Αν όχι Μαραντόνα, τι;

   Η ανάρτησή μου αυτή γίνεται με αφορμή μία εικαστική παρέμβαση σε ένα σχολείο της χώρας μας, τον Γενάρη του 2020. Συγκεκριμένα μιλώ για το 3ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς, όπου ο γκραφίστας Ηλίας Στύλου με την καλλιτεχνική υπογραφή Hayate έφτιαξε την μορφή του διάσημου Αργεντίνου ποδοσφαιριστή Ντιέγκο Μαραντόνα. 

  Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου και μερίδα γονέων διαμαρτυρήθηκαν και ζήτησαν το σβήσιμο του έργου διότι με την εικόνα αυτή διαφημίζεται ένας άνθρωπος που στην προσωπική του ζωή κάθε άλλο από καλό παράδειγμα ήταν (ναρκωτικά). Ο καλλιτέχνης δεν δέχεται με κανέναν τρόπο την καταστροφή του έργου του, υποστηρίζοντας ότι έχει φτιάξει τον ποδοσφαιριστή, όπως ήταν στα νιάτα του, τότε που από ένα φτωχό παιδί των παραγκουπόλεων ξεκινούσε για να κατακτήσει τον κόσμο και ο Δήμαρχος, παίρνει παίρνει την θέση του καλλιτέχνη, δηλώνοντας ότι το έργο θα παραμείνει ως έχει. Από μένα, σεβαστές και οι δύο απόψεις.

  Με την ευκαιρία λοιπόν αυτού του γεγονότος, θα σας παρουσιάσω κάποια άλλα έργα τα οποία διακοσμούν με επιτυχία, τους κενούς και άχαρους τοίχους των σχολείων μας. Και στη συνέχεια θα τοποθετηθώ επί του θέματος.

  Το παραπάνω έργο είναι από το 133ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών (Κυψέλη), το οποίο φιλοτέχνησε ο γκραφίστας streetart Gospel με τίτλο Πάνθεον. Το έργο έγινε με την ευκαιρία των διακοσίων χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση και διακρίνονται οι μορφές της Μπουμπουλίνας, του Κολοκοτρώνη και του Κανάρη. Για την ιστορία, πριν από λίγες μόλις μέρες το έργο βανδαλίστηκε αγρίως από τους γνωστούς, αγνώστους.

  Το Δημοτικό Σχολείο Καναλακίου της Πρέβεζας, συνεργάστηκε με τον εικαστικό Λεωνίδα Γιαννακόπουλο που δημιούργησε το έργο: Η κιβωτός των Ονείρων. Στην προσπάθεια να ομορφύνουν το σχολείο τους, υπήρξε άριστη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών του σχολείου, των τοπικών αρχών, του συλλόγου γονέων και κατοίκων του τόπου. Και απ'  ότι βλέπουμε, το αποτέλεσμα τους δικαιώνει.

  Το καλοκαίρι του 2020, ο σύλλογος Γονέων του Δημοτικού Σχολείου Άνω Σύρου σε συνεργασία με την εικαστικό, Αγνή Ρούσσου και την χειροτέχνη Κατερίνα Ρούσσου, αποφασίζουν να δώσουν μια πιο ευχάριστη νότα στο σχολείο τους και απ' ότι βλέπουμε, έχουν κατορθώσει να δώσουν στον χώρο μία σύνθεση με φαντασία και χρώματα, σίγουρα κατάλληλη για τον συγκεκριμένο χώρο.

   Η  τοιχογραφία που βλέπουμε, έγινε στο Δημοτικό Σχολείο Μαντουδίου, με δημιουργό του έργου τον grafiti art ΚΕΖ και με χορηγία των χρωμάτων Vitex και του PraktikerHellas. Κι εδώ πιστεύω, ότι πέρα από το καλόγουστο αποτέλεσμα, υπάρχει κι ένα πολύ διακριτό για τους μαθητές μήνυμα. 

   Ο θρυλικός, λογοτεχνικός ήρωας, Δον Κιχώτης, του Θερβάντες, κοσμεί το 52ο Δημοτικό Σχολείο της Αθήνας, έργο του Ισπανού καλλιτέχνη Monomatic.

  Το Σχολικό συγκρότημα ΤΑΛΩΣ του Ηρακλείου Κρήτης, επέλεξε ως θέμα του τον μυθικό μας ήρωα, Θησέα, τον φονέα του Μινώταυρου. Το έργο δημιούργησε η ομάδα VV Crew, που αποτελείται από τους Νεφέλη Σουλακέλλη και τον Νίκο Τσιρκινίδη.  

  Θα μπορούσα να παραθέσω και πολλά ακόμα παραδείγματα ή αν θέλετε κι εσείς να ψάξετε διαμέσου του google, όπου θα διαπιστώσετε ότι η φαντασία των καλλιτεχνών δεν έχει όρια. Η θεματολογία τεράστια. Από την μυθολογία, τη λογοτεχνία, την ιστορία, τον πολιτισμό, τον κόσμο των παραμυθιών, τα προβλήματα που απασχολούν τον σημερινό άνθρωπο  κ.α.

  Φυσικά και από τον αθλητισμό. Αν όμως είχα λόγο, και λαμβάνοντας υπόψη μου ότι όλη η φασαρία έγινε στη Θεσσαλονίκη, θα προτιμούσα κάποιον από τους μεγάλους αθλητικούς σταρ της πόλης, όπως τον Κούδα ή τον Χατζηπαναγή για παράδειγμα. Ή ακόμα τον Γκάλη. Γιατί όχι έναν από τους Ολυμπιονίκες: Πατουλίδου, Μελισσανίδη, Ταμπάκο, ή ακόμη και κάποιον παραολυμπιονίκη όπως τον Ταϊγανίδη.

  Καλός λοιπόν ο Μαραντόνα αλλά ας μάθουμε στα παιδιά μας, πρώτα πρώτα να είναι υπερήφανα για ανθρώπους της δικής τους πόλης, της δικής τους χώρας, οι οποίοι έχουν σίγουρα και σημαντική προσωπική ζωή  ο καθένας τους.

Κωδικός Γκάντερ της Φωτεινής Τομαή ( ή η ζωή του Αλέξανδρου Γεωργιάδη )

  Ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης, με καταγωγή από το Όθος της Καρπάθου, έγινε γνωστός ακόμα και σε μας τους συγχωριανούς του, χάρις στο μυθιστόρημα της Φωτεινής Τομαή: Κωδικός Γκάντερ. Η κ. Τομαή είναι πρεσβευτής Α΄ επί τιμή, πολυγραφότατη συγγραφέας, ιστορικός και υπήρξε διευθύντρια για πολλά χρόνια της υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του υπ. Εξωτερικών. Ως εκ τούτου, το έργο της αυτό σίγουρα υπερβαίνει την μυθιστορηματική αφήγηση κι αυτά που αναφέρει έχουν πραγματική ιστορική βάση. Εξάλλου τα ιστορικά στοιχεία που αναφέρει επιβεβαιώνονται από τα αρχεία που μας παραθέτει στο τέλος του βιβλίου αλλά και από μαρτυρίες άλλων αγωνιστών της εποχής.

 Το βιβλίο της κ. Τομαή δεν το αξιολογώ ως λογοτεχνικό αλλά ως ιστορικό έργο, μιας κ παρουσιάζει τη δράση του Ελληνοαμερικανού, Καρπαθιακής καταγωγής, Αλέξανδρου Γεωργιάδη, στον κατεχόμενο Έβρο και στον πρώτο χρόνο της απελευθέρωσης μας από τις δυνάμεις του Άξονα. Ενδιαφέρουσα ιστορικά στοιχεία, αλήθειες που δεν λέγονται  εύκολα ακόμα και σήμερα και η απρόβλεπτη αντιμετώπιση από την δεύτερη πατρίδα του, περιγράφονται σε πρώτο πρόσωπο στο βιβλίο αυτό. Διαβάζεται ως μυθιστόρημα, διδάσκει όμως το ίδιο με πανεπιστημιακό εγχειρίδιο. 

  Ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης είναι ένας ήρωας, που αγάπησε με όλη του την ψυχή και τις δύο πατρίδες του, αν και απογοητεύτηκε από αυτές το ίδιο. Από τη μία, η Αμερική του γκρέμισε την εικόνα της ιδανικής δημοκρατίας που πίστευε γι΄ αυτήν και από την άλλη, η Ελλάδα τον πόνεσε με τον αχρείαστο αδελφοκτόνο πόλεμο την ώρα που οι άλλοι Ευρωπαίοι, (νικητές και ηττημένοι) μονιασμένοι ανάσταιναν από τα ερείπια τις χώρες τους.

Ποιος  όμως ήταν ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης; Για ποιον λόγο η κυρία Τομαή, γράφει ένα μυθιστόρημα για τη ζωή του; Και για ποιον λόγο είμαστε σήμερα εμείς, οι συγχωριανοί του, υπερήφανοι και για τη δράση του στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και όλη τη ζωή του;

  Ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης, γεννήθηκε στο Όθος της Καρπάθου το 1898. Το 1912 με την κατάληψη των Δωδεκανήσων από τους Ιταλούς στέλνεται από τους δικούς του στην Αθήνα για καλύτερες σπουδές. Ανήσυχο πνεύμα όπως ήταν, η στενάχωρη χώρα μας δεν τον ικανοποιεί και σε ηλικία μόλις 18 ετών φεύγει για την χώρα της ελευθερίας, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Κυνηγά το Αμερικάνικο όνειρο και μετά από πολύ προσπάθεια αλλά και τύχη το κερδίζει. Το 1942 καλείται από την Αμερικανική κυβέρνηση, μαζί με άλλους Ελληνοαμερικανούς, να στελεχώσει τη νεοσύστατη υπηρεσία πληροφοριών την γνωστή O.S.S. με σκοπό να διεισδύσει στην κατεχόμενη Ελλάδα. Το εγχείρημα ήταν δύσκολο. Πέρα από τους προφανείς λόγους ότι έπρεπε να δράσει σε μία εχθρική χώρα, οι ΗΠΑ εξαιτίας του μέχρι τότε απομονωτισμού τους, δεν είχαν ανάλογη εμπειρία σε τέτοιου είδους αποστολές. Επιπλέον η Ελλάδα ανήκε στην σφαίρα επιρροής των Άγγλων και οι Αμερικάνοι κατάσκοποι αν και σύμμαχοι, αντιμετωπίζονταν με μεγάλη καχυποψία, όχι μόνο από αυτούς αλλά και από το διπλωματικό κατεστημένο της χώρας μας.  Ο Γεωργιάδης όμως καταφέρνει με τον καλύτερο τρόπο να φέρει σε πέρας την αποστολή που του είχε ανατεθεί από την αρχή. Να οργανώσει το σαμποτάζ  στις γραμμές ανεφοδιασμού των Γερμανών από την Τουρκία, και συγκεκριμένα να σταματήσει τη ροή χρωμίου, απαραίτητου υλικού για τη στρατιωτική της βιομηχανία. Επιπλέον ξεσκέπασε ένα δίκτυο Βούλγαρων κατασκόπων κι ένα άλλο Τούρκων. Η βάση του ήταν στο ελληνικό προξενείο της Ανδριανούπολης και το πεδίο δράσης του ο κατεχόμενος από τους Γερμανούς Έβρος.  Για να πετύχει τον σκοπό του, συνεργάζεται με τo τοπικό κλιμάκιο του ΕΛΑΣ, αφού πρώτα κερδίζει την εμπιστοσύνη τους. Γι΄ αυτούς ήταν ο Αλέκος ο Αμερικάνος, ο ντόμπρος συνεργάτης σε αυτά που τους έταζε, ο αγνός πατριώτης, που πέρα από τις εντολές που είχε, πολεμούσε στο πλάι τους με την ίδια αυταπάρνηση με εκείνους.

  Η πετυχημένη δράση του στον Έβρο, δεν θα ήταν δυνατή, εάν δεν είχε το σθένος να παρακάμπτει τους ασφυκτικούς γραφειοκρατικούς κανόνες της υπηρεσίας του, αν δεν είχε την διορατικότητα να βλέπει τι κρυβόταν πίσω από τις χειραψίες και τα κτυπήματα στην πλάτη κι αν δεν είχε το ηθικό ανάστημα να συνομιλεί με τους Ελασίτες αντάρτες, την γλώσσα της αλήθειας. 

  Μετά την θετική έκβαση της αποστολής του και την απελευθέρωση της Ελλάδας, παίρνει νέες εντολές. Αυτή τη φορά έπρεπε να εκμεταλλευτεί τις πολύ καλές σχέσεις που είχε αναπτύξει στην περιοχή της Θράκης με στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος προκειμένου να διερευνήσει τις προθέσεις τους αμέσως μετά την απελευθέρωση. Ήταν το μοναδικό στέλεχος της O.S.S. που εμπιστεύονταν οι πρώην αντάρτες του ΕΛΑΣ.  Όλοι ανησυχούσαν κατά πόσο τα ένοπλα στρατιωτικά τμήματα του ΕΑΜ, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, ήταν διατεθειμένα να καταθέσουν τα όπλα τους μετά τις συμφωνίες  του Λιβάνου(1) και της Καζέρτας (2). Κατά την παραμονή του στην Αθήνα ζει από κοντά τα τραγικά γεγονότα των Δεκεμβριανών του 44, τα οποία όπως διαπιστώνουμε σημαδεύουν για πάντα την ψυχή του. Αν και είχε ζήσει στη Θράκη τις ένοπλες συγκρούσεις ανάμεσα στον περιβόητο Τσαούς Αντών (Αντώνης Φωστερίδης) και των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, τις οποίες υποδαύλιζαν οι Άγγλοι, καταλάβαινε ότι το χάσμα που υπήρχε ανάμεσα στους Έλληνες θα θα τελείωνε εκεί αλλά θα είχε ολέθριες συνέπειες για το μέλλον της χώρας μας. Ήταν εξοργισμένος με τον ύπουλο ρόλο των Άγγλων και κατά τη διάρκεια της Κατοχής αλλά και μετά την απελευθέρωση, βλέποντας τους να μην σέβονται έναν Λαό, που σε όλη τη διάρκεια του Πολέμου έχυσε ποταμούς αίματος τασσόμενος στο πλευρό των Συμμάχων.  Μία ακόμα αποστολή του στην Βόρεια Ελλάδα ακολουθεί, όπου συναντά τον Μάρκο Βαφειάδη και τον Ευριπίδη Μπακιρτζή, προβληματισμένους με την πολιτική που ακολουθούσαν τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ των Αθηνών. Τότε ανακαλείται στο Κάιρο για να δώσει αναφορά για τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα και για να παρασημοφορηθεί. Επιστρέφει στην Ελλάδα το 1945 και τότε του δίνεται επιτέλους η πολυπόθητη άδεια που ζητούσε, να επισκεφτεί τον γενέθλιο τόπο του, την Κάρπαθο. Την μόνη που βρίσκει ζωντανή από τους δικούς του, είναι η ογδονταδιάχρονη μητέρα του. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά, που επισκέφτηκε τον τόπο καταγωγής του. 

  Επιστρέφοντας στην Αμερική του ζητείται να ενταχθεί εκ νέου στις μυστικές υπηρεσίες με αποστολή την παρακολούθηση των νέων εχθρών, των κομμουνιστών, με έδρα του τα παράλια της Μικράς Ασίας. Αυτή τη φορά αρνείται. Ήδη έχει πληγωθεί με τον αλληλοσπαραγμό μεταξύ των Ελλήνων, που μετά την απελευθέρωση τους αντί μονιασμένοι να οικοδομήσουν την πατρίδα τους, αυτοί αλληλοεξοντώνονται μεταξύ τους. Ακατανόητη του ήταν και η εχθρότητα που επέδειξαν οι Άγγλοι ενάντια στους μαχητές του ΕΛΑΣ και η διαγραφή κάθε προδοσίας των δωσίλογων, πρώην συνεργάτες των ΝΑΖΙ.  Ο Καρπάθιος, που έφυγε από τα σκλαβωμένα Δωδεκάνησα, που υπέρτατη αξία γι΄ αυτόν ήταν η Ελευθερία και η δικαιοσύνη, πονούσε βλέποντας την κατάντια των ομοεθνών του. Κυρίως όμως, δεν μπορούσε να κατανοήσει την αναγκαιότητα που ώθησε τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές στον εμφύλιο πόλεμο. Έβλεπε με συμπάθεια τους μαχητές του ΕΛΑΣ, αναγνώριζε τον πατριωτισμό τους, πίστευε όμως ότι η Ελλάδα δεν θα κέρδιζε τίποτα, αν προσδενόταν στο άρμα της Σοβιετικής Ένωσης.

  Η άρνησή του αυτή, όπως και κάποιες αντιζηλίες από πρώην συμμαχητές του στον O.S.S. τον έβαλαν στο στόχαστρο των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Οι καλές του σχέσεις με τους αντάρτες του ΚΚΕ, γίνεται το όπλο για να τον κυνηγήσουν. Είναι η εποχή όπου τα πάντα εξουσιάζει η πολιτική του Μακαρθισμού και ο Γεωργιάδης είναι ένα καλό θύμα για να δείξουν ως υπαρκτό, έναν ανύπαρκτο κίνδυνο για τις ΗΠΑ. Ο Αλέξανδρος Γεωργιάδης όμως δεν είναι από εκείνους που δειλιάζουν ή φοβούνται μπροστά στις απειλές. Τους αγνοεί και δεν πέφτει στην παγίδα να συνδιαλλαγεί μαζί τους. Αυτοί του το κρατάνε, παρενοχλώντας τον για πολλά χρόνια ακόμα. Πέρασε δύσκολα! Δεν υπήρχε χειρότερη κατάσταση τότε από το να υποδειχθείς ως φίλα προσκείμενος στην Σοβιετική Ένωση. Ο Τζόσεφ Μακάρθυ είχε απλώσει ένα πλέγμα τρόμου πάνω από την αμερικανική κοινωνία, που διαπερνούσε όχι μόνο όσους έβαζε στο στόχαστρό του αλλά και κάθε έναν, που πιθανόν να είχε την όποια σχέση μαζί του.

  Μόλις το 2018 του απονέμονται στρατιωτικές τιμές και η ανώτατη διάκριση ήρωα Πολεμιστών του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, στο Εθνικό Μνημείο Πολεμιστών της Ουάσιγκτον. Μόνο που ο ένθερμος αυτός αγωνιστής της Ελευθερίας και της δικαιοσύνης, έχει ήδη αποβιώσει.  

  Περισσότερα για τη ζωή και τη δράση του, μπορείτε να διαβάσετε στο βιβλίο της Φωτεινής Τομαή αλλά και στην σχετική εγγραφή των Καρπαθιακών Νέων: Alekos ο Αμερικάνος, ο Οθείτης κατάσκοπος της O.S.S.  

  Όπως λέει η κυρία Τομαή, ο άντρας αυτός, με την ηρωική του δράση στον ακριτικό μας Έβρο σημάδεψε την πορεία του πολέμου. Το αποτέλεσμα ήταν η επιβράδυνση της παραγωγής πολεμικού υλικού  από την βιομηχανία των Γερμανών  στους τελευταίους κρίσιμους μήνες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Αυτό ήταν σημαντικό γεγονός διότι έκανε πιο εύκολη την τελική επικράτηση των Συμμαχικών δυνάμεων, που αντιμετώπιζαν τη λυσσαλέα άμυνα των Γερμανών σε όλα τα μέτωπα. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε, ότι επιτάχυνε την λήξη του πολέμου στην ήπειρό μας. Ήταν ένας πράκτορας που εκμεταλλεύτηκε όλα τα χαρίσματα που του έδωσε ο σκληρός τόπος της γέννησής του αλλά και όσα έμαθε καθώς ωρίμαζε στη χώρα των θαυμάτων. Επί δεκαοχτώ μήνες σήκωνε το βάρος της επιτυχημένης αποστολής του, όταν το ορισμένο από την O.S.S. χρονικό διάστημα που μπορούσε κάποιος πράκτορας να βρίσκεται σε αποστολή ήταν το εξάμηνο. Αυτόν τον ήρωα, τον Αλέξανδρο Γεωργιάδη, τον Αλέκο τον Αμερικάνο για τους αριστερούς του ΕΛΑΣ, η Αμερική του επεφύλαξε την πιο άδικη και σκληρή αντιμετώπιση. Δεν μπορώ να φανταστώ με ποιον τρόπο συνεχίζεις τη ζωή σου μετά από αυτό. Εμείς όμως, οι επόμενες γενιές του χωριού μας, του Όθους της Καρπάθου, οφείλουμε όχι μόνο να μην ξεχάσουμε αλλά και να αναδείξουμε όλα εκείνα με τα οποία ο μικρός τόπος μας γαλούχησε τις γενιές εκείνων των αντρών. Ένας τόπος σκλαβωμένος πολύ πιο πέρα από τα τετρακόσια χρόνια Οθωμανικής Κυριαρχίας, που ποτέ του όμως δεν έπαψε να ονειρεύεται την Ελευθερία του, την Ένωσή του με την μητέρα Ελλάδα.

Όθος Καρπάθου, αρχές του 20ου αιώνα

 Κλείνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω, την κ. Φωτεινή Τομαή, για την εξαίρετη δουλειά που έκανε στο βιβλίο της: Κωδικός Γκάντερ, αλλά και διότι πρώτη έβγαλε από την ιστορική λήθη ένα σημαντικό αγωνιστή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τον συγχωριανό μας, τον Αλέκο τον Αμερικάνο, όπως τον φώναζαν οι Εβρίτες αντάρτες. 

(1) Συνέδριο του Λιβάνου:  (17 - 20 Μαΐου 1944) Διάσκεψη των αρχηγών των ελληνικών πολιτικών παρατάξεων και αντιστασιακών οργανώσεων,  με σκοπό τη δημιουργία κυβέρνησης εθνικής ενότητας στη χώρα, μετά το τέλος της γερμανικής κατοχής.

(2) Συμφωνία της Καζέρτας: (26 Σεπτεμβρίου 1944) Συμφωνία μεταξύ της «ελεύθερης» ελληνικής κυβέρνησης εθνικής ενότητας που συστάθηκε στο Κάιρο , αφενός, και αφετέρου των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων (ΕΑΜ και ΕΔΕΣ) που δρούσαν τότε στην Ελλάδα. Η συμφωνία αυτή έγινε υπό την επίβλεψη των Βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων της Μεσογείου. Σκοπός της συμφωνίας αυτής ήταν να καθορισθούν θέματα σχετικά με τη δράση, τον έλεγχο και/ή τον αφοπλισμό των ένοπλων τμημάτων αντίστασης που είχαν δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής στον ελληνικό χώρο προκειμένου η χώρα να οδηγηθεί στην ομαλότητα, μετά την απελευθέρωση.

Κάρπαθος

Ινστιτούτο Ρύθμισης Ρολογιών του TANPINAR AHMET-HAMDI

 

  Από την τουρκική λογοτεχνία, ότι έχω διαβάσει μέχρι στιγμής, είναι γεγονός ότι μου αρέσει. Ίσως επειδή τελικά έχουμε πιο πολλά κοινά με τον γείτονα λαό, απ΄ ότι νομίζουμε. Ίσως πάλι επειδή και η δική τους ιστορία, ως ένα βαθμό, αφορά κι εμάς. Η αλήθεια είναι ότι οι σπουδαίοι Τούρκοι συγγραφείς, γράφουν με έναν τρόπο που εμένα, αναγνωστικά μου ταιριάζει.

  Μετά τον Λιβανελί και τον Παμούκ, στα χέρια μου ήλθε το πολυσέλιδο βιβλίο του Αχμέτ Χαμντί Τανμπιναρ, με τίτλο Ινστιτούτο Ρύθμισης Ρολογιών. Ο χώρος, που διαδραματίζεται η ιστορία είναι η Κωνσταντινούπολη και ο χρόνος, αυτός ανάμεσα στην πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την εδραίωση της Τουρκικής Δημοκρατίας. 

  Η πλοκή του βιβλίου κτίζεται γύρω από ένα λογοτεχνικό εφεύρημα και έναν αντιήρωα. Το εφεύρημα είναι η δημιουργία ενός Κρατικού Ινστιτούτου Ρολογιών, που ως μοναδικό του μέλημα θα είχε τη ρύθμιση των Δημοσίων και ιδιωτικών Ρολογιών. Και μάλιστα, αν κάποιος "συλλαμβανόταν¨ με αρρύθμιστο ρολόι, καλούνταν να πληρώσει πρόστιμο με ένα εξίσου απίστευτο κανόνα. Το εφεύρημα αυτό πατά πάνω στην εναρμόνιση του Δυτικού ημερολογίου με την Τουρκική Δημοκρατία, που επέβαλε ο Κεμάλ και τον αναγκαίο ορισμό της ώρας με έναν αξιόπιστο τρόπο. Μέχρι τότε, ο κύριος τρόπος που οριζόταν η ώρα, ήταν τα καλέσματα του Μουεζίνη από τους Μιναρέδες της πόλης. Στα χρόνια του Κεμάλ, τοποθετήθηκαν πολλά δημόσια ρολόγια για να κανονίζουν τις δουλειές τους πλέον οι άνθρωποι. Θα ήταν ψέμα βέβαια αν λέγαμε ότι δεν υπήρχαν ρολόγια κατά την Οθωμανική περίοδο ή αργότερα. Και βέβαια υπήρχαν, μάλιστα κάθε τζαμί όφειλε να έχει ένα τέτοιο σε περίοπτη θέση, υπήρχαν οι ωρολογάδες που τα πουλούσαν και τα επιδιόρθωναν, αλλά το ρολόι χειρός σίγουρα δεν ήταν κάτι που το απολάμβανε ακόμα εύκολα ο απλός κόσμος στην καθημερινότητά του. 

"...Σύμφωνα με όσα έμαθα αρκετά αργότερα από τον ωρολογοποιό Νουρί εφέντη, οι σημαντικότεροι πελάτες της ευρωπαϊκής ωρολογοποιίας ήταν οι μουσουλμάνοι και ειδικά ο λαός μας που θεωρούνταν αρκετά θρήσκος. Το ναμάζι, δηλαδή η προσευχή πέντε φορές την ημέρα, το ιφτάρ και το σαχούρ, δηλαδή το δείπνο μετά την ημερήσια νηστεία και το πρωινό φαγητό πριν από την ανατολή του ηλίο κατά το ραμαζάνι, όπως και κάθε είδους λατρεία, καθοριζόταν από την ώρα. Η ώρα ήταν ο πιο σίγουρος τρόπος να ανταμώσουμε τον Αλλάχ..."

  Ο αντιήρωας μας είναι ο Χαϊρί Ιρντάλ, ο οποίος αφηγείται και την ιστορία. Ένας άνθρωπος δίχως συγκεκριμένο προορισμό θα λέγαμε. δίχως καμία ιδιαίτερη μόρφωση. Το μόνο, που ξέρει να κάνει καλά, είναι να διορθώνει ρολόγια, μιας και κάποια περίοδο θήτευσε κοντά στον μεγάλο ωρολογοποιό, Νουρί Εφέντη. Ο Χαϊρί Ιρντάλ λοιπόν, μας αφηγείται όλη την ιστορία της ζωής του: τους δύο του γάμους, την φτώχια που υπέμενε όταν η ζωή τον έπαιρνε από κάτω και την ευτυχία της οικογένειας του όταν βρισκόταν στα πάνω του, την επίδραση που είχαν πάνω του ο μισότρελος αλλά αγαπητός στον λαό σεγίτ(1) Λουτφελάχ, ο πάμπλουτος Αμπτεσουλάμ Μπέης που του φέρθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και ο ψυχίατρος - ψυχαναλυτής Γιαφάς Ραμίζ.

  Αλλά, η πιο μεγάλη του τύχη ήταν όταν συνάντησε τον Χαλίτ Αγιαρτζί, έναν δαιμόνιο πρώην κρατικό υπάλληλο, ο οποίος μηχανεύεται το Ινστιτούτο Ρύθμισης Ρολογιών, το οποίο άνετα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η επιτομή ενός αχρείαστου κρατικού οργανισμού. Ο οποίος όμως μέσα στη λειτουργία ενός απόλυτα γραφειοκρατικού κράτους εναρμονίζεται μια χαρά με την πραγματικότητα. Το πιο ωραίο είναι ότι, ενώ από την πρώτη στιγμή ο Χαϊρί Ιρντάλ γνωρίζει το πόσο άχρηστη είναι η δουλειά που κάνουν, τελικά δέχεται κι αυτός από την θέση του υποδιευθυντή να προσφέρει με συνέπεια τις υπηρεσίες του έναντι ενός καλού εννοείται μισθού. 

"... Κάθισα στο κρεβάτι μου και σκέφτηκα για ώρες. "Χαϊρί Ιρντάλ" είπα, "είδες και πέρασες πολλά. Μολονότι είσαι μόνο εξήντα χρονών, είναι σαν να έχεις ζήσει πολλές ζωές. Γεύτηκες την πίκρα της εξαθλίωσης και του παραγκωνισμού. Ανέβηκες γρήγορα τα σκαλιά της επιτυχίας. Τακτοποιήθηκαν υποθέσεις σου που δεν υπήρχε περίπτωση να τακτοποιηθούν ποτέ και με καμία κυβέρνηση. Κι όλα αυτά έγιναν χάρη σε εκείνον, τον Χαλίτ Αγιαρτζί. Εκείνος σε τράβηξε και σε έβγαλε από τον σκουπιδότοπο. Εκείνος κατάφερε να σε συμφιλιώσει με ότι και με όσους έθεταν αληθινά εμπόδια στη ζωή, τη σκέψη και την ηρεμία σου. Ενώ ήσουν ένας άνθρωπος που είχε γνωρίσει μονάχα ένα περιβάλλον ασχήμιας, φτώχιας και εξαθλίωσης, συνειδητοποίησες ξαφνικά ότι υπάρχουν ευγενείς απολαύσεις και χαρές που αξίζουν στον άνθρωπο και ανακάλυψες την ευγένεια του ανθρώπινου πνεύματος..."

  Θα μπορούσε κάποιος να πει, ότι το μυθιστόρημα του Tanpinar, παρουσιάζει μια δυτικοποιημένη Τουρκία, η οποία έχει αφήσει πίσω της πλέον την ανατολίτικη μιζέρια. Βλέπουμε μια πνευματιστική λέσχη, άφθονο το αλκοόλ να ρέει, άντρες και γυναίκες που θα μπορούσαν να ζουν σε κάποια ευρωπαϊκή μεγαλούπολη, διασκεδάσεις και δεξιώσεις, πουθενά δεν μου θυμίζει τις εικόνες που όλοι μας έχουμε από την σημερινή Κωνσταντινούπολη, όπου πυκνά και τακτικά συναντάς γυναίκες καλυμμένες με χιτζάπ ή ακόμα και νικάμπ. Όχι βέβαια ότι δεν υπήρχαν κι αυτά τότε αλλά ήταν σύμβολα μια αναχρονιστικής Τουρκίας που όλοι ήθελαν να αφήσουν πίσω σε αντίθεση με σήμερα, που πολλές γυναίκες, ακόμα και φοιτήτριες, φορούν με την βεβαιότητα ότι έτσι διαφυλάττουν την πολιτισμική τους ταυτότητα.

  Στη φωτογραφία βλέπουμε μία καρτ ποστάλ της δεκαετίας του 50' , όπου απεικονίζεται ένα Τουρκικό Πανεπιστήμιο. Όσο κι αν είναι προπαγανδιστική η όλη εικόνα, δεν απείχε και πολύ από την τότε πραγματικότητα. 

  Βέβαια η Κωνσταντινούπολη της δεκαετίας του 40, του 50 και του 60, καμία σχέση δεν έχει με την σημερινή, των 20 εκατομμυρίων κατοίκων, με τους Έλληνες διωγμένους από τα πατρογονικά τους, με τις περιφερειακές συνοικίες των μετοίκων από την Ανατολία και την επαναφορά του οράματος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ελέω Ερντογάν. 

(1) σεγίτ = απόγονος του προφήτη Μωάμεθ

Ξανθίππη Καραθανάση

  Είναι απίστευτο πως κάποιες φορές,  μια τηλεοπτική εκπομπή μπορεί να σου μάθει
κάποιους καλλιτέχνες, σημαντικούς καλλιτέχνες,  που για κάποιον λόγο έχουν χαθεί, έχουν αποσυρθεί ή ασχολούνται με άλλα πράγματα. Καλλιτέχνες τους οποίους εσύ αγνοείς και δεν είσαι ο μόνος. Έτσι συνέβη εκείνο το βράδυ της 3ης Απριλίου του 2008, όταν η μαγική της φωνή ξεχύθηκε από τις τηλεοράσεις. Όσοι άκουγαν σταμάτησαν ότι έκαναν, έστησαν αυτί και για μια στιγμή μόνο αναρωτήθηκαν αν ήταν αληθινό αυτό που άκουγαν. Κι αυτό δεν συνέβη μόνο σε μένα εκείνο το βράδυ αλλά και σε χιλιάδες άλλους τηλεθεατές  στην πατρίδα μας, παρακολουθώντας τη μουσική εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου: Στην υγειά μας, από την ΕΡΤ.

  Μιλώ για την τραγουδίστρια Ξανθίππη Καραθανάση, που το ιδιαίτερο ηχόχρωμα της φωνής της δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο. 

  Βέβαια για τους λάτρεις της παραδοσιακής μας μουσικής, η Ξανθίππη Καραθανάση ήταν γνωστή για τα δημοτικά μακεδονίτικα που τραγουδούσε στην περιοχή της Χαλκιδικής, όπου πια διαμένει.  Μα και οι λάτρεις των μπουατ της δεκαετίας του 60 την γνώριζαν. Και οι φίλοι του έντεχνου της δεκαετίας του 70, όπου συμμετέχει στον δίσκο του Μαρκόπουλου: Τραγούδια του Νέου πατέρα και στη συνέχεια βγάζει προσωπικό δίσκο με τραγούδια των Χατζιδάκι, Πλέσσα, Χατζηνάσιου. Διότι τότε έκανε καριέρα στην Αθήνα. Οι περισσότεροι όμως την ανακαλύψαμε εκείνο το βράδυ.  Τώρα γιατί τα παράτησε όλα και εγκαταστάθηκε από την Αθήνα  στην Χαλκιδική η επίσημη εκδοχή είναι για να αφοσιωθεί στην οικογένειά της. 

  Η επιτυχία της εκπομπής εκείνης ήταν τόσο μεγάλη, ώστε την επομένη τηλεοπτική χρονιά, στις 6 Δεκεμβρίου 2008, να ξαναγίνει εκπομπή αφιερωμένη στην μεγάλη τραγουδίστρια και μία τρίτη στις 9 Φεβρουαρίου 2013 με τη συμμετοχή της Ορχήστρας Νέων του Δίον.

   Δεν ξέρω πόσοι από εσάς την γνωρίζετε. Αν ναι, τότε ξέρετε για τι μιλάω. Αν πάλι όχι, σας παρακαλώ ακούσετε παρακάτω την εξαίρετη αυτή τραγουδίστρια με την τόσο χαρακτηριστική φωνή σε τρία τραγούδια, από τις εκπομπές αυτές και σίγουρα θα συμφωνήσετε μαζί μου:

  Από την πρώτη εκπομπή το τραγούδι Ένας ευαίσθητος ληστής σε στίχους του Νίκου Γκάτσου και μουσική του Μάνου Χατζιδάκι

  Από την δεύτερη εκπομπή  το τραγούδι Παράπονό μου σε στίχους του Λάκη Τεάζη και μουσική του Σταύρου Κουγιουμτζή

  Από την τρίτη εκπομπή το τραγούδι Ήλιε μου σε παρακαλώ σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου και μουσική του Μάνου Λοΐζου

  Και κλείνω με ένα παραδοσιακό τραγούδι του γάμου από την περιοχή της Χαλκιδικής, το Έβγα μάνα μου

Ευχές σε όλους - Ανασκόπηση

  Στην διαδικτυακή μικροκοινωνία που συνυπάρχω κι εγώ ανάμεσα σε πολλούς άλλους φίλους και φίλες, ειδικά εδώ που έχουμε δημιουργήσει τη δική μας blogo-παρέα, θα ήθελα να ευχηθώ τα καλύτερα, σε όλους σας για το Νέο Έτος. Φοβάμαι τις ατομικές ευχές διότι, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες μου, πάντα κάποιον θα ξεχάσω... αν και σε κάποιους πρόλαβα να ευχηθώ μέσα από τις αναρτήσεις τους. Οι Νέες Τεχνολογίες, παρά τα όποια αρνητικά μπορεί να τους προσάψει κανείς, έχουν διαπλατύνει τον ορίζοντα των ονείρων μας. Βρήκαμε καλούς φίλους, ανθρώπους πρόθυμους να μας ακούσουν, να μοιραστούν τις αγωνίες μας, να χαρούμε ο ένας τις δημιουργίες του άλλου. Με πολλούς συμπορευόμαστε εδώ και πολλά χρόνια, άλλους με χαρά τους γνώρισα πρόσφατα και δυστυχώς άλλους τους έχασα, κάπου στη διαδρομή κουράστηκαν, δεν τους αδικώ, το πληκτρολόγιο προϋποθέτει τη δική του μοναξιά η οποία κάποτε γίνεται αβάστακτη.

  Η χρονιά που σε λίγες ώρες μας αφήνει, όπως γίνεται συνήθως είχε και τις καλές και τις άσχημες στιγμές της. Βέβαια όλα αυτά, ενταγμένα σε ένα ιδιαίτερα φοβικό πλαίσιο, που δυστυχώς μας έχει κυριεύσει ως κοινωνία, εξαιτίας του κορωνοϊού. Συνήθως, όσο στενάχωρη κι αν είναι μια κατάσταση, εμένα μου αρέσει να διαβάζω τα γεγονότα μέσα από το πρίσμα της Ιστορίας. Αυτό κατά κάποιον τρόπο με παρηγορεί, διότι ως γνωστόν η ιστορία επαναλαμβάνεται (ενίοτε κι ως φάρσα) και αυτή η επανάληψη μου δίνει την αίσθηση του αναπόφευκτου. Και σε κάθε αναπόφευκτη κατάσταση παλεύεις με κάθε τρόπο για να την ξεπεράσεις με τις λιγότερες δυνατόν απώλειες. Σε άλλες γενιές η ιστορία τους χάρισε πολέμους, σε άλλες εμφύλιους, σε άλλες δικτατορίες, ε! σε μας έλαχε η πανδημία...

Μακάρι το 2022 να είναι η τελευταία της χρονιά, το δε 2023 να την έχουμε ξεχάσει εντελώς.

  Απολογισμός σχετικός με την γραφή και τις εγγραφές. Έχουμε λοιπόν και λέμε: 

  Μέσα στο 2021, εκδόθηκε το πρώτο μου μυθιστόρημα από τις Εκδόσεις Πηγή, με τίτλο Στη Σκιά του Ποιητή. Η ηθελημένη αυτοκτονία του σπουδαίου ποιητή των ελληνικών γραμμάτων, Κωνσταντίνου Καρδιανού πυροδοτεί δύο ιστορίες που παρουσιάζονται παράλληλα. Η πρώτη αναφέρεται στον άδοξο έρωτα του Καρδιανού με την Νιόβη

Μελασσιανού και η δεύτερη στον φαινομενικά παράταιρο έρωτα του Νίκου Μιχαηλίδη και της Μαρίνας Αναγνωστάκη. 

Η πρώτη ιστορία αφήνει πολλά αναπάντητα ερωτήματα και στους δύο πρωταγωνιστές της σχετικά με το πως μπορούν να εγκλωβιστούν δύο άνθρωποι στο κυνήγι των νεανικών τους ονείρων, μη λογαριάζοντας το οποιοδήποτε τίμημα. Και η δεύτερη ιστορία αφήνει ένα αισιόδοξο μήνυμα, ότι ποτέ τίποτα δεν τελειώνει στη ζωή, αν εμείς οι ίδιοι δεν το θελήσουμε. Όσο δύσκολα κι αν είναι τα βιώματα που μας ακολουθούν βαραίνοντας τη ζωή μας, αν εμείς αποφασίσουμε να σπάσουμε τα δεσμά που μας δένουν με το παρελθόν μας, τότε όλα ανατρέπονται και η ζωή μας δίνει πίσω αυτά που μας στέρησε στα χρόνια που πέρασαν. 

Θα τολμούσα να πω, ότι στο μυθιστόρημα αυτό, αν και κεντρικός του ήρωας είναι ο σπουδαίος άντρας των ελληνικών γραμμάτων, ο Κωνσταντίνος Καρδιανός, στην πραγματικότητα είναι ένας ύμνος για την γυναίκα, ο οποίος αναδύεται μέσα από την περιγραφή της ζωής των ηρωΐδων μου, τα όνειρα τους, τα εμπόδια τα οποία συνεχώς βρίσκουν μπροστά τους αλλά και τη δύναμη τους να βρουν τον τρόπο να κάνουν το επόμενο βήμα, αναζητώντας τι άλλο από… τη δική τους ευτυχία.

  Για το μυθιστόρημά μου έγραψαν: 

Χριστίνα Παπαγγελή από το ιστολόγιο:  Ανάγνωση

  Έτσι λοιπόν, το μυστήριο που ουσιαστικά μας υπόσχεται η «δέση» του βιβλίου, αυτό που ψάχνει ο αναγνώστης μαζί με τον δημοσιογράφο/αφηγητή, βρίσκεται μέσα στη σκοτεινή και ανεξερεύνητη πλευρά της ανθρώπινης ψυχής, μέσα στους δαιδάλους που σχηματίζονται ιδιαίτερα όταν σε μερικούς ανθρώπους, προικισμένους ή έστω αφοσιωμένους σε μια τέχνη, αποκρυσταλλώνεται ως αναπάντητο το ερώτημα που αποτελεί και τίτλο έργου του περίφημου Χόρχε Σεμπρούν:  γραφή ή ζωή;

 

Φαίη Δεληγιώργη από την ιστοσελίδα: Βιβλίων Ορίζοντες

Ένα βιβλίο με ηχηρά τα νεανικά όνειρα, τις φιλοδοξίες, τις ανθρώπινες σχέσεις, τις επιλογές ζωής του καθενός και πως αυτές μπορούν να καθορίσουν το μέλλον των ανθρώπων. Μέσα από σωστές ή λάθος αποφάσεις που οι άνθρωποι καλούνται να πάρουν κατά την διάρκεια του ταξιδιού τους προς την αυτογνωσία και την αναζήτηση της προσωπικής τους ταυτότητας, φτάνουν στην ολοκλήρωση ενός ισορροπημένου και ωριμότερου χαρακτήρα! Αυτό είναι και ο κεντρικός άξονας του βιβλίου.. πάντα ο άνθρωπος πρέπει να λειτουργεί και να ωθείται σε ότι τον κάνει καλύτερο άνθρωπο και αυτό μπορεί να είναι ένα δύσκολο και αέναο ταξίδι, μα ταυτόχρονα είναι αναγκαίο και ζωτικό. 

Εύα Μηλιά Κουσούμπα από τo ιστολόγιο: bookhouse collector

Ένα ερωτικό, κοινωνικό με στοιχεία ιστορικά μυθιστόρημα όπου η ροή και η εξέλιξή του βουτάει τον αναγνώστη βαθιά στα συρτάρια του μυαλού του, θέλοντας να τον αφυπνίσει για την πορεία της ζωής του και εκείνα τα νεανικά όνειρα, που άφησε πίσω του. Ένα μυθιστόρημα, που μας θυμίζει ότι η ζωή δεν είναι στάσιμη και πρέπει να τη ζήσουμε στο σήμερα, χωρίς να αφήνουμε απωθημένα και να παλεύουμε να ζήσουμε καταστάσεις, που αφήσαμε στην άκρη των " πρέπει".
Το μυθιστόρημα στη σκιά του ποιητή είναι ένα πέρασμα από τις ομορφιές της λογοτεχνίας και τους ανθρώπους που αγαπούν τα γράμματα, γεμάτο συναισθήματα, και γεγονότα που άφησαν εποχή στη χώρα μας πολιτικά και ιστορικά. Ένα όμορφο ταξίδι, που όταν φτάσει στον προορισμό του, αναθεωρείς για τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής, που άφησες να φύγουν χωρίς να τις ζήσεις!

  Είχα ακόμα τη χαρά, μέσα στο 2021, να δω ένα ακόμα διήγημά μου να δημοσιεύεται στις φιλόξενες σελίδες του πολυπολιτισμικού ηλεκτρονικού περιοδικού  Fractal, σχετικό με το trafficking και την βία ενάντια στις γυναίκες. Μπορείτε να το διαβάσετε πατώντας πάνω στον σύνδεσμο: Μέχρι πότε;

Το υπέροχο δώρο της Μαρίας 

  Επίσης χάρηκα ιδιαίτερα και τη συμμετοχή μου στα πολύ όμορφα συγγραφικά δρώμενα, που διοργανώνει η MaryPertax, στο ιστολόγιο της: ΓΙΗΝΗ ΜΑΤΙΑ. Τέσσερις συμμετοχές στο 2021, τέσσερις μικρές ιστορίες που πιστεύω ότι αγαπήθηκαν από αυτούς που της διάβασαν. Θέλω να ευχαριστήσω την Μαρία, για το υπέροχο δώρο, φτιαγμένο από τα χέρια της, το οποίο μετά από κλήρωση κέρδισα και το οποίο στολίζει τον χώρο της βιβλιοθήκης μου. Οι ιστορίες που έγραψα, για όποιον ενδιαφέρεται να τις διαβάσει είναι:

1) Κοιτώντας προς τη θάλασσα

2) Πώς να ξεχάσεις;

3) Bargain books

4) Ποιος είναι ο λύκος τελικά;

  Παρά τις ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες για ταξίδια, μπόρεσα να επισκεφτώ την Ελβετία και να γευτώ έναν διαφορετικό τρόπο ζωής. Τις εντυπώσεις μου από αυτό το ταξίδι μπορείτε να τις δείτε στον σύνδεσμο: Ταξίδια

  Κατά τα λοιπά, 28 αναρτήσεις ανέβασα μέσα στο 2021, ένας ικανοποιητικός αριθμός αν συνυπολογίσεις ότι στο ίδιο διάστημα, ασχολούμαι και με τη συγγραφή του δεύτερου μυθιστορήματός μου αλλά και κάποιων διηγημάτων. Το blogging έχει γίνει μέρος της ζωής μου, όπως και όλων των καλών φίλων που συναντώ εδώ και απολαμβάνω την παρέα τους μέσα από τις υπέροχες εγγραφές τους. 

       Καλοί μου φίλοι, ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ....

Χριστουγεννιάτικες αντιπαλότητες

  Τις γιορτές των Χριστουγέννων, όλοι μας λίγο πολύ τις αναμένουμε με αγωνία. Άλλοι για να ξεκουραστούν, άλλοι για να διασκεδάσουν κι άλλοι για να εορτάσουν την μεγάλη εορτή της Γέννησης του Χριστού, τον Ερχομό του Νέου Έτους και τα Φώτα με τον αγιασμό των υδάτων. Το στόλισμα του σπιτιού, τα Κάλαντα, τα γλυκά, ο εκκλησιασμός, τα δώρα, οι διασκεδάσεις, οι εορταστικές συνευρέσεις και τραπεζώματα, όλα συντελούν ώστε να περάσουμε όμορφα, αυτές τις γιορτινές μέρες.  

  Στη σημερινή μου εγγραφή θα ασχοληθώ με τις αντιπαλότητες των εορτών. Όχι, δεν είναι, ευτυχώς, από εκείνες που διχάζουν τον λαό μας. Θα μπορούσαμε να τις πούμε και γλυκιές αντιθέσεις που δημιουργούνται συνήθως από την πάλη ανάμεσα στις Παλιές, Δικές μας Παραδόσεις και εκείνες που επιβάλλονται εύκολα σε μια, θέλουμε δεν θέλουμε, παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, μέσα στην οποία συνυπάρχουμε κι εμείς. Και μάλιστα αυτές οι Νέες Παραδόσεις, έχουν απίστευτη δυναμική μιας και βλέπουμε ότι πολύ εύκολα επιβάλλονται και σε χώρες που δεν έχουν καμία σχέση με τη Γέννηση του Χριστού. Όπως για παράδειγμα βλέπετε στη δίπλα εικόνα, Χριστουγεννιάτικο στόλισμα σε κάποια πλατεία της Μπανγκοκ, πρωτεύουσας της Ταϊλάνδης, όπου οι Βουδιστές πλειοψηφούν με ποσοστό άνω του 93%.

  Πρώτη αντιπαλότητα:  Δέντρο ή καραβάκι;  Αν και το Χριστουγεννιάτικο δέντρο έχει καθιερωθεί πια ως το βασικό στοιχείο στολισμού στα σπίτια και τις πλατείες μας, ακόμα βαθιά μέσα, κάποιες ενοχές όλοι μας κουβαλάμε που αφήσαμε το δικό μας Χριστουγεννιάτικο καραβάκι να χαθεί. Οι Δήμοι μαζί με τα πολλά δέντρα που στολίζουν, ειδικά οι παραθαλάσσιοι, θα φτιάξουν κι ένα ολοφώτιστο Χριστουγεννιάτικο καραβάκι. Στα σπίτια ελάχιστα είναι τα καραβάκια. Για να πούμε την αλήθεια, το δέντρο και πιο εντυπωσιακό είναι, και γεμίζει τον χώρο με την αίσθηση των γιορτών, και με μεγάλη χαρά, ειδικά εάν υπάρχουν παιδιά, στολίζεται. Το καραβάκι πάλι μας παραπέμπει νοσταλγικά, στα χρόνια εκείνα που όλα ήταν πιο "ταπεινά", πιο ταιριαστά με το μήνυμα της γέννησης του Θεανθρώπου σε μια σπηλιά, δίχως καμία πολυτέλεια. 

  Δεύτερη αντιπαλότητα: Χοιρινό ή γαλοπούλα στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι; Το χοιρινό, πιο εύγευστο κατά την γνώμη μου και μέρος μιας παράδοσης, από τα παλιά χρόνια, τότε που κάθε οικογένεια στα χωριά μεγάλωνε κι ένα γουρουνάκι, το οποίο θα σφαζόταν την παραμονή των Χριστουγέννων. Η γαλοπούλα, γεμιστή παρακαλώ, μας ήλθε πολύ αργότερα, ως μόδα από την εσπερία. Εντυπωσιακή, δεν λέω, όταν σερβίρεται στο τραπέζι μα δύσκολη στο μαγείρεμά της. Για να την πετύχεις γεύση, υφή κλπ,  πρέπει να είσαι σεφ με τρία τουλάχιστον αστέρια Μισελέν.

  Τρίτη αντιπαλότητα: Κουραμπιέδες ή Μελομακάρονα; Αυτή κι αν είναι μάχη. Το μεν σε δελεάζει με γέμιση καβουρδισμένου αμυγδάλου και άφθονη πασπαλισμένη άχνη το δε σε χορταίνει με το μελένιο σιρόπιασμα του. Σίγουρα δύσκολη η επιλογή. Προσωπικά παίζω με το αουτσάιντερ των ημερών, το γαλακτομπούρεκο.

  Τέταρτη αντιπαλότητα: Τα δώρα έρχονται με τον Άη Βασίλη ή με τη γέννηση του Χριστού; Εδώ να δεις τα καημένα τα παιδάκια, να υποστηρίζουν με όλη την αφέλεια τους, κάθε ένα αυτό που γίνεται στο σπίτι του ως σωστό. Μα και το άλλο: Ποιος τα φέρνει τα δώρα; Ο Άη Βασίλης ή ο Άη Νικόλας; Ο Άη Βασίλης βέβαια, μα αν βρίσκεσαι στην κεντρική Ευρώπη, δεν νομίζω κάποιος να αμφισβητεί τον δικό τους Άη Νικόλα. Και τα ερωτήματα δεν τελειώνουν. Ο Άη Βασίλης έρχεται από τον Βόρειο Πόλο, την Λαπωνία ή από τη Καισάρεια; και ποιος είναι ο Άη Βασίλης; Εκείνος ο χοντρός παππούλης ντυμένος στα κόκκινα, ναι αυτός της Coca Cola, που περιδιαβαίνει τον κόσμο πάνω στο έλκηθρό του μοιράζοντας δώρα ή ο αυστηρός και ασκητικός άγιος των γραμμάτων που δεν μας καταδέχεται κιόλας. Πάντως, όπως και να το κάνουμε, τα παιδιά έχουν δώσει την απάντησή τους, σίγουρα ο χοντρός παππούλης τα κοιμίζει γλυκά γλυκά ενώ εκείνα ονειρεύονται το δώρο του. Και ο δικός μας, ο Καισαρείας, ως παρηγοριά συνδέεται με την περίφημη βασιλόπιττα και το τυχερό φλουρί.

 Πέμπτη αντιπαλότητα: Και μιας που μιλήσαμε για βασιλόπιττες, κλασσική βασιλόπιττα ή κρεατόπιτα; Ναι για εσάς του αστούς, σε πολλά μέρη της Ελλάδας, την Πρωτοχρονιά φτιάχνουν μια νόστιμη κρεατόπιτα, με μπόλικο κρεμμύδι, μυρωδικά και εκλεκτό ψιλοκομμένο κρέας, μέσα στην οποία βάζουν το φλουρί. Βέβαια πιο γνωστή είναι η βασιλόπιτα που αγοράζουμε από τον φούρνο ή το ζαχαροπλαστείο.  Κάποιες νοικοκυρές, θα μπουν στον κόπο να την φτιάξου με τα χεράκια τους ξεσηκώνοντας την συνταγή κάποιου γνωστού τηλεοπτικού σεφ. Πιο εύκολη, δεν λέω, αλλά η νοστιμιά μιας ζεστής κρεατόπιτας δεν συγκρίνεται.

  Το καλό είναι ότι κάθε ένας αποδέχεται τον άλλο με την όποια επιλογή του. Θέλει δέντρο, θέλει κουραμπιέ, θέλει γαλοπούλα, θέλει τον Άγιο της Coca Cola, θέλει κρεατόπιτα, όλοι θα γιορτάσουν με χαρά, κυρίως οικογενειακά, τις ημέρες αυτές. Φαίνεται ότι εδώ η θεία προτροπή: "Κι επί Γης ειρήνη" έχει βρει ώτα ευήκοα στις καρδιές των Ανθρώπων, κι ας μην ήταν αυτό ακριβώς το μήνυμα των αοιδών αγγέλων.

Αγαπητοί μου φίλοι, ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ, όπως κι αν τις γιορτάσετε. 

Βιβλία και ταινίες της εφηβείας

  Την ιδέα της ανάρτησης αυτής, την πήρα από την διαδικτυακή μας φίλη Κατερίνα Βερίγκα, που διατηρεί το όμορφο Pause blog. κι όπως λέει κι ο έτερος διαδικτυακός μου φίλος Giannis Pit,: Οι γιορτινές μέρες είναι γεμάτες, εκτός των άλλων και από νοσταλγία.  Τα Χριστούγεννα είναι μπροστά μας και οι αναμνήσεις πάντα καραδοκούν στην άκρη του μυαλού μας, φτάνει να βρεθεί η κατάλληλη προτροπή κι αυτές είναι έτοιμες να ξεπεταχτούν. Οι μαγικές λέξεις: Εφηβεία, βιβλία, ταινίες. 

  Από παιδί, το καλύτερο δώρο που μπορούσε κάποιος να μου κάνει, ήταν ένα βιβλίο. Η χαρά αυτή, ακόμα και σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, δεν έχει μετριαστεί στο ελάχιστο. Είναι αλήθεια ότι η υπόθεση βιβλίο σε ένα νησί της ακριτικής Ελλάδας, στη δεκαετία του '70, δεν ήταν και η πιο εύκολη υπόθεση. Ένα Βιβλιοχαρτοπωλείο θυμάμαι στην μικρή παραθαλάσσια πόλη μας, του Λογοθέτη, που μπορούσες να βρεις κάποιους πολύ χαρακτηριστικούς τίτλους. Best seller της εποχής, ότι είχε σχέση με τον Ιούλιο Βερν και το πρώτο από τα προφητικά του βιβλία που διάβασα, γύρω στα δώδεκα μου, ήταν: Η Πλωτή Πολιτεία (μία ιστορία που θύμιζε καταπληκτικά την αίγλη του Τιτανικού και την τραγική βύθισή του). Ακολούθησαν τα: Από τη Γη στη Σελήνη, Γύρω από τη Σελήνη, Ροβήρος ο Κατακτητής, γενικά ότι κυκλοφορούσε τότε το ρούφηξα. Όλα τα αγόρια της γενιάς μου που διάβαζαν, χάνονταν για ώρες στις σελίδες των υπέροχων αυτών βιβλίων, έκαναν για ώρες ατέλειωτα φανταστικά ταξίδια, έζησαν τις πιο απίστευτες περιπέτειες. Βλέπεις αυτά που περίγραφαν μόλις είχαν αρχίσει να πραγματοποιούνται, ακόμα οι προβλέψεις του Βερν ήταν για τη γενιά μου, στη σφαίρα της φαντασίας. Σήμερα που η τεχνολογία είναι έντονα παρούσα στη ζωή των παιδιών, ας σκεφτούμε τα Smart Phone που όλα έχουν από πολύ μικρή ηλικία, ο Βερν φαντάζει ξεπερασμένος, δεν τους συγκινεί, ψάχνουν το όνειρο πολύ πιο πέρα από αυτόν.

  Το επόμενο βιβλίο που θυμάμαι χαρακτηριστικά, ήταν: Με το γυαλί του ψαρά του Θέμου Ποταμιάνου. Με είχε συναρπάσει διότι για πρώτη φορά, έβλεπα συγκεντρωμένα σε ένα βιβλίο, όλα τα ψάρια που λίγο πολύ γνώριζα και κυρίως πολλά πολλά μυστικά από τη ζωή τους στον βυθό. Επίσης πολύ μου άρεσαν οι απόδοση ανθρώπινων χαρακτηρισμών που έδινε στα θαλάσσια όντα. Γενικά ήταν ένα βιβλίο που με διασκέδασε αφάνταστα. Τώρα αν με ρωτήσετε τι είναι το γυαλί του ψαρά, θα σας έλεγα ότι είναι ένας μεταλλικός κύλινδρος που για πάτο έχει τζάμι. Το ακουμπάς στη θάλασσα, και βλέπεις καθαρά τον βυθό. Λειτουργεί όπως η μάσκα, που φοράμε όταν βουτάμε στη θάλασσα. Αν προσέξουμε λίγο προσεκτικά το εξώφυλλο του βιβλίου, θα το δούμε.

  Με τον Δον Κιχώτη του Μιγκέλ Ντε Θερβάντες, ξεκινά η περιπλάνησή μου στην λογοτεχνία των μεγάλων συγγραφέων. Το βιβλίο, το δανείστηκα από κάποια γηραιά κυρία, που το είχε από τα δικά της παιδιά. Ήταν από τα ελάχιστα βιβλία που ξαναδιάβασα, ευθύς μόλις το τελείωσα.  Με τα λίγα που μπορούσα να καταλάβω, ήξερα ότι επρόκειτο για κάτι πολύ σημαντικό, τόσο, που για καιρό αρνούμουν να το επιστρέψω πίσω στην ιδιοκτήρια του. Ο ονειροπόλος Δον Κιχώτης και το άλογο του Ροσινάντε, παρέα με τον αγαθό Σάντσο Πάντσο και το γαϊδουράκι του, ζουν την εποχή των Ιπποτών αφού αυτή έχει πια παρέλθει, αναζητώντας την "άπιαστη" Δουλτσινέα. Περιπέτειες κωμικοτραγικές, απογοητεύσεις συνεχείς, μα η πίστη στον σκοπό του ακλόνητη διότι τον περιμένει η αγαπημένη του Δουλτσινέα για να την σώσει. Ένα μυθιστόρημα με πολλά μηνύματα μα και μια απογοήτευση στο τέλος όταν ο Δον Κιχώτης συνέρχεται και επανέρχεται στο σπίτι του ως ήσυχος νοικοκυραίος.

  Επόμενος σταθμός ήταν ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Με την γλώσσα ήμαστε εξασκημένοι από το σχολείο, η καθαρεύουσα στην αφήγηση και η δημοτική στους διαλόγους ήταν ένα γλωσσικό παιχνίδι που αναγνωστικά με είχε ενθουσιάσει. Τα Πασχαλινά Διηγήματα και τα Ρόδινα Ακρογιάλια θυμάμαι ήταν αυτά που είχα στην βιβλιοθήκη μου, (την Φόνισσα την διάβασα αργότερα).

  Στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου ανακάλυψα στην Βιβλιοθήκη του χωριού μου - ναι, το χωριό μου είχε μια αρκετά αξιόλογη βιβλιοθήκη για τα δεδομένα της Επαρχίας-  τον Νίκο Καββαδία και το βιβλίο με τις δύο συλλογές ποιημάτων του, το Μαραμπού και Πούσι. Ποίηση διαφορετική από αυτή που μαθαίναμε στο σχολείο, ποίηση που για κάποιον ανεξήγητο ακόμα λόγο, μίλησε βαθιά μέσα μου. Ναυτικός ο ίδιος, με σκληρό ποιητικό λόγο περιγράφει ταξίδια, έρωτες, ανθρώπους και πάθη, ενώ ο θάνατος κάνει συχνά την εμφάνισή του. Τόσο μου είχαν αρέσει τα ποιήματά του, που τα είχα αντιγράψει σε ένα τετράδιο, το οποίο κάπου πρέπει να υπάρχει ακόμα.

  Τώρα, από ταινίες θυμάμαι τον περιφερόμενο σινεμά που ερχόταν και στο χωριό μας, δυο τρεις φορές κάθε χρόνο με τις επιτυχίες του ελληνικού κινηματογράφου, αυτά μέχρι το 1975, ήμουν ακόμα στο Δημοτικό τότε. Ο σινεματζής πρώτα πρώτα έβρισκε 2-3 αλάνια του χωριού, του έδινε τον τίτλο και τους πρωταγωνιστές της ταινίας κι αυτοί σε χρέη τελάλη, γυρνούσαν τα στενά του χωριού, διαλαλώντας ρυθμικά: "Α-πό-ψε, θα παί-ξει, ω-ραί-α ελ-λη-νι-κή ται-νί-α. Α-λίκη Βου-γιου-κλά-κη Δη-μήτρης Πα-πα-μι-χαήλ.   Α-πό-ψε...." εφόσον έπαιζε η Βουγιουκλάκη, ο τίτλος ήταν περιττός.  Όταν μπήκε η τηλεόραση στη ζωή του νησιού για καλά, αμέσως μετά την μεταπολίτευση, πρέπει να έκλεισε η επιχείρηση του. Από τότε, ότι ταινία βλέπαμε, ήταν από αυτές που το νέο μέσο, έστω και σε ασπρόμαυρο, μας πρόσφερε. 

  Πρώτη φορά πήγα σε κινηματόγραφο, όταν τελειώνοντας τη Β΄ Λυκείου ανέβηκα στην Αθήνα για φροντιστήρια. Ακόμα την θυμάμαι την ταινία: Απόδραση από τα Αλκατράζ, με τον Κλιντ Ισγουντ. Μεγάλη Οθόνη, αναπαυτικές καρέκλες στη σειρά, σβήσιμο των φώτων και η μαγεία του σινεμά μπροστά μου.

  Εδώ δεν θέλω να παραλείψω και την θεατρική μου εμπειρία. Μπορεί θέατρο να μην είχα δει ποτέ, αλλά συμμετείχα σε παράσταση που διοργανώσαμε εμείς ως μαθητές της Γ΄Λυκείου με τη βοήθεια του φιλόλογου μας και μάλιστα με ένα έργο αξιώσεων: Το Παραμύθι χωρίς όνομα του Ιάκωβου Καμπανέλη.

  Όλα αυτά άλλαξαν όταν ως φοιτητής  βρέθηκα στο Ηράκλειο της Κρήτης. Τότε ο κινηματογράφος μπήκε για τα καλά στη ζωή μου και πολλά περισσότερα και διαφορετικά βιβλία μπόρεσα να διαβάσω. Αναπόφευκτα κάνω την σύγκριση με τις σημερινές γενιές. Η παραπάνω ανάρτησή μου, οι νεανικές πολιτιστικές μου εμπειρίες, σίγουρα θα τους φαίνονται φτωχότατες. Από μικρά έχουν τις δικές τους βιβλιοθήκες, έχουν δει κάμποσες ταινίες στην μεγάλη οθόνη, έχουν παρακολουθήσει αληθινό θέατρο. Αλίμονο αν αυτές οι γενιές δεν γίνουν καλύτερες από τη δική μας.