικείμενα ή τοτέμ λατρείας. Τώρα πώς προέκυψε αυτός ο όρος μόνο η εκκλησιαστική μας ιστορία μπορεί να μάς απαντήσεις.
    Περιμένω φίλε μου τη συνέχεια πάνω στο θέμα σου.
    Εξαίρετο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ειδωλολατρικό το 12/Θεο, έτσι μας έμαθαν, δεν το έχω ψάξει περισσότερο, αλλά σίγουρα το αρχαίο ελληνικό πνεύμα ήταν ένας σκληρός αντίπαλος απέναντι σε αυτά που ήθελαν οι χριστιανοί θρησκευτικοί ταγοί να επιβάλλουν. Δυστυχώς σβήστηκε για πολλούς αιώνες η ρώμη του, και μόνο μετά την Αναγέννηση, μπόρεσε να λάμψει και να δώσει τα "φώτα" του στο κόσμο. Στη δε Πατρίδα μας, επιβάλλουν ακόμα και σήμερα την αντίθεσή τους στον ορθό λόγο. Κάποια στιγμή θα το ψάξω περισσότερο!
      Την Καλημέρα μου, φίλε!

      Διαγραφή
  3. Ενδιαφέρουσα ανάρτηση όπως πάντα Βασίλη Περιμένω ανυπόμονα το δεύτερο μέρος. Δεν το ήξερα το έργο του Πιέτρο Μεταστάσιο που μετέφρασε ο Ρήγας. Και φυσικά πολλά δεν μας έχουν πει...για την πραγματική γνώση χρειάζεται έρευνα και όρεξη να μάθεις. Σ'ευχαριστούμε άλλη μια φορά
    Καλή σου μέρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν πολλές πολλές άγνωστες ιστορίες, που αξίζει κάποιος να προβάλλει. Μου αρέσει αυτό. Και ναι, η επόμενη εγγραφή μου κρύβει εκπλήξεις...
      Καλό μήνα, Άννα!

      Διαγραφή
  4. Διάβασα με πολύ ενδιαφέρον το θέμα σου Βασίλη και περιμένω τη συνέχεια. Δεν μπόρεσα όμως να αποφύγω την σύγκριση που έγινε αυτόματα ανάμεσα στους ολυμπιακούς του τότε με τους ολυμπιακούς του σήμερα. Αλλά είπαμε ξανά πως η "ιδέα" παραμένει σπουδαία και μεγαλειώδης.
    Καλή Πρωτομαγιά , Καλό μήνα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ολυμπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα και Ολυμπιακοί Αγώνες σήμερα. Το μόνο κοινό τους, η χαρά που νικητή. Πολύ σημαντικά γεγονότα σήμερα αλλά σημαντικότερα στην αρχαιότητα, όταν συνοδεύονταν από ειρήνη, ανάμεσα στους αντιμαχόμενους.
      Καλό μήνα, Μαρία!

      Διαγραφή
  5. Καλό μήνα με υγεία και κάθε χαρά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση. Ο Θεοδόσιος ήταν από τους πρώτους πολέμιους της αρχαίας θρησκείας, δυστυχώς ακολούθησαν πολλοί ακόμη.
    Καλό μήνα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δυστυχώς, είναι κάποια ιστορικά γεγονότα, στα οποία ακόμα και σήμερα δεν έχει δοθεί η προσοχή που τους αρμόζει. Κι ένα από αυτά ήταν και η ιστορία του Μέγα...
      Καλό μήνα, Ελένη!

      Διαγραφή

Όλα τα σχόλια σας με χαροποιούν και τυγχάνουν απάντησης.

Νάρκισσος, ο μυθικός ωραιοπαθής!

    « Αυτός που ερωτεύεται τον εαυτό του δεν θα έχει αντίπαλους ».  -Βενιαμίν Φραγκλίνος Ο Νάρκισσος είναι ένας ιδιαίτερος χαρακτήρας της...