Η εγγονή του Bernhard Schlink

      Η τελευταία μου εγγραφή για το 2023, ήθελα να είναι μία από τις  ΒιβλιοΑναγνώσεις μου. Ένα βιβλίο, που αγάπησα στη χρονιά που μας πέρασε, που με προβλημάτισε αλλά και μου χάρισε την ελπίδα ότι τίποτα απ΄ όσα κάνουμε στον άξονα της ανθρωπίνων αξιών δεν πάει χαμένο.

  Η εγγονή του Γερμανού συγγραφέα, Bernhard Schlink , (γνωστού από το best seller, Διαβάζοντας τη Χάννα) είναι ένα μυθιστόρημα, που μιλά κυρίως για τις σχέσεις των ανθρώπων και πως αυτές επηρεάζονται από τις κυρίαρχες ιδεολογίες κάθε τόπου ή εποχής.   Ο Schlink αριστοτεχνικά τοποθετεί τους ήρωες του στον ιστορικό χρόνο, η πλοκή του έργου είναι συναρπαστική και το απρόσμενα αισιόδοξο τέλος, ικανοποίησε τις προσδοκίες μου.

  Το μυθιστόρημα αυτό χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος μαθαίνουμε για τη γνωριμία του Δυτικογερμανού Κάσπαρ και της Ανατολικογερμανίδας Μπίγκιρτ,  το 1964, στο Ανατολικό Βερολίνο με την ευκαιρία της Γιορτής της Πεντηκοστής, όπου μαζεύονταν νέοι και από τις δύο πλευρές της πόλης. Μαθαίνουμε για τη σφοδρή επιθυμία της Μπίγκιρτ να αποδράσει προς τη Δύση, όπου θα είχε την ελευθερία να ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο, για τις ιδιορρυθμίες της αλλά και τη μοναχική της ζωή, παρά την ανιδιοτελή αγάπη, που δέχεται από τον σύζυγό της τον Κάσπαρ.  Μα αυτό που συγκλονίζει τον Κάσπαρ δεν είναι μόνο ο ξαφνικός θάνατος της Μπίγκιρτ, αλλά και η ανακάλυψη του μεγάλου μυστικού της γυναίκας του. Προτού φύγει από την Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, για να ζήσει μαζί του, είχε γεννήσει ένα κοριτσάκι το οποίο εγκατάλειψε σε μια φίλη της με την εντολή να το αφήσει σε κάποιο ίδρυμα ή την εκκλησία. Ζούσε στη σκιά αυτού του γεγονότος, μην τολμώντας να το μαρτυρήσει ούτε στον άντρα της, διστάζοντας να το αναζητήσει, έως ότου έπεσε το τείχος και ενοποιήθηκε και πάλι η Γερμανία. Τότε δειλά δειλά άρχισε την αναζήτηση της κόρης που εγκατέλειψε έχοντας πολλές ενοχές, μα την πρόλαβε ο θάνατος.

Ο Ναζισμός επανακάμπτει στη σημερινή Γερμανία

  Στο δεύτερο μέρος, ο εβδομηντάρης πια Κάσπαρ, με τα ελάχιστα στοιχεία που έχει αφήσει η γυναίκα του, αποφασίζει να ψάξει την χαμένη κόρη της. Με μεθοδικότητα αλλά και τύχη την βρίσκει παντρεμένη, σε μια αγροτική κοινότητα εθνικιστών στην Κάτω Σαξωνία, με ένα κοριτσάκι δεκατεσσάρων ετών, την Ζίγκρουν. Η ζωή τους εμπνέεται από τα ιδεώδη του εθνικοσοσιαλισμού, πιστεύουν "στην ανωτερότητα της Γερμανικής φυλής και ονειρεύονται ότι μια μέρα, το σάπιο κατεστημένο που κυριαρχεί θα καταπέσει και με τη δική τους συνδρομή, για να δημιουργηθεί μία μεγάλη και ισχυρή Γερμανία. Μια Γερμανία όπου κάθε φυλετική ή κοινωνική μειονότητα θα εξαλειφθεί, μια Γερμανία που θα ανήκει στους νόμιμους ιδιοκτήτες της". 

  Ο Κάσπαρ θεωρεί, ότι οφείλει να καταβάλει κάθε προσπάθεια, για να απεγκλωβίσει τη νεαρή Ζίγκρουν, την εγγονή του εξ αγχιστείας, από τις αναχρονιστικές απόψεις με τις οποίες μεγαλώνει. 

  Δεν θα αποκαλύψω αν το κατορθώνει τελικά, ούτε ποια μέθοδο χρησιμοποιεί. Αυτά τα αφήνω για τον μελλοντικό αναγνώστη αυτού του ενδιαφέροντος μυθιστορήματος. Αν και πολλές φορές ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος, ο Κάσπαρ, φτάνει στα όρια του, επιδεικνύει αξιοθαύμαστη υπομονή αλλά και επιμονή στην προσπάθεια του αυτή. Εξάλλου όπως καταλαβαίνετε κι εσείς, δεν είναι και πολύ εύκολο ένας εβδομηντάχρονος να  μεταπείσει μία έφηβη, που πέρα από τις παγιωμένες αντιλήψεις της είναι και πολύ έξυπνη. 

  Ο Bernhard Schlink, μέσα από το μυθιστόρημα Η εγγονή, καταπιάνεται με κάποια από τα σοβαρά πολιτικά ζητήματα της χώρας του, όπως:

 α) Τις δύο μεταπολεμικές Γερμανίες με τα διαφορετικά πολιτικά συστήματα, τα οποία λίγο πολύ είναι γνωστά σε όλους μας. Εντύπωση μου έκανε η πληροφορία, ότι κάποιος μπορούσε να μετακινηθεί από το Δυτικό Βερολίνο προς το Ανατολικό, διαμέσου κάποιας επίσημης πύλης εισόδου, με μόνον περιορισμό ότι έπρεπε να το έχει εγκαταλείψει ως τα μεσάνυχτα. Το αντίθετο δεν επιτρεπόταν, αφού πολλοί Ανατολικογερμανοί επιθυμούσαν να δραπετεύσουν στην Δύση, μην αντέχοντας την έλλειψη των ατομικών ελευθεριών και τον απομονωτισμό τον οποίο έπρεπε να υπομένουν οι κάτοικοι της Λ.Δ.Γ. (όπως και η Μπίγκιρτ).

β) Την υποτίμηση που ένιωθαν οι Ανατολικογερμανοί, από τους Δυτικογερμανούς, όχι μόνο μετά την πτώση του τείχους και την ενοποίηση της χώρας, αλλά και πριν. Η Δυτική Γερμανία, ήταν μια πλούσια βιομηχανική χώρα, με ανεπτυγμένη τεχνολογία, όπου όλα λειτουργούσαν εντός του καπιταλιστικού οικονομικού πλαισίου αλλά με ατομικές ελευθερίες. Τους Ανατολικογερμανούς τους περιφρονούσαν διότι είχαν υποκύψει σε ένα πολιτικό σύστημα, που όσες επιτυχίες κι αν είχε, δεν μπορούσε να τους φτάσει. Αλλά και οι ίδιοι οι Ανατολικογερμανοί ένιωθαν μειονεκτικά έναντι των Δυτικών, βλέποντας την υστέρηση τους σε βασικούς τομείς της οικονομίας, της παιδείας, των ελευθεριών κλπ.

γ) Μια ακροδεξιά που αναπτύχθηκε στην πρώην Ανατολική Γερμανία, κυρίως ως αντίδραση σε εκείνο το πολιτικό σύστημα, που καταδίκασε την μισή Γερμανία, να ζει στη σκιά της άλλης μισής. Μια ακροδεξιά, που στο μυθιστόρημα αυτό είναι υπαρκτή αλλά κατακερματισμένη σε διάφορες ομάδες, σε αντίθεση με αυτό που γίνεται στη σημερινή Γερμανία, όπου το ακροδεξιό κόμμα AFD, έχει το 21% των ψηφοφόρων να το υποστηρίζουν. Μόνο που τώρα αντλεί τη δύναμή του από την απογοήτευση των

Bernhard Schlink

Γερμανών από την τρικομματική τους κυβέρνηση, που εμφανίζεται αδύναμη να δώσει λύση στα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά προβλήματα της χώρας.

  Κλείνοντας θα έλεγα, ότι το μυθιστόρημα αυτό μου άρεσε, διότι ο Schlink  ακουμπά στην ιστορία της σύγχρονης Γερμανίας, για να μας μιλήσει για τον έρωτα, την αληθινή αγάπη, τις δύσκολες σχέσεις (Κάσπαρ - Μπίγκιρτ, Κάσπαρ - Ζίγκρουν), τον πόθο της ελευθερίας και την αξία της πάλης ενάντια στις σκοταδιστικές ακροδεξιές απόψεις, που κατακλύζουν όχι μόνο την Γερμανία αλλά και ολόκληρη  την Ευρώπη πλέον.