Η γέννηση του Χριστού στην Τέχνη

 Η Γέννηση του Χριστού έχει ιστορηθεί πολλές φορές από σημαντικούς καλλιτέχνες. Βασική έμπνευση αποτελούν οι Ευαγγελικές περικοπές. Αν και κάθε ζωγράφος αποδίδει διαφορετικά το ίδιο θέμα, η αίσθηση που αποκομίζει ο θεατής, αλλά και ο προσκυνητής, είναι η ίδια. Στέκεσαι μπροστά στην κάθε εικόνα με την γλυκύτητα που αρμόζει στη στιγμή, ξεχνώντας προς στιγμή ότι το εικονιζόμενο βρέφος είναι ο μετέπειτα Ιησούς, ο Θεός, ο ιδρυτής μίας θρησκείας, εκείνος που έφερε στον κόσμο ένα νέο, πρωτάκουστο μήνυμα. Μα έτσι δεν γίνεται πάντα με τη γέννηση κάθε νέου ανθρώπου; Χαιρόμαστε την στιγμή, διότι κάθε νεογέννητο εκφράζει την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.

  Στη σημερινή εγγραφή μου θα σας παρουσιάσω τρεις εικόνες με θέμα τους τη Γέννηση του Χριστού, τις οποίες κατά την προσωπική μου γνώμη συγκαταλέγω μεταξύ των ομορφότερων ζωγραφικών έργων, με το θέμα αυτό.

  Η πρώτη είναι Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, του κρητικού καλλιτέχνη, που μεγαλούργησε στο μακρινό Τολέδο της Ισπανίας. Η εικόνα αυτή, με τίτλο, "Η προσκύνησης των ποιμένων", είναι χωρισμένη σε δύο τμήματα. Κάτω έχουμε το ανθρώπινο στοιχείο, την Παναγία με τον νεογέννητο Χριστό και τους βοσκούς που μαζεύτηκαν εκεί από την γύρω περιοχή, οι οποίοι έσπευσαν μόλις κατάλαβαν ότι κάτι θαυμαστό γινόταν στην κοντινή τους σπηλιά. Είναι οι πρώτοι που αντιλαμβάνονται ότι κάτι σημαντικό συντελείται εκεί μπροστά τους εκείνη την νύχτα. Βλέπουμε την συντριβή στα πρόσωπά τους και σε όλη τη στάση των σωμάτων τους. Ο Χριστός εκπέμπει το δικό του φως, το οποίο φωτίζει τα πρόσωπα όσων των περιστοιχίζουν και συνδέει την εικόνα της Γέννησης με τις ουράνιες στρατιές των αγγέλων, οι οποίοι από ψηλά (το δεύτερο τμήμα της εικόνας), με όλη την λαμπρότητά τους δοξάζουν τον ερχομό του Θεανθρώπου στον δικό μας κόσμο. 

  Η δεύτερη εικόνα που μου αρέσει, είναι: Η μυστική Γέννηση του Σάντρο Μποτιτσέλι. Είναι στην ίδια λογική με την πρώτη εικόνα, και πάλι το κύριο θέμα είναι η προσκύνηση των βοσκών από την γύρω περιοχή, με πολλούς αγγέλους όχι μόνο πάνω στον ουρανό αλλά και χαμηλότερα από την Φάτνη, που δοξάζουν τον ερχομό του Σωτήρα Ιησού στην Γη. Η εικόνα δεν προκαλεί το δέος, όπως η εικόνα του Ελ Γκρέκο, αλλά είναι πιο ενθουσιώδης, πιο παιχνιδιάρικη θα τολμούσα να πω. Εντύπωση προκαλεί ο Ιωσήφ, ο οποίος κρύβει το πρόσωπό του, ίσως αναλογιζόμενος το βάρος της ευθύνης που έχει επωμιστεί.

  Η τρίτη εικόνα, είναι του Φώτη Κόντογλου, του μεγάλου αυτού Μικρασιάτη συγγραφέα και πρόσφυγα καλλιτέχνη, που επανέφερε την βυζαντινή αυστηρότητα στην αγιογραφία. Δίχως προοπτική αλλά με κάμποσους συμβολισμούς και με έναν ζωγραφικό τύπο, που ακολουθείται αυστηρά ως τις μέρες μας, από τους περισσότερους Έλληνες αγιογράφους. Στην εικόνα που βλέπουμε, το σπήλαιο βρίσκεται στην μέση, κατάμαυρο κι έξω από αυτό βρίσκεται η Παναγία με τον νεογέννητο και φασκιωμένο Χριστό. Η ζωή ξεπροβάλλει από το σκοτάδι, τον θάνατο. Πίσω από το κυρίως θέμα ξεπροβάλλουν οι άγγελοι, οι οποίοι αναγγέλλουν την χαρμόσυνη είδηση στους βοσκούς της γύρω περιοχής, οι οποίοι είναι οι μόνοι μάρτυρες του θαυμαστού αυτού γεγονότος. Κάτω αριστερά ένας ακόμα γέρο βοσκός συνομιλεί με τον Ιωσήφ που φαίνεται να βαραίνει από την ευθύνη, που έχει αναλάβει. Κάτω δεξιά, βλέπουμε δύο γυναίκες να ετοιμάζονται να κάνουν μπάνιο το μωρό  (το φωτοστέφανο δηλώνει ότι είναι ο Χριστός). Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι αυτή είναι μία λεπτομέρεια δανεισμένη από τα απόκρυφα Ευαγγέλια.

Καλά Χριστούγεννα, φίλοι μου, είθε η Γέννηση του Χριστού να φέρει την Ειρήνη σε κάθε εμπόλεμη περιοχή του πλανήτη μας!