Ολυμπιακοί αγώνες, ένα libretto και μια μετάφραση του από τον Ρήγα Βελεστινλή

  Αν και οι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες πραγματοποιήθηκαν ως τα 390 μ.Χ. όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος απαγόρευσε την τέλεση κάθε παγανιστικής τελετής, η μνήμη και οι υψηλοί συμβολισμοί τους παρέμειναν ζωντανοί, έστω και σε λήθαργο, σε όλα τα επόμενα χρόνια. Κι όταν κατά  την περίοδο της Αναγέννησης, όπου η ανθρωπότητα έσκυψε και πάλι πάνω στα συγγράμματα των αρχαίων Ελλήνων και ανασύρθηκε στην επιφάνεια όλη η παραμελημένη γνώση τους,  φαίνεται ότι η Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν από εκείνα, που τους εντυπωσίασαν ιδιαίτερα.

Πίνακας του James Barry  με τίτλο: Στεφανώνοντας τους νικητές των Ολυμπίων (1770 περίπου, τμήμα του έργου.)

  Στη σημερινή μου εγγραφή θα σας μιλήσω για ένα λιμπρέτο (libretto) της όπερας L' Olimpiade του Πιέτρο Μεταστάσιο, που γράφτηκε το 1733 στη Βιέννη. Τη μουσική επένδυση του έργου έκανε ο Αντόνιο Καλντάρα και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα γενέθλια της αυτοκράτειρας, Ελισάβετ Χριστίνας του Μπράνσγουικ-Βόλφενμπυτελ, της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η όπερα αυτή αμέσως αγαπήθηκε από το κοινό και στη συνέχεια παίχτηκε σε όλα τα μεγάλα Ευρωπαϊκά θέατρα της εποχής.

  Από την ιστορία γνωρίζουμε ότι μια από τις νεωτεριστικές πράξεις της Γαλλικής Επανάστασης ήταν και η διεξαγωγή αθλητικών αγώνων, στα πρότυπα των αγώνων των αρχαίων Ελλήνων. Ο Ρήγας Βελεστινλής (Φεραίος), που εμπνεόταν από την Γαλλική Επανάσταση, θεωρούσε ότι η απελευθερωμένη Ελλάδα,  θα έπρεπε να ανασυστήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πάνω στη λογική αυτή μεταφράζει το λιμπρέτο Τα Ολύμπια στα ελληνικά το 1815.  Στα προλεγόμενα μας δίνει μια πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία. Αφού αναφέρει τα αρχαία ελληνικά αγωνίσματα, λέει:

   Εκ τούτον, ο δρόμος, η πάλη, ο Δίσκος και το Παγκράτιον, παίζονται μέχρι της σήμερον εις την Θεσσαλίας, και εις όλην την Ελλάδα.

  Σαφώς και υπονοεί, ότι οι νεότεροι Έλληνες συνεχίζουν μετά από αιώνες την παράδοση των Ολυμπιακών Αθλημάτων, ως γνήσιοι απόγονοι  των αρχαίων Ελλήνων.

  Το έργον του Πιέτρο Μεταστάσιο, χωρίζεται σε τρεις πράξεις, ο τόπος που διαδραματίζεται είναι η αρχαία Ολυμπία κατά τη διάρκεια κάποιων Ολυμπιακών Αγώνων. Μπορείτε να δείτε την υπόθεση του έργου, όπως ακριβώς είναι στο μεταφρασμένο έργο του Ρήγα.

Για όσους δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν τη γλώσσα του Ρήγα: 

 

  Ο βασιλιάς της Σικυώνας, Κλεισθένης, θέλει να παντρέψει την όμορφη κόρη του, Αριστέα, με έναν Ολυμπιονίκη. Μεταξύ αυτών που εμφανίστηκαν για να διεκδικήσουν την Αριστέα, ήταν και ο Λυκίδας, γιος του βασιλιά της Κρήτης, ο οποίος συμμετείχε περισσότερο για να ξεχάσει την Αργίνην, την οποία δεν τον άφησε να πάρει ο πατέρας του.

  Ο Λυκίδας είναι φίλος με τον Αθηναίο Μεγακλή, ο οποίος χρωστούσε χάρη στον Λυκίδα διότι κάποτε τον έσωσε από ληστές στην Κρήτη. Ο Μεγακλής αγαπιέται μυστικά με την πριγκίπισσα Αριστέα. Εν τω μεταξύ, η Αργίνην, βρίσκεται στην περιοχή της αρχαίας Ήλιδας, έχοντας αλλάξει το όνομά της σε Λυκόρη και τυχαία γίνεται φίλη με την Αριστέα.

  Ο Λυκίδας απογοητευμένος που δεν βρίσκει την Αργίνην, ερωτεύεται την Αριστέαν αλλά γνωρίζει ότι δεν είναι αρκετά καλός στα αγωνίσματα για να την κερδίσει. Ζητά τότε από τον Μεγακλή, να αγωνιστεί με το όνομά του, ώστε να μπορέσει να την κερδίσει. 

  Ο Μεγακλής νικά, ο Λυκίδας φαίνεται ότι κερδίζει την Αριστέα, και για να μην προδώσει την φιλία του με τον Λυκίδα, πέφτει στον Αλφειό ποταμό για να πνιγεί. Τον σώζουν τυχαία κάποιοι ψαράδες από τον πνιγμό. 

  Η Αργίνη μαθαίνει για το περιστατικό με τον αγαπημένο της Λυκίδα ενώ μαθαίνεται και η απάτη του με αποτέλεσμα να φυλακιστεί και να καταδικαστεί σε θάνατο. Ο Μεγακλής αισθανόμενος την ευθύνη του, θέλει να πάρει τη θέση του, το ίδιο και η αγαπημένη του Αργίνη.

 

  Τελικά, λίγο πριν την εκτέλεση, διαπιστώνεται ότι ο Λυκίδας ήταν ο χαμένος γιός του βασιλιά Κλεισθένη και αδελφός της Αριστέας. Τον είχε διώξει μικρό, μακριά του, εξαιτίας ενός χρησμού του Μαντείου των Δελφών, που έλεγε ότι θα κινδυνέψει να σκοτωθεί από τον γιό του. 

  Ίσως κάποιος να περίμενε, ότι ευθύς μετά την απελευθέρωσή μας, ένα από τα πρώτα έργα της  Ελλάδας θα ήταν η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Αν και υπήρξε κάποιος διαπρεπής και πλούσιος Έλληνας, ο οποίος θέλησε την αναβίωση τους και μάλιστα αναλάμβανε και την χρηματοδότησή τους, οι τότε κυβερνώντες φάνηκαν αντίθετοι στο μεγάλο αυτό έργο. Ή μήπως όχι; Περισσότερα στην επόμενη εγγραφή μου...