Κυριακή 5 Μαρτίου 2023

Βερόνικα Φράνκο # Έλενα Κορνάρο Πισκόπια

Veronica_Franco_Domenico_Tintoretto
Βερόνικα Φράνκο (Domenico_Tintoretto)
Το 1546 γεννήθηκε στην Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας η Βερόνικα Φράνκο. Ήταν μια γυναίκα, η οποία γεννήθηκε μέσα στην πορνεία καθώς η μητέρα της ήταν πόρνη. Αν και κατάφερε να την καλοπαντρέψει με κάποιον πλούσιο ευγενή, η Βερόνικα διέλυσε τον γάμο αυτόν για να ακολουθήσει την καριέρα της μητέρας της. Γράφω καριέρα διότι ανήκε σε μία κατηγορία  "ευγενών" εταίρων, οι οποίες εκτός των φυσικών τους προσόντων διέθεταν και ιδιαίτερη μόρφωση. Οι υπηρεσίες τους απευθύνονταν  σε πλούσιους και πολιτικά δυνατούς ευγενείς της εποχής.

  Η Βερόνικα Φράνκο εκτός από εταίρα, είχε διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον Δ΄ Βενετο - τουρκικό πόλεμο, όταν πλεύρισε τον νεαρό τότε Βασιλιά της Γαλλίας, μέχρι που τον έπεισε, να δώσει εντολή για να συνδράμουν οι δυνάμεις του, τους Βενετούς. 

  Είναι γνωστή επίσης ως σημαντική φιλάνθρωπη της πόλης της αλλά και ποιήτρια και άνθρωπος των γραμμάτων γενικά, κάτι που τις προσέδιδε αυξημένη γοητεία έναντι των αντρών που συναναστρεφόταν. Τα ποιήματα της αναφέρονται κυρίως σε θέματα σχετικά με στη ζωή, που έκανε.

Χορέψαμε τα νιάτα μας σ' ονειρεμένη πόλη:
παραδεισένια Βενετιά! περήφανοι κι ωραίοι.
Ζούσαμε για τον έρωτα και πόθο για ομορφιά,
διασκέδαση, απόλαυση, το μόνο μας καθήκον.

Δύο φορές γυρισαμε τη γη, τον ουρανό
κι από το κέφι το πολύ, η βλογημένη μέθη,
που τότε λέγαμε πως θα κρατήσει αιώνια.
Η δόξα μας σφραγίστη απ' τη πέννα του Θεού.

Μα πάντα ο παράδεισός μας είναι εύθραυστος:
κόντρα στους φόβους των ανθρώπων, πάντα χάνει.

  Κάποια στιγμή όμως, σύρθηκε σε δίκη ενώπιον της διαβόητης Ιεράς εξέτασης, κατηγορούμενη ως μάγισσα (η συνήθης κατηγορία για όσες γυναίκες ξεπερνούσαν το μέτρο, που τους επέτρεπε η  κοινωνία). Τελικά, χάρις στις υψηλές της κατηγορίες απαλλάχθηκε των κατηγοριών.

   Αν και Βερόνικα Φράνκο απέκτησε τεράστια πλούτη και φήμη, το 1591 πέθανε φτωχή και καταφρονημένη απ'  όσους προηγουμένως έπεφταν ασμένως στα πόδια της.

Elena_Kornaro_Piskopia
    Έλενα Κορνάρο Πισκόπια    

  Τον επόμενο αιώνα, το 1646, γεννήθηκε η Έλενα Κορνάρο Πισκόπια. Ανήκε στη γνωστή Βενετσιάνικη γενιά των Κορνάρων και είναι μία εκ των δύο σημαντικών γυναικών αυτής της οικογένειας (η άλλη ήταν η Αικατερίνη Κορνάρο, τελευταία Βασίλισσα της Κύπρου).

  Αυτή ήταν μια ιδιαίτερα έξυπνη γυναίκα, η οποία για καλή της τύχη, είχε αρωγό και συμπαραστάτη σε όλη τη διαδρομή της, τον πατέρα της. Από μικρή άρχισε να μαθαίνει ξένες γλώσσες, φτάνοντας να μιλάει επτά στον αριθμό. Επιπλέον έπαιζε πιάνο, άρπα και βιολί ενώ τραγουδούσε και μπορούσε να συνθέσει μουσική. Ως τα 25 της έχει σπουδάσει μαθηματικά, αστρονομία, φιλοσοφία και θεολογία. Τότε την στέλνει ο πατέρα της στο φημισμένο στην εποχή του, πανεπιστήμιο της Πάντοβας για ανώτερες σπουδές. Η Έλενα Κορνάρο Πισκόπια, υπέβαλε την εργασία της για να πάρει το διδακτορικό της, αλλά η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, που ήλεγχε τα πάντα αρνήθηκε να της το δώσει, διότι ήταν γυναίκα. Τελικά με την υποστήριξη του πατέρα της, υπέβαλε την εργασία της για δεύτερη φορά, καθιστώντας την, την πρώτη γυναίκα στην ιστορία με διδακτορικό (στην Φιλοσοφία).

  Έξι χρόνια πριν το θάνατο της (1684) εκάρη μοναχή κι αφιέρωσε το υπόλοιπο της ζωής στον μοναχισμό.

  Τι κοινό έχουν αυτές οι δύο γυναίκες μεταξύ τους; Η απάντηση είναι ότι αρνήθηκαν τον γάμο. Σε μια εποχή, όπου δεν μπορούμε να μιλήσουμε για γυναικεία χειραφέτηση ή κάποιου φεμινιστικού κινήματος, στην πλούσια Βενετία, υπάρχουν γυναίκες, ικανές να σπάσουν τα στερεότυπα που επικρατούσαν, ώστε να έχουν μία διαφορετική εξέλιξη από αυτήν της καλής συζύγου. Και μπορεί η περίπτωση της Βερόνικα Φράνκο να μην μας ξενίζει τόσο, αλλά σίγουρα η Έλενα Κορνάρο Πισκόπια, είναι μία αξιοσημείωτη περίπτωση, η οποία τιμάται δεόντως, από τον Πανεπιστημιακό κόσμο. Το Πανεπιστήμιο της Πάντοβας, έχει θεσπίσει ειδικό βραβείο από την επόμενη κιόλας  χρονιά του θανάτου της και στο Πανεπιστήμιο Βάσαρ της Νέας Υόρκης, υπάρχει ένα θαυμάσιο βιτρώ, όπου απεικονίζεται η Κορνάρο, την στιγμή που παρουσιάζει τη διδακτορική της διατριβή (αυτά είναι δύο μόνο παραδείγματα). 

Elena_Kornaro_Piskopia
Η Έλενα Κορνάρο Πισκόπια, παρουσιάζει την διδακτορικής της διατριβή το 1678

  Στην αρχή σκέφτηκα να βάλω, έναν πιο σκανδαλιστικό τίτλο στην εγγραφή μου αυτή όπως: "Βενετία. Εναλλακτικές του γάμου: πόρνη ή μοναχή". Δεν το έκανα όμως διότι ήθελα (έπρεπε) στον τίτλο της εγγραφής αυτής να υπάρχουν τα ονόματα των δύο αυτών γυναικών. Έδρασαν από εντελώς αντίθετες πλευρές της κοινωνίας, ήταν όμως ικανές να σπάσουν τα δεδομένα της εποχής τους και να βγουν πιο μπροστά απ' ότι ο ιστορικός χρόνος στον οποίον έζησαν, επίτασσε. 

 (Για την ιστορία, η ζωή της Βερόνικα Φράνκο, έχει γίνει ταινία, με τον τίτλο Danjerous Beauty, της δε Έλενα Κορνάρο Πισκόπια, όχι!)

10 σχόλια:

  1. Κοίτα να δεις που δεν ήξερα καμιά τους. Σ'ευχαριστώ για τις πληροφορίες και είναι τόσο ενδιαφέρουσες. Ναι σημαντικές γυναίκες για την εποχή τους. Τις κυνήγησαν όμως. Η Εκκλησία ναι δεν έχει σημασία ποιος ακριβώς, τους έβαλαν εμπόδια. Κι αν δεν είχαν η μεν πρώτη γνωριμίες η δε δεύτερη τον πατέρα της, τι θα γινόταν; Είχαν τις πλάτες θέλω να πω ανδρών και μάλιστα η πρώτη υψηλών γνωριμιών. Δύσκολη η θέση της γυναίκας ακόμη και σήμερα
    Καλησπέρα Βασίλη
    Καλή εβδομάδα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευτυχώς, και είχαν προστάτες, άντρες, διότι θα ήταν αδύνατον διαφορετικά να ξεχωρίσουν σε ότι κι αν έκαναν. Στους άντρες κρεμόταν η όποια επιτυχία τους στους άντρες ακόμα και η ίδια η ζωή τους. Κι όμως ξεχώρισαν. Κι αυτό θέλω να τονίσω με αυτήν μου την εγγραφή.
      Νάσαι καλά, Άννα!

      Διαγραφή
  2. Η θέση της γυναίκας στη Δυτική κοινωνία και δη στον καθολικισμό ήταν σε επίπεδο κόλασης. Θα μού πεις "στη δική μας ήταν καλύτερη;" Όχι!
    Βέβαια, αυτό το έκτρωμα της Ιερής εξέτασης και της γενοκτονίας με την κατηγορία της "μάγισσας" δεν αντέχεται. Είναι έξω από κάθε κανόνα ζωής. Είναι ντροπή για το ανθρώπινο γένος.
    Η παρουσίασή σου, μια ακόμα φορά, Βασίλη, είναι καίρια και πολύ ενδιαφέρουσα. Οι κεραίες σου "έπιασαν" και αυτό το θέμα, φίλε μου. Δεν έχω παρά να επιδοκιμάσω και να πω ότι μορφώθηκα ξανά με το θέμα σου.
    Καλή βδομάδα, Βασίλη μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η Γαληνοτάτη δημοκρατία, θαλασσοκράτορες, εμπόριο, πλούτη και ισχυρές πολιτικές οικογένειες. Εκεί έψαξα να βρω ποια ήταν η θέση της γυναίκας. Ξεχώρισα δυο παραδείγματα, υπάρχουν κι άλλες, κόντρα στον γενικό κανόνα της καλής και τιμίας συζύγου, που διαπερνούσε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Και νομίζω ότι τους αξίζει ένα μικρό αφιέρωμα.
      Χάρηκα που σου άρεσε φίλε μου!
      Την Καλημέρα μου!

      Διαγραφή
  3. Ένα πολύ ιδιαίτερο αφιέρωμα, με την ευκαιρία της Ημέρας της Γυναίκας. Δυο γυναίκες που τόλμησαν και έσπασαν τα δεδομένα της εποχής τους, σε μια περίοδο μάλιστα που τα γυναικεία δικαιώματα ήταν ανύπαρκτα. Να 'σαι καλά, Βασίλη, που μάς έφερες σ' επαφή μαζί τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αυτό, μου έκανε κι εμένα εντύπωση Μαρία! Η εποχή που έζησαν και πως κατόρθωσαν, με τον δικό της τρόπο η καθεμιά τους, να ξεχωρίσει. Κι αυτό ήταν το έναυσμα της εγγραφής μου.
      Την Καλημέρα μου, Μαρία!

      Διαγραφή
  4. Δυο γυναίκες με διαφορετική φιλοσοφία ζωής, που πάλεψαν την εποχή τους για τα πιστεύω τους.
    Τέλειωσα την ανάρτηση σου (και σε ευχαριστούμε για τις τόσο ενδιαφέρουσες πληροφορίες) και μια σκέψη μου έμεινε:
    Τα ήθη έχουν αλλάξει, οι εποχές έχουν εξελιχθεί, μα εντέλει ακόμα και σήμερα δεν αμφισβητείται ο ρόλος της γυναίκας σε πολλές περιπτώσεις; Άρα τελικά, τόσα χρόνια μετά, στα θεμέλια της η κοινωνία μας, έχει αλλάξει ουσιαστικά; Ή μακιγιάρει τις παθογένειες της, για να μπορεί να συνεχίζει;
    Ρητορικό βέβαια το ερώτημα μου. Αλλά αυτή είναι η μαγεία του blogging, κάθε ανάρτηση και τροφή για σκέψη.
    Σε ευχαριστούμε Βασίλη.
    Καλό βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι ενδιαφέρον το ερώτημά σου. Σίγουρα σε σχέση με εκείνες τις μακρινές εποχές, η κατάσταση, μετά από σειρά αγώνων, έχει αλλάξει προς το καλύτερο. Οι γυναίκες κερδίζουν μέρα με τη μέρα την πολυπόθητη ισότητα. Όχι όμως πάντα. Διότι υπάρχουν νοοτροπίες και καταστάσεις που δεν τους το επιτρέπει. Υπάρχει θέμα με βία κατά των γυναικών, που διαλαλείται πλέον ελεύθερα μέσω της μουσικής τραπ, που γίνεται πράξη από "μικρούς" άντρες. Υπάρχει θέμα με την γυναικεία της φύση και τον ρόλο της ως μητέρα σε μια κοινωνία που την βγάζει εκτός. Υπάρχει θέμα με τις θυσίες που της ζητούνται για να σταδιοδρομήσει σε μια δουλειά και τόσα άλλα.
      Μου άρεσε αυτό που λες για το blogging. Μακάρι να γίνονται περισσότερες συζητήσεις πάνω σε τέτοια θέματα.
      Την Καλημέρα μου!

      Διαγραφή
  5. Είναι πραγματικά άξιο θαυμασμού ότι υπήρχαν γυναίκες που έσπαγαν το κατεστημένο σε εποχές που δε διανοούμαστε καν πώς ήταν οι ζωές τών ανθρώπων. Αυτό το "αντισυμβατικό", αιώνες μετά, παραμένει πολλάκις, αξιοζήλευτο, παράλληλα με το ότι εξακολουθεί να προκαλεί απέχθεια ή και φθόνο.. Τελικά, μήπως ο χρόνος "γυρνά" ανάποδα; Πολύ ωραίο το αφιέρωμα, κι επίσης ούτε εγώ γνώριζα κάποια εκ των δυο. Καλό απόγευμα Βασίλη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σίγουρα δεν ήταν εύκολες εποχές. Η εκκλησία ήταν παντοδύναμη αλλά συγχρόνως υπάρχει και μια ισχυρή αστική τάξη, εμπόρων κυρίως, που δίνει κάποιες ανάσες αλλαγής προς το καλύτερο. Το κείμενο μου απλώς αποσκοπούσε να δείξει ότι πάντα υπήρχαν γυναίκες ικανές να ξεχωρίσουν, σε κάθε εποχή, αλλά αυτό δεν αναιρεί τι γινόταν με τη μεγάλη μάζα αυτών. Κάπως έτσι είναι και τα πράγματα σήμερα! Την Καλημέρα μου!

      Διαγραφή

Όλα τα σχόλια σας με χαροποιούν και τυγχάνουν απάντησης.

Μάνος Χατζιδάκις (τρία τραγούδια)

   Ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες της πατρίδας μας ήταν ο  Μάνος Χατζιδάκις . Μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη αναδημιούργησαν την ελληνι...